رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به تازگی کشورهای هلند و آلمان را به نازیسم متهم و رفتار آنها برای ممانعت از تبلیغات سیاسی وزرای کابینه خود در این کشورها را محکوم کرده است؛ اما نگاهی به سوابق اردوغان در این زمینه، نشان می دهد که این تنها آلمان و هلند نیستند که اردوغان آنها را با این واژه خطاب کرده و لقب داده است.
به گزارش «تابناک»؛ زمانی اردوغان خود را با نوعی از سیاست خارجی که مبتنی بر «عدم مشکل با همسایگان» بود، به جهان معرفی می کرد. با این حال این سیاست چندان به خوبی پیش نرفت و مشکلات ترکیه با همسایگان در دوره اردوغان هیچ گاه به «صفر» نرسید. اگر این مساله تا حد زیادی در پی غیر قابل پیش بینی بودن رویدادها و حوادث بین المللی بوده است، اما مشکلات اخیر سیاست خارجی ترکیه مستقیم ناشی از ادبیات و زبان رجب طیب اردوغان است.
طی چند هفته اخیر به ویژه روزهای اخیر، رئیس جمهور ترکیه درگیر یک چالش شخصی شدید با دشمنان و دوستان خود به شکل همزمان و مشابