همواره ایجاد بحران از مسائل موجود، راهی برای فرافکنی نقاط ضعف نظام های سیاسی و تسری بحران های کنونی به یک جبهه جدید است؛ به عنوان مثال، امریکا پس از فروپاشی بلوک شرق، با بحران هویتی روبه رو شد و به منظور توجیه سیاست های نظامی و تسلیحاتی خود، دشمن تراشی کرد. بحران بالکان، جنگ افغانستان و عراق، مبارزه با تروریسم و مداخله ناتو در لیبی، محصول چنین فرایندی بودند؛ اما این روزها، نوبت به عربستان رسیده تا با بحران سازی مصنوعی خود، بر مشکلات حقیقی خود سرپوش بگذارد.
به گزارش «تابناک»، تلاش های عربستان در نشست فوق العاده شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس، تنها به یک بیانیه ساده منتهی شد. در این نشست که با جنجال و سراسیمگی سیاسی آل سعود برگزار شده بود، تنها به اعلام موضع نمایندگان این کشورها بسنده شد. این در حالی است که اصولا چنین نشست هایی زمانی موفق ارزیابی خواهند شد که به یک «اقدام مشترک» منجر شوند.
عدم همکاری تمامی کشورهای عضو این شورا در اقدامات دیپلماتیک عربستان، نه تنها قدرت نمادین عربستان سعودی را زیر سؤال برد، بلکه حتی نشان داد برخی کشورهای عربی حاضرند برای منافع خود عربستان سعودی را دور بزنند. آنها در سیاست های اعلانی خود از افزایش تنش در منطقه ناراحت هستند، اما هیچ تغییری را در سیاست های اجرایی خود اعمال نمی کنند.
از سوی دیگر نهاد دیپلماسی در ایران نیز به خوبی توانست با کنترل جریان جهانی دیپلماسی، این بحران ساختگی را خاموش کند. سفرهای دیپلمات هایی از دانمارک، آلمان، اندونزی و افغانستان به همراه هیأت های آکادمیک و نظامی چینی به ایران همزمان با امتناع سران انگلیسی از سفر به ریاض، تنها یک نمونه از انزوای آل سعود بود؛ اما گام مهمتر، سخنان وزیر خارجه بود که توانست موازنه دیپلماتیک را به سود جمهوری اسلامی ایران تغییر دهد.
در این راستا، اسپوتنیک با بازتاب واکنش منطقی دستگاه دیپلماسی ایران، به این موضوع اشاره می کند که این اقدامات عربستان، ریشه در هراس سران آن دارد. اعراب به خوبی می دانند که پس از توافق هسته ای، تصویر ایران در منطقه و جهان از هرگونه تهدیدی زدوده شده است؛ بنابراین، توجه مجامع جهانی به سمت عربستان سعودی به عنوان حامی تروریسم و تهدید امنیتی جهان معطوف خواهد شد. روزنامه ژاپن ـ تایمز نیز در گزارشی برگرفته از یادداشت توبین هارشاو، محقق مؤسسه بلومبرگ به شرایط منطقه پرداخته و «مسائل و مشکلات عربستان را بسیار بزرگتر از ایران می داند».
این روزنامه ژاپنی در گزارش خود چیدمان قدرت در عربستان سعودی و شکاف های اجتماعی به ویژه مذهبی را در این کشور در وضعیت بحرانی به تصویر می کشد. در همین راستا عبدالله العالمی، تحلیلگر عرب، در یادداشت امروزش در «میدل ایست آنلاین» سال 2016 را یک سال بحرانی برای عربستان می داند. او نیز با ترسیم چهره نهاد قدرت و فقدان مشروعیت کافی سران سعودی در داخل، معتقد است عربستان باید بالاخره «نقشه راه برنامه گذار و توسعه» را در سال جاری به تصویب برساند. در غیر این صورت حتی بحران سازی در سیاست خارجی نیز نخواهد توانست، به داد سران سعودی برسد.
اما شاید ضربه آخر بر پیکر بحران مصنوعی آل سعود، واکنش نماینده سازمان ملل متحد در امور سوریه بود. استفان دی میستورا در گفتگویی با یورونیوز گفت: «در سفر به عربستان، نوعی اطمینان را مشاهده کردم، که این مسأله باعث نگرانی و عدم اطمینان من و دبیر کل شد». وی در ادامه نیز اشاره کرد که سفرش به ایران و برخورد ایرانی ها نیز این نکته را به اثبات رساند که رفتار دولت عربستان سعودی، هیچ تأثیری در معادلات منطقه به ویژه ماجرای سوریه نخواهد داشت.
بر اساس این گزارش، شاید اشاره به یادداشت روزنامه ویرتشافتس بلات اتریش بهترین جمع بندی باشد، زیرا این روزنامه نیز با بررسی دیپلماسی ایران در قبال وقایع منطقه بر این باور است، ایران به دنبال کاهش تنش با عربستان است و علاقه ای به درگیری با همسایگانش ندارد؛ بنابراین، نباید یک اعلامیه فاقد بار اجرایی را به عنوان یک امتیاز در معادلات منطقه ای قدرت بازتعریف کرده و مبنای عمل قرار گیرد.
