موضوع اجلاس غيرمتعهدها بسيار حائز اهميت است چراكه هدف اجلاس جنبش عدم‌تعهد در رابطه با اجلاس جهان دوقطبي بوده و در آن مرز بين دوقطبي شدن كشورها به دو دسته شرق و غرب را از بين مي‌برد. اين اجلاس براي رهايي از وابستگي به كشورهاي قدرتمند جهان شكل گرفته و با حضور 120 كشور عضو در آن، رسيدن به هدف مذكور را تا حد قابل‌توجهي امكانپذير مي‌كند. همچنين حضور بسياري از كشورها و جايگاه اين اجلاس در جهان مي‌تواند مسير تصميمات را به سمتي پيش ببرد كه جنبش عدم‌تعهد در نهايت درقالب فراكسيون بزرگ در جامعه ملل ايفاي نقش كند و خواسته‌هاي خود را به تصويب سازمان ملل برساند.
از جهت ديگر با توجه به اين‌كه تمام كشورهاي عضو در 5 قاره جهان حضور دارند، تصميمات آنها اگر اصولي و با فكر و كار كارشناسي باشد، مي‌تواند اثرگذار در ساير قاره‌هاي جهان نيز باشد. لذا اگر اتحاد و همدلي بين اين كشورها شكل گيرد، مي‌توانند در بخش‌هاي منفي با يكديگر به اجماع برسند و درقالب بحث‌هاي مسالمت‌آميز و با گفت‌وگو حل‌وفصل كنند. گفتني است اجلاس عدم‌تعهد از ابعاد مختلفي داراي اهميت است.
از بعد اقتصادي مي‌تواند بسيار تاثيرگذار باشد و جايگاه ويژه‌اي داشته باشد. در اين خصوص اگر تمام اعضاي حاضر در اجلاس عدم‌تعهد بتوانند بر سر واحد پولي مشخصي به اشتراك برسند، مي‌توانند با واحد پولي با عنوان عدم‌تعهد، فعاليت‌هاي اقتصادي مختص به خود را انجام دهند. محقق شدن اين امر، در شرايطي كه واحدهاي پولي دلار و يورو در شرايط نابساماني قرار دارند، مي‌تواند بر مشكلات اقتصادي حاكم بر برخي كشورها فائق آمده و آنها را رفع و رجوع كند.
همچنين از نظر توليدي هم بسياري از كشورهاي عضو، در حوزه نفت نقش پررنگي داشته و حتي تعدادي از آنها مانند ايران در تصميمات كشورهاي اروپايي و امريكا تاثيرگذار هستند، به همين دليل با وجود منابع نفتي عظيم در برخي كشورهاي عضو جنبش عدم‌تعهد، مي‌توان نوعي سلطه اقتصادي بر كشورهاي قدرتمند را از سوي اعضاي عدم‌تعهد به وجود آورد. اين قابليتي است كه به دليل اهميت چشمگير آن، نمي‌توان از آن غافل شد. در نتيجه اين موضوع با تاييد كميته مخصوص به خود مي‌تواند در اجلاس مطرح شده و به نقد و بررسي گذاشته شود.
اجلاس عدم‌تعهد همچنين در بحث قطعنامه‌ها و بيانيه‌هايي كه در شوراي امنيت صادر مي‌شوند، مي‌تواند نقش موثري داشته باشد. باتوجه به اين‌كه 120 كشور از مجمع عمومي سازمان ملل در اين اجلاس عضو هستند، در نتيجه مي‌توانند در نوع خود هريك به تنهايي تاثيرگذار باشند و با صدور بيانيه‌هايي جنبش عدم‌تعهد را براي اشتراك و اتحاد هرچه بيش‌تر آنها، به نتيجه برسانند. تمام اين موارد مشروط بر فعال بودن دبيرخانه جنبش است. امري كه متاسفانه در زمان رياست مصر بر اجلاس عدم‌تعهد شاهد نبوده و نتوانستند خيلي مطلوب عمل كنند.
