منیژه حکمت در گفت و گویی ضمن آنکه از کلیت فضای سینمای ایران دفاع کرده، تأکید نموده است: «به جز ٥٠درصدي كه معلوم نيست از كجا وارد سينما شده و به خودشان اجازه هر رفتاري را ميدهند، ما خانوادهايم. بچههاي همكاران من، بچههاي من هستند؛ ما مادريم.» و بدین سان متذکر شده که نباید خیلی نیز نسبت به اوضاع خوش بین بود!
به گزارش «تابناک»؛ ماجرای هاروی واینستین و رسوایی اخلاقی این تهیه کننده مشهور هالیوود ـ که منجر به یک سلسله افشاگری و حذف چهرههایی چون کوین اسپیسی نیز شد ـ منجر به نگاههایی به سینمای ایران شد؛ اما در سینمای ایران کمتر کسی جرأت میکند چنین افشاگری با ذکر نام بکند، چون هم اثباتش بسیار دشوار است (به ویژه اگر در حد پیشنهاد بوده باشد) و هم با او از سوی برخی سینماگران برخورد حذفی میشود.
منيژه حكمت را سينماگری با دغدغههای زنانه ميشناسيم، امسال هم با «جاده قديم» يكی ديگر از دغدغههای جامعه يعنی زنان آسيبديده از تجاوز را به تصوير كشيده است. او به همراه گروه فیلمسازیاش با لباس مشکی در مراسم رونمایی از فیلمش در سی و ششمین جشنواره فجر حضور داشت که نماد زنان معترض به آزارهای جنسی بود، ولی از بیان صریح این موضوع در نشست خبری و موضع گیریهای رسمی پرهیز کرد.
حکمت گفت و گویی درباره فضای جامعه، فیلمش و وضعیت اخلاقی سینما با سالنامه شرق داشته و در این زمینه مفصل سخن گفته است. این کارگردان سینمای ایران در پاسخ به اینکه آیا چنین اتفاقهایی درباره خودش رخ داده، به صراحت گفت: نه؛ براي من اين موضوع اتفاق نيفتاده است، چون به دلیل كارم، نوع برخوردم به خصوص زماني كه پشت صحنه كار ميكردم، فرمي را كه از خودم ارائه ميدادم اين اجازه را نميداد. شايد من دوست داشتم لباس ديگري بپوشم يا به عنوان يك زن آرايش كنم، اما اجتناب ميکردم. هرچند با تمام اصولي كه رعايت ميكردم، باز هم نمودهايي داشت. سعي ميكردم حيطه كاري و اطرافم را با نشانههايي مشخص کنم که نشان دهم تا خودم دوست نداشته باشم، نميتوانيد درون دايرهای كه دور خودم كشيدهام، پا بگذاريد. البته باز هم متأسفانه اتفاق ميافتاد و نوع برخورد و واکنش من هم روشن بود، پنهان نميكردم، همانجا اعتراض ميكردم. اين واقعيتي است که جامعه بيماري داريم، متأسفانه اين تربيت و فرهنگ براي مردان جا نيفتاده است كه اجازه اين رفتارها را ندارند.
او درباره وضعیت سینما نیز عنوان کرد: سال ٥٩ که وارد سينما شدم، اين نگاه اصلا نبود، اما به مرور كه هركسي وارد سينما شد، ماجرا فرق کرد. بگذاريد اينطور برايتان بگويم؛ اگر فقط منظور سينماست، كساني كه تعريف درستي از سينما دارند و ميدانند براي چه وارد سينما شدهاند، هيچوقت اين اتفاق را به وجود نميآورند. آنها ميدانند محيط سينما، محيط خانواده بوده است. متأسفانه در چند سال اخير، كساني بوي پول شنيدند يا مشكلات ديگري دارند و تصور ميكنند چون پولدار هستند، ميتوانند وارد سينما بشوند و بازيگران در اختيارشان باشند. مدام دفاتر و تهيهكنندههايي را ميبينيم كه آنها را نميشناسيم و دختراني كه براي مصاحبه ميروند. مشکل اين است که در همهجا اين شرايط هست. مگر در دانشگاهها اينطور نيست؟ به نظرم بسيار بيشتر است. در مطبها، شركتهاي خصوصي، سازمانهاي دولتي هم متأسفانه هست، اما پرسش اين است که چرا همه انتظارات از زنان است؟ چرا بايد آنها مراقب باشند؟ آنها کاري نکنند؛ آنهم وقتي جامعه بيمار است.
