کلیات
فیلم در لغت به معنیِ «نوارِ نازک» از امولسیون فتوشیمیایی بر روی نوار سلولوئیدی گفته می شد و چون برای اولین بار، تصاویر متحرک، روی فیلم عکاسی ثبت میشد و به این وسیله، نمایش داده میشدند، این نام روی تصاویر متحرک ماند؛ البته امروز خود کلمه «فیلم» بهطور تخصصی فقط به تصاویر متحرک گفته میشود که در سینما نمایش داده میشوند، فیلمهایی که پس از پایان اکرانشان در سینما، از تلویزیون پخش شود را «فیلم سینمایی» میگویند و اگر از ابتدا فیلمی را مختص تلویزیون بسازند و ربطی به سینما نداشته باشد، به آن «فیلم تلویزیونی» میگویند. همچنین فیلمهایی که به صورت چند سری (اپیزود) یا قسمت باشد به آنها سریال میگویند. در نتیجه فیلمها به سه دسته شامل: فیلم سینمایی، فیلم تلویزیونی و سریال دستهبندی میشوند.
ریشه این نام در این واقعیت است که فیلم عکاسی بهطور تاریخی عنصر اساسی رسانه ضبط و پخش تصاویر متحرک به حساب میآمده. تولید فیلمها از طریق ضبط تصویر مردم و اشیاء واقعی با دوربین یا به وجود آوردن آنها از طریق تکنیکهای انیمیشن یا جلوههای ویژه است. فیلمها از مجموعهای از قابهای انفرادی تشکیل شدهاند که زمانی که به سرعت و پشت سرهم نمایش داده میشوند، توهم حرکت را در بیننده بهوجود میآورند. بر اثر پدیدهای به نام تداوم دید که بر اثر آن یک منظره برای کسری از ثانیه پس از از بین رفتن آن در حافظه میماند، چشمکهای بین تصاویر، قابل رویت نیستند. همچنین عامل ارتباط عامل دیگری است که باعث مشاهده تصاویر متحرک میگردد. این اثر روانی به نام حرکت بتا معروف است.
از نظر بیشتر کارشناسان، فیلم از انواع مهم هنر بهشمار میآید. فیلمها قابلیت سرگرم کردن، آموزش، روشنگری و الهام بخشیدن به بیننده را دارند. عوامل دیداری سینما، نیاز به هیچ نوع ترجمهای ندارد و قدرت ارتباطات جهانی را به یک محصول تصویر متحرک میبخشند. هر فیلم قابلیت جذب مخاطبان جهانی را دارد بهخصوص اگر از تکنیکهای دوبله یا زیرنویس که گفتار را ترجمه میسازد، بهره جسته باشد. فیلمها همچنین محصولاتی هستند که توسط فرهنگهای مشخص تولید شده و آن فرهنگها را منعکس کرده و همچنین از آنها تأثیر میپذیرد. صنعت فیلم بیش از یک سده است که در حال بینالمللی شدن است. یکی از واقعیتهای جهانی سازی این است که استودیوهای بزرگ هالیوودی صاحب سینماهای زیادی در کشورهای دیگر هستند بنابراین میتوانند از فروش گیشههای بینالمللی خود به صورت مستقیم درآمد به دست بیاورند. آن نوع فیلمهای گرانقیمت پرفروشی که هالیودد امروزه تمایل به ساخت آن دارد نمیتوانند تنها از راه فروش در بازارهای داخلی هزینههای تولید خودشان را برگردانند آنها نیاز به فروش در گیشههای بینالمللی دارند تا بتوانند سود تولید کنند.
تاریخچه فیلم
در اوایل دهه ۱۸۶۰ میلادی، با استفاده از وسایلی مانند زندهگرد و پراکسینوسکوپ، سازوکارهای تولید مصنوعی به وجود آمد و تصاویر دو بعدی متحرک به نمایش درآمدند. این ماشینها از انواع تکامل یافتهٔ ابزارهای سادهٔ اپتیکی مانند توریهای سحرآمیز بودند. این ابزار توان نمایش متوالی تصاویر با سرعتی را داشتند که در آن تصاویر به شکل متحرک به نظر میرسیدند. این پدیده، ماندگاری منظر نام گرفت. طبیعتاً، تصاویر میبایست بهطور دقیق طراحی میشدند تا اثر مورد نظر را داشته باشند، به همین منظور اصول زیربنایی خاصی بهعنوان بنیان ساخت فیلم انیمیشن در نظر گرفته شدند.