اما حال كه برگزاري و رياست سه ساله آن به ايران رسيده است، به دليل وجود انگيزه بسياري كه در جمهوري اسلامي ايران وجود دارد، مي‌تواند خود را دبيرخانه‌اي فعال نشان دهد. اين مسائل كه مطرح شد در بعد بين‌المللي بوده و در بعد داخلي هم ابعادي وجود دارد كه به شكل‌گيري نتايج مطلوب از اين مسئله قوت مي‌بخشد. به‌طور كلي بخش اعظمي از مسائلي كه در حوزه ديپلماسي خارجي مطرح مي‌شود، بايد مشروط به منافع و موضوعات داخلي يك كشور باشد و با توجه به حضور بسياري از سران و روساي جمهور مي‌تواند بر موقعيت داخلي تاثيرگذار باشد.
با توجه به اين موضوع كه امريكا به همراه برخي كشورهاي غربي به دنبال ايجاد پديده‌اي به نام ايران‌هراسي هستند و جو بسياري از رسانه‌ها را در همين راستا شكل داده‌اند، لذا جمهوري اسلامي ايران بايد از حضور روساي‌جمهور استفاده لازم را داشته باشد. اين شرایط از امروز براي ايران بهترين موقعيت به شمار مي‌رود و مي‌توان با استفاده از آن به بسياري از مشكلات حتي مشكلات موجود در محيط‌زيست خاتمه داد. همچنين با توجه به جايگاه جنبش عدم تعهد، دشمن به دنبال كمرنگ نشان دادن آن بوده و اجلاس با آگاهي از اين موضوع مي‌بايست با بيانيه‌اي قاطع و محكم خلاف اين موضوع را به اثبات برساند.
از ديگر مواردي كه در زمين داخلي تاثيرگذار خواهد بود، حضور هيئت و كارگروه‌هاي مختلفي است كه همراه هيئت كارشناسي و وزراء به كشورمان مي‌آيد. كارگروه‌هاي اقتصادي اين هيئت مي‌تواند براي ايران منافعي را در پي داشته باشند از اين رو مسئولان ايراني بايد با آگاهي از اين مسئله كارگروه‌هاي اقتصادي خود را در روزهاي برگزاري اجلاس عدم تعهد پركارتر و با برنامه‌تر از قبل كنند و به منافع اقتصادي بهبود بخشند. همچنين قرار دادن مسائلي مانند بازديد از كارخانه‌ها و پالايشگاه‌هاي صنايع نفتي و غير نفتي و بازديد از صنعت خودروسازي مي‌تواند از مواردي باشد كه پيشرفت‌هاي ايران را به اعضاي عدم تعهد اثبات كند.
حتي اهميت اين بازديد‌ها مي‌تواند تا حدي عمل كند كه در راستاي آن اعضا را قانع كند ايران به دنبال بهره‌گيري از سوخت هسته‌اي در جهت امور صنعتي و پزشكي بوده و به دنبال ساخت تجهيزات و سلاح‌ها و موشك‌هاي هسته‌اي نيست. اين اتفاق در آينده مذاكرات ايران هم تاثيرگذار خواهد بود. همچنين با توجه به اين‌كه آينده جهان، آينده‌اي است كه بايد بيش‌تر از سوخت‌هاي هسته‌اي استفاده شود، لذا جمهوري اسلامي ايران بايد از موقعيت اين جنبش استفاده كند و آگاه‌سازي نسبت به اين موضوع مهم را يادآوري كند.
ما اميدواريم مسئولان برگزار‌كننده اجلاس «نم» با توجه به آن موقعيت، به سادگي از كنار آن عبور نكرده و از آن نهايت بهره را ببرند. جمهوري اسلامي ايران اميد زيادي به اين جنبش و تاثيرات و پيامدهاي آن دارد و بر اين اساس به دنبال برگزاري متفاوت از اجلاسي ديگر از اجلاس عدم تعهدها است و قصد دارد خروجي مناسبي هم به دنبال آن براي كليه اعضا داشته باشد. اين اجلاس مي‌تواند جايگاه ايران را براي تمام جهان از جمله امريكا روشن كند و بر اين اساس پس از پايان اجلاس و رياست سه ساله ايران هم، مي‌توان با سابقه روشن به كارها و اهداف سند چشم‌انداز ادامه داد.
*دبير اول كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نهم
منبع: روزنامه ملت ما 
