در روزهایی که مشکلات اقتصادی گریبان دانشگاه های کشورمان را هم گرفته و موجب شده اقداماتی مانند تقاضای جمعی از روسای دانشگاه ها از رئیس جمهور برای اختصاص ارز در دستور کار قرار گیرد، شواهد و قرائن حکایت از محقق نشدن بودجه دانشگاه ها در سال جاری دارد.
به گزارش«تابناک»، رئیس دانشگاه تهران به تازگی در گفت و گویی اعلام کرد، با وجود آنکه تنها یک ماه به پایان سال باقی مانده، اما تنها حدود ۷۵ درصد از بودجه دانشگاهها اختصاص داده شده است؛ به گفته محمود نیلی احمدآبادی حدود ۷۵ درصد از بودجه توسط سازمان برنامه و بودجه، اختصاص داده شده و از سوی خزانه هم حدود ۶۹ تا ۷۰ درصد پرداخت شده است.
البته گفته میشود که مسئولان مربوطه طی هفتههای اخیر وعده داده اند که تخصیص اعتبار دانشگاهها به صورت ۱۰۰ درصدی محقق میشود، اما با توجه به زمان کم باقیمانده تا پایان سال، پیش بینی میشود که شاهد تخصیص کامل بودجه دانشگاهها نباشیم.
در این میان تجربه سالهای گذشته حکایت از آن دارد که اگر بودجه دانشگاهها به صورت ۱۰۰ درصدی محقق نشود، دانشگاهها با مشکلات زیادی مواجه میشوند، چون هزینههای این مراکز از قبل و براساس بودجه، تعیین شده است و در صورت عدم تخصیص کامل بودجه، تنگنای مالی شدیدی پیشروی مسئولان دانشگاهها قرار میگیرد.
در شرایطی که ۳۰ درصد از بودجه دانشگاهها در سالجاری اختصاص نیافته، نگاهی به بودجه سال آینده دانشگاهها هم که از سوی رییس جمهوری در نخستین روزهای دی ماه در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت، حکایت از کاهش بودجه برخی دانشگاههای مطرح کشور از جمله دانشگاه تهران در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ دارد، اگرچه بودجه برخی دانشگاهها افزایش داشته، اما این رشد ناچیز بوده است.
کاهش بودجه بسیاری از دانشگاههای کشور در بودجه سال ۹۸ در حالی است که هزینه خدمات و کالاها با توجه به نوسانات نرخ ارز از ابتدای سالجاری جهش داشته و با توجه به این رشد، انتظار میرفت که دولت بودجه دانشگاهها را افزایش دهد، اما با کاهش بودجه اختصاص یافته به برخی دانشگاه ها، در سال آینده، مشکلات ریزو درشت بسیاری گریبانگیر دانشگاهها میشود، اگرچه مشکلات مالی دانشگاهها به بودجه محدود نمیشود، اما با اختصاص نیافتن بودجه، شرایط برای مدیریت دانشگاه سختتر میشود.
انتظار میرود که اختصاص نیافتن تمام بودجه دانشگاه ها، تبعات منفی گستردهای برای آموزش عالی کشور به همراه دارد، این موضوع به طور حتم بر روند تولید مقاله و آثار علمی_ پژوهشی دانشگاهها و برنامههای علمی تدوین شده موثر است، آذر سالجاری بود که معاون آموزشی دانشگاه علم و صنعت در اظهاراتی از کاهش ۵۰ درصدی فرصت مطالعاتی این دانشگاه به دلیل مشکلات ارزی و مالی وارده به دانشگاه خبرداد، همچنین رییس دانشگاه الزهرا هم چندی پیش به مشکلات مالی به وجود آمده برای این دانشگاه در زمینه تعداد فرصتهای مطالعاتی اشاره کرده بود.
به عبارت دیگر، عدم اختصاص کامل بودجه دانشگاهها و از سوی دیگر کاهش بودجه سال آینده برخی دانشگاهها با وجود افزایش چندین برابری هزینه کالاها و خدمات تبعات منفی بسیاری برای دانشگاهها به همراه دارد.
اما این تمام ماجرا نیست، دانشگاه برای تامین هزینه هایش باید راهکارهایی را اعمال کند و در این راستا مجبور به افزایش هزینه خدمات رسانی و کاهش خدمات رسانی میشود و این موضوع فشارهای وارده به دانشجویان را افزایش میدهد.
دانشگاهها برای پوشش عدم تخصیص کامل بودجه و کاهش بودجه درسال آینده ممکن است تعداد دانشجویان نوبت دوم را افزایش دهند اقدامی که میتواند در کاهش سطح آموزش دانشگاهها اثری منفی به همراه داشته باشد.
یکی دیگر از راهکارهای پیشرو که عمدتا مسئولان دانشگاهها در زمان تنگناهای مالی این گزینه را در اولویت قرار میدهند، کاهش بودجه فرهنگی و ورزشی یا کسب درآمد از همین بخش با اجاره دادن زمینهای ورزشی وابسته به دانشگاه به سازمانها و نهادهاست، موضوعی که در میزان تفریحات ورزشی و فرهنگی دانشجویان اثرگذار است.
در هرحال، عدم تخصیص کامل بودجه دانشگاهها در سالجاری و کاهش بودجه بسیاری از دانشگاهها درسال آتی چه موجب کاهش روند تولید علم، افت تعداد فرصتهای مطالعاتی، افزایش فشار مالی به دانشجو، کاهش سطح علمی دانشگاهها شود و چه کاهش خدمات ورزشی و فرهنگی دانشجویی را در پی داشته باشد، میتواند افت خدمات کمی و کیفی دانشگاهها را به همراه داشته باشد و باید با اتخاذ تصمیماتی از سوی مسئولان آموزش عالی مدیریت شود، چون وقوع هرکدام از این تبعات (که نتیجه کم لطفی دولت به دانشگاه هااست) میتواند لطمات جبران ناپذیری را بر بدنه آموزش کشور وارد کند.