شش مولفه‌ای که می‌تواند مانع از «جهش تولید» در سال ۹۹ شود/ دولت و بانک‌ها در عمل هوای تولیدکننده را داشته باشند

سال 1398 با همه فراز و نشیب های اقتصادی خود سرانجام به پایان رسید. سالی که رهبر انقلاب در صحبت های نوروزی خود آن را "رونق تولید" نامگذاری کرده بود.

به گزارش تابناک اقتصادی، از ساعت 7 و 19 دقیقه و 37 ثانیه امروز سال جدید برای ایران و ایرانی آغاز شد. رهبر انقلاب در صحبت های نوروزی خود با اشاره به گزارش های موثق از بازگشت به کار برخی از کارخانه‌های راکد یا تعطیل، افزایش ظرفیت تولید بعضی از واحدها، به میدان آمدن شرکتهای دانش‌بنیان و برداشتن گام‌های جدی در پژوهش و تحقیق به‌عنوان سرچشمه تولید به ارزیابی میزان پیشرفت شعار سال ۹۸ یعنی رونق تولید پرداختند و فرمودند: این گزارش ها نشان می‌دهد در سال ۹۸ علاوه بر استقبال صاحبنظران از شعار رونق تولید، در عمل نیز از آن استقبال شد و با کار و تلاش دستگاه های مختلف، تولید تا حدودی به راه افتاد البته اثر آن در زندگی مردم محسوس نشد.

رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه باید با کار ده برابری، تولید به جایی برسد که در زندگی مردم اثر بگذارد، افزودند: مسائل اقتصادی کشور متعدد است از جمله «اصلاحات بانکی، گمرکی و مالیاتی» و «بهبود فضای کسب‌وکار» اما نقش تولید بی‌همتا است و با راه افتادن تولید و استفاده از بازار فروش ۸۰ میلیونی در داخل و ضمناً ارتباط با فروش و بازارهای خارجی، مشکلات اقتصادی قطعاً پایان می‌یابد و تحریم‌ها به نفع کشور تمام خواهد شد.

ایشان گفتند: تحریم تاکنون در کنار ضررهایش، سودهایی نیز داشته و ما را وادار کرده است که به فکر تهیه لوازم زندگی و نیازهای کشور از طریق امکانات داخلی باشیم که این حرکت بسیار مغتنم ان‌شاءالله ادامه خواهد یافت.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با جمع‌بندی سخنانشان در خصوص نیاز قطعی کشور به تولید، سال ۹۹ را سال «جهش تولید» نامگذاری کردند و خطاب به دست‌اندرکاران تأکید کردند: جوری عمل کنید که با جهش تولید، تغییری محسوس در زندگی مردم به‌وجود آید.

حالا پرسش این است که چگونه مسئولین می توانند میزان تولید را ارتقا دهند و به اصطلاح جهشی در تولید ایجاد کنند؟

لازمه چرخیدن چرخ تولید و ایجاد جهش در آن، این است که موانع و مشکلات از سر راه کسب و کارها برداشته شود و امنیت سرمایه گذاری در راستای رشد و حفظ سرمایه گذاری تامین گردد. برای انجام چنین کاری نیاز است تا موانع موجود بر سر راه کسب و کارها و همچنین مواردی که تهدیدکننده امنیت سرمایه گذاری هستند به خوبی شناسایی و اولویت بندی شوند و سپس برای آن ها راهکارهای مناسب اتخاذ گردد. 

خوشبختانه از مدت ها قبل اتاق بازرگانی ایران اقدام به تهیه و انتشار گزارش های پایش محیط کسب و کار نموده است که در آن ها موانع موجود بر سر راه کسب و کارها با کمک فعالان اقتصادی به صورت فصلی شناسایی می گردد. همچنین مرکز پژوهش های مجلس نیز طی سلسله گزارش هایی که به صورت فصلی منتشر می شود به بررسی مهمترین عوامل مختل کننده امنیت سرمایه گذاری می پردازد.

مهمترین موانع موجود بر سر راه کسب و کارها چیست؟

قبل از پاسخ به این پرسش باید گفت که گزارش پایش محیط کسب و کار نوعی نظرسنجی از فعالان اقتصادی زیرمجموعه اتاق ‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، تعاون ایران و اصناف ایران در سراسر کشور می باشد و این فعالان اقتصادی پیرامون 28 مولفه نظرات خود را به شکل عددی بین صفر (بهترین ارزیابی از مولفه) تا ده (بدترین ارزیابی از مولفه) ارائه می دهند و نتایج این نظرسنجی، شاخص ملی محیط کسب و کار ایران در هر فصل را نشان می دهد.