با پیشرفت فیلم سلولوئید به منظور عکاسی ثابت، امکان گرفتن عکس از اشیاء متحرکی که در حال حرکت بودند نیز ممکن شد. در مراحل اولیه فناوری گاهی لازم بود که شخص بیننده برای مشاهده تصاویر، در داخل دستگاه مخصوصی نگاه کند. در دهه ۱۸۸۰ میلادی، با ساخته شدن دوربین تصاویر متحرک، گرفتن تصاویر تکی و ضبط آنها بر روی یک حلقه ممکن شد که به سرعت به اختراع پروژکتور تصویر متحرک انجامید. این دستگاه نور را از فیلم پردازش و چاپ شده میگذراند و با کمک بزرگنمائی اپتیکی «تصاویر در حال حرکت» را بر روی پردهای (معمولاً نقرهای رنگ) نمایش میداد. این حلقههای فیلمهای نمایش داده شده به نام «تصاویر متحرک» معروف شدند. نخستین فیلمهای تصاویر متحرک، حالت صحنه ایستا داشتند و در آنها یک حادثه یا عمل، بدون هیچگونه ویرایش کردن یا دیگر تکنیکهای سینمایی، به نمایش درمیآمدند.
تصاویر متحرک تا پایان سدهٔ ۱۹ میلادی، تنها بهعنوان هنر دیداری به حساب میآمدند. اما ابتکار فیلمهای صامت ذهنیت مردم را نیز در اختیار گرفته بود. در آغاز سدهٔ ۲۰ میلادی، رفته رفته ساختار داستانی فیلمها شکل گرفت. در این دوره فیلمهایی به صورت صحنهٔ دنبالهدار ساخته شدند که در مجموع یک داستان را نقل میکردند. سپس این صحنهها جای خود را به صحنههای چندگانه از زوایا و ابعاد متفاوت دادند. تکنیکهای دیگر مانند حرکت دوربین نیز بهعنوان راههای اثرگذار در بیان داستان فیلم به کار گرفته شدند. صاحبان سالنهای تئاتر نیز به جای اینکه تماشاگران را در سکوت نگاه دارند، با در اختیار گرفتن یک پیانیست یا نوازندهٔ ارگ یا یک ارکستر کامل، به نواختن موسیقی، متناسب با فضای هر صحنه فیلم اقدام مینمودند. در آغاز دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، همراه بیشتر فیلمها، فهرست موسیقیهای فیلم هم عرضه میشدند. در محصولات شاخص، این موسیقیها با فیلم عرضه میگردید.
رشد صنعت سینما در اروپا با بروز جنگ جهانی اول متوقف گردید و این در حالی بود که صنعت فیلم در ایالات متحده با ظهور هالیوود به شکوفایی رسید. بههرحال در دهه ۱۹۲۰ میلادی، فیلمسازان اروپائی مانند سرگئی آینشتاین و فردریش ویلهلم مارنائو به همراهی مبتکر آمریکایی دی. دبلیو. گریفیت و دیگران، به ارتقاء سطح این رسانه پرداختند. در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، فناوریهای نو، الصاق حاشیهٔ صوتی گفتار، موسیقی و افکتهای صوتی متناسب با نوع صحنه به فیلم را ممکن ساختند. این فیلمهای صوتدار در آغاز با نام «تصاویر با صدا» یا «تاکیز» شناخته میشدند.
پیشرفت مهم بعدی در صنعت سینما، معرفی رنگ بود. اگرچه اضافه شدن صدا، به سرعت گسترش یافت اما رنگ به تدریج مورد استفاده قرار گرفت. بیشتر مردم رنگی بودن فیلم برایشان مهم نبود. اما همچنانکه روشهای پردازش رنگ بهبود مییافت و در مقایسه با فیلمهای سیاه و سفید قابل رقابتتر میگشتند، فیلمهای رنگی بیشتر و بیشتر تولید میشدند. این زمان هنگام پایان جنگ جهانی دوم بود. فیلم سازان آمریکایی رنگ را بهعنوان عنصر اصلی جذب مخاطب تشخیص دادند و از آن در رقابت با تلویزیون (که تا اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی به صورت رسانهای سیاه و سفید باقیمانده بود) مورد استفاده قرار داد. در پایان دهه ۱۹۶۰ میلادی، رنگ بهعنوان شیوه عادی کار فیلمسازان مطرح شد.