حکمت افزود: در سينماي واقعي اين اتفاق يا نميافتد يا خيلي كم ميافتد. مگر مواردي كه هر مدير که بيايد با خودش يكسري تهيهكننده ميآورد، ولي به نظرم نسبت به كليت جامعه در سينما تعرض كمتر است... صحنه و سينما براي من مقدس است و به نظرم سينما در راستای تفكر و انديشه است. حدود سيوخردهاي سال است كه در سينما كار ميكنم و ميدانم براي چه به سينما آمدهام. اگر كسي بخواهد تعرضي كند، ميداند با چه برخوردي روبهرو ميشود، چون اين رفتار از تفكر سالم و عقلانيت نشأت نميگيرد. اگر اين موارد را از كساني كه وارد سينما ميشوند، ببينم، با صداي بلند اعلام ميكنم.
این کارگردان زن سینما در مواجهه با این پرسش که «واقعيت را ميگوييد يا از سينما دفاع ميكنيد؟» گفت: واقعيت را ميگويم. شايد الان سنم بالا رفته باشد، اما زماني من هم جوان و خوشتيپ بودم. يكي، دو بار هم كه مزاحمتي شد، برخورد بدي داشتم. اين رفتارها باعث شده دخترانم در امنيت باشند. به جز ٥٠درصدي كه معلوم نيست از كجا وارد سينما شده و به خودشان اجازه هر رفتاري را ميدهند، ما خانوادهايم. بچههاي همكاران من، بچههاي من هستند؛ ما مادريم.
او درباره اینکه «بارها شنيدهايم بازيگرها و فعالان سينما ميگويند اگر تن به روابطي ندهيم، با ما قرارداد بسته نميشود.»، گفت: من به اين افراد ميگويم اشكال از خودشان است، چون به دفاتر ناشناخته ميروند و ميخواهند با افراد ناشناخته كار كنند. در كجاي سينماي اصيل ما، در ميان كساني كه ريشه دارند، چنين رفتارهايي را شاهد بودهايم و هستيم؟ همه خانواده دارند، محترم هستند و بسيار به خانواده سينما تعصب دارند. اين روابط از جايي مخدوش ميشود كه افرادي بر اساس پول وارد اين حرفه ميشوند و تمام مسألهشان اين است كه رابطهاي را با يك بازيگر خانم داشته باشند و تصور ميكنند همه حاضر به اين كار هستند. در حالي كه اگر ما صميمي هستيم، به دلیل خانواده بودنمان است؛ نه اينكه به فلان آقازاده اجازه دستدرازي بدهيم. باورشان نميشود اصلا حق اين كار را ندارند. فکر ميکنند با استفاده از ابزار قدرت و پول ميتوانند، اما تصور اشتباهي دارند. اينها چه كسي هستند و از كجا ميآيند؟ هم اکنون ما ٩٠ درصد تهيهكنندهها را نميشناسيم، نميدانيم از كجا و با چه تفكري آمدهاند. بيترديد خانواده سينما يكي از سالمترين خانوادههاست و سالمترين گروههاي اجتماعي در اين خانواده وجود دارند.
حکمت در عین حال، در بخشی از این گفت وگو، روش کنونی جذب بازیگر را به کلی زیر سؤال برده و تأکید کرد: كسي كه عاشق سينماست، به دفاتر مختلف نميرود كه تست بدهد و عكس بيندازد. آنقدر دانشش را زياد ميكند تا در صحنه تئاتر ديده ميشود و با احترام و از مسير درست وارد سينما شود. نبايد به هر دفتري كه نميشناسند، بروند. زماني ما در اين سينما كار ميكرديم و حتي خودمان غذايمان را ميبرديم، دستمزد هم نميگرفتيم تا كار كنيم و در سينما بمانيم. كسي را نداشتيم كه پشتوانه ما باشد، اما الان نميدانم چرا ارشاد مجوز اين همه دفاتري را كه مشخص نيست از كجا آمدهاند، ميدهد. اين دفاتري كه مثل قارچ ميرويند و هيچ خروجي ندارند، از كجا ميآيند؟ کسي که براي يك نقش دودقيقهاي تن به اين كارها ميدهد، لياقتش همان است، وگرنه ميتواند اعلام كند. مگر در آمريكا اين اتفاق نميافتد؟