آخرین گزارش منتشر شده در این زمینه که مربوط به پاییز 1398 می باشد نشان می دهد که به ترتیب سه مؤلفه «غیرقابل ‌پیش ‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «بی ‌ثباتی سیاست ‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌ های اجرایی ناظر بر کسب ‌و کار» و «دشواری تأمین مالی از بانک‌ ها» به عنوان نامناسب ‌ترین مؤلفه ‌های محیط کسب ‌و کار کشور نسبت به سایر مؤلفه ‌ها مطرح بوده اند. سه مولفه ای که در تابستان و بهار سال 1398 نیز تکرار شده اند.

بنابراین برای آن که جهشی در تولید ایجاد شود نیاز است تا این موانع از سر راه کسب و کارها برداشته شوند. البته متاسفانه از اسفند ماه سال گذشته با شیوع ویروس کرونا در ایران، مانع جدید و جدی دیگری بر سر راه کسب و کارها ظاهر شده است که مبارزه با آن باید در اولویت قرار داشته باشد چرا که بسیاری از کسب و کارها و بنگاه های تولیدی خرد در حال آسیب دیدن از آن می باشند. 

مهمترین عوامل تهدیدکننده امنیت سرمایه گذاری چیست؟

افزایش تولید نیازمند آن است که سرمایه گذاری افزایش یابد. افزایش سرمایه گذاری نیز در صورتی رخ خواهد داد که امنیت سرمایه گذاری برقرار و پایدار باشد. برای برقراری و پایداری سرمایه گذاری باید عوامل تهدیدکننده امنیت سرمایه گذاری شناسایی و برطرف گردند.

مرکز پژوهش های مجلس طی گزارشی با عنوان پایش امنیت سرمایه گذاری به بررسی و اولویت بندی عوامل تهدیدکننده امنیت سرمایه گذاری از دیدگاه فعالان اقتصادی می پردازد.

هفتمین گزارش پایش امنیت سرمایه گذاری که مربوط به تابستان سال جاری می باشد به تازگی توسط مرکز پژوهش های مجلس منتشر شده است.

در این گزارش که نتایج آن از طریق پرسشنامه هایی که توسط فعالان اقتصادی سراسر کشور پر می شود، به دست می آید، 21 مولفه که ممکن بوده امنیت سرمایه گذاری را تهدید کند گردآوری شده و این 21 مولفه در معرض پرسش از فعالان اقتصادی قرار گرفته است. فعالان اقتصادی به هر مولفه، عددی بین صفر به عنوان بهترین ارزیابی و ده به عنوان بدترین ارزیابی ممکن را اختصاص داده اند.

بر اساس ارزیابی فعالان اقتصادی مشارکت کننده در پیمایش امنیت سرمایه گذاری، در تابستان 1398 به مانند بهار 1398 سه مولفه «عمل مسئولان ملی به وعده های داده شده»، «اعمال نفوذ و تبانی در معاملات ادارات حکومتی» و «عمل مسئولان استانی و محلی به وعده های اقتصادی داده شده» به عنوان نامناسب ترین مولفه های امنیت سرمایه گذاری ارزیابی شده اند. به عبارت بهتر این سه مولفه در مقایسه سایر مولفه ها بیشتر امنیت سرمایه گذاری را تهدید کرده اند.

بنابراین می توان گفت که در مجموع شش مولفه عمده بر سر راه جهش تولید قرار دارد که سه مولفه مانع رونق کسب و کارها شده است و سه مولفه نیز امنیت سرمایه گذاری را تهدید می کند.

سیدمحمد بحرینیان صنعتگر و پژوهشگرتوسعه در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک اقتصادی با انتقاد از عدم حمایت مناسب و اثرگذار شبکه بانکی از تولیدکنندگان اظهار داشت: گزارش‌های رسمی منتشره خود بانک مرکزی، بیانگر آن است که بیش از ۵۰ درصد منابع بانکی در فعالیت‌های نامولد سرمایه گذاری شده است، حال آنکه بسیاری از مسئولین درخصوص حمایت از تولید بیان کرده اند که باید بانک‌ها هوای تولید را داشته باشد. تولید صنعتی واقعی این کشور مظلوم واقع شده است و نه دولت ها، نه بانک ها، نه نظام پولی و نه نظام مالی هیچ یک و هیچ گاه به صورت اصولی، منطقی و پایدار به کمک آن نیامده اند. حتی مجلس هم که قانون حمایت از تولید را بنا نهاد هیچ گاه نپرسید که چرا مواد و بند‌هایی از این قانون اجرا نمی‌شود؟