دهههای ۱۹۵۰، ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی شاهد تغییرات در روش تولید و سبک فیلم بودند. هالیوود جدید، موج جدید فرانسوی و ارتقاء فیلمهای فیلمسازان تحصیلکرده و مستقل؛ همه و همه از دگرگونیهایی بودند که فیلم، آنها را در نیمه دوم سده ۲۰ میلادی تجربه نمود.
در پایان سده ۲۰ و در آستانه ورود به سده ۲۱ میلادی، فناوری دیجیتال و استفاده از رایانهها، انقلابی در روش تهیه، پخش و نمایش فیلم پدیدآورد. استفاده از رایانهها برای ساختن جلوههای ویژه، پویانماییهای پیچیده و ضبط و پخش صدا نزدیک به واقعیت صحنه، دگرگونیهای فراوانی را سبب شد.
در آغاز دهه ۲۱ میلادی تلاشهایی برای تلفیق فیلم و واقعیت مجازی در جریان است. صنعت فیلمسازی در ایران بیش از صد سال است که راه اندازی شدهاست.
مراحل فیلمسازی
تعداد و نوع کارکنان لازم جهت تهیه فیلم بستگی به ماهیت آن دارد. بسیاری از فیلمهای حادثهای هالیوود نیاز به صحنه سازیهای کامپیوتری (سی.جی. آی) دارند که توسط یک دوجین عوامل قالبهای سه بعدی، انیمیشن کارها، روتوسکپی کارها و سازندگان تدارک میگردند. بههرحال، یک فیلم کم خرج مستقل توسط عوامل اصلی که معمولاً دستمزد کمی هم دارند قابل ساخت است. کار فیلمسازی در تمام نقاط دنیا با استفاده از فناوریها، سبکهای بازی و اقسام آن در حال انجام است. بودجه برخی از این فیلمها بسیار زیاد و در حد تعهد دولتی است مانند نمونههایی در چین و در مقابل برخی دیگر در حد فیلمسازی در سیستم استودیوی آمریکا هزینهبر هستند.
مراحل مرسوم فیلمسازی در ایران شامل پنج مرحله اساسی است:
-فیلمنامهنویسی
-پیش تولید
-تولید
-پس تولید
-توزیع (اکران)
مدت زمان لازم برای این مراحل معمولاً سه سال است. سال اول صرف مرحله «ارتقاء» است. در سال دوم مراحل «قبل از تولید» و «تولید» به انجام میرسند. سال سوم نیز به مراحل «بعد از تولید» و «توزیع» اختصاص مییابد.
سکانس طلایی؛
«دوزخ، برزخ، بهشت»؛ سومین فیلم بلند سینمایی بیژن میرباقری در مقام کارگردان و محصول سال 1387 است. این فیلم مشتمل بر سه اپیزود است که در نقاطی به هم گره میخورند؛ اپیزود اول: زن و شوهری پس از سالها همدیگر را میبینند. اپیزود دوم: مردی پس از سالها یاد عشق قدیمی اش میافتد. اپیزود سوم: زنی تصمیم میگیرد پس از مرگ شوهرش، کار او را ادامه دهد. علی مصفا، مهتاب کرامتی، امیر آقایی، آتیلا پسیانی، مسعود رایگان، پریوش نظریه، مسعود کرامتی، ژاله شعاری و رحیم نوروزی در مقابل دوربین مرتضی پورصمدی نقش آفرینی کردند، کیوان جهانشاهی موسیقی متن این فیلم را ساخته و سعید شاهسواری این اثر را تدوین کرده است. سکانسهایی از این فیلم سینمایی در تابناک تماشا میکنید.
کد خبر: ۷۲۳۷۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۱
استندآپ کمدی؛
جسی کمپبل از فیلم های زیرنویس دار گلایه میکند و دوست ندارد در حالی که به زبان خارجی سرش داد میزنند: «کتاب بخواند!» این استندآپ کمدی را با زیرنویس فارسی در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۷۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۰۱
سوت؛
پس از حواشی بازی اخیر مسعود شجاعی و احسان حاج صفی، عادل فردوسی پور این دو بازیکن را از آیتم عملکرد لژیونرها در هفته گذشته شب گذشته برنامه نود حذف کرد. این آیتم را میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۷۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۱
فوتبال جزیره؛
در جریان رقابت های لیگ برتر فوتبال انگلیس، منچسترسیتی مقابل اورتون به تساوی یک بر یک رضایت داد. رحیم استرلینگ برای من سیتی و وین رونی برای اورتون گل زدند. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۷۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۱
کد خبر: ۷۲۳۷۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۱
سوت؛
حسین نوری، فرنگی کار وزن 85 کیلوگرم کشورمان در مقابل حریف آذربایجانی به پیروزی 4 بر 0 دست یافت تا به مدال برنز این رقابت ها دست یابد. کشتی نوری برای مدال برنز را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۶۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
سوت؛
سعید عبدولی نماینده وزن 75 کیلوگرم ایران در مسابقات قهرمانی کشتی جهان با برتری مقابل حریف خود از بلاروس مدال برنز جهان را از آن خود کرد. این مسابقه را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۶۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
سوت؛
علی گرایی کشتی گیر 71 کیلوگرم کشورمان نه چندان مطرح ایرانی که امید چندانی به مدال آوری اش در مسابقات قهرمانی کشتی جهان نبود، امروز در یک مبارزه دیدنی کشتی گیر مولداوی را شکست داد و برنز جهان را به دست آورد. این کشتی دیدنی از مبارزه تسلیم ناپذیر ایرانی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۶۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
سوت؛
در جریان رقابت های لیگ فوتبال هلند، آیندهوون 4 بر یک ناک بردا را شکست داد. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۴۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
سوت؛
در جریان رقابت های لیگ هلند، آژاکس 3 بر یک خرونینگن را شکست داد. کلاس یان هونتلار و حکیم زیچ و لاسه شونه سه گل آژاکس را به ثمر رساندند و اوساما ادریسی تک گل خرونینگن را ثبت کرد. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۴۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
سوت؛
در جریان رقابتهای لیگ فوتبال فرانسه، پاری سن ژرمن 6 بر 2 تولوز را شکست داد. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۴۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
کالچیو؛
در جریان رقابت های سری آ فوتبال ایتالیا، اینترمیلان 3 بر صفر فیورنتینا را شکست داد. مائورو ایکاردی (دو گل) و ایوان پریشیچ پیروزی اینتر را رقم زدند. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۴۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
فوتبال جزیره؛
در جریان رقابتهای لیگ برتر انگلیس، چلسی 2 بر یک تاتنهام را شکست داد. مارکوس آلونسو دو گل چلسی را به ثمر رساند و میچی باتشوایی با گل به خودی، نتیجه را چنین رقم زد. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۴۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
تیکی تاکا؛
در جریان رقابت های لالیگا، بارسلونا 2 بر صفر بتیس را شکست داد. آلین توسکا (گل به خودی) و سرجی روبرتو پیروزی بارسا را رقم زدند. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۴۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
تیکی تاکا؛
در جریان رقابتهای لالیگا، رئال مادرید 3 بر صفر دیپورتیوو لاکرونیا را شکست داد. گرت بیل، کاسیمیرو و تونی کروس سه گل لالیگا را به نام خود ثبت کردند. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۴۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۳۰
فوتبال جزیره؛
در جریان رقابتهای لیگ برتر انگلیس، منچستر یونایتد 4 بر صفر سوانسی را شکست داد. اریک بیلی، روملو لوکاکو، پل پوگبا و آنتونی مارسیال چهار گل شیاطین سرخ را در این بازی به نام خود ثبت کردند. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۱۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۹
فوتبال جزیره؛
در جریان رقابت های لیگ برتر انگلیس، استوکسیتی یک بر صفر آرسنال را شکست داد. خسه تک گل استوک سیتی را شکست داد. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۱۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۹
بوندس لیگا؛
در جریان رقابت های بوندس لیگا، دورتموند 3 بر صفر وولسفبورگ را شکست داد. کریستین پولیسیچ، مارک بارترا و پییر امریك اوبامیانگ گل های وولسفبورگ را رقم زدند. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۱۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۹
کالچو؛
در جریان رقابت های سری آ فوتبال ایتالیا، یوونتوس 3 بر صفر کالیاری را شکست داد. ماریو مانژوکیچ، پائولو دیبالا و گونزالو ایگواین سه گل یوونتوس را رقم زدند. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۱۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۹
فوتبال جزیره؛
در جریان رقابت های لیگ برتر انگلیس، لیورپول با تک گل سادیو مانه مقابل کریستال پالاس به برتری رسید. خلاصه این بازی را در «تابناک» میبینید.
کد خبر: ۷۲۳۱۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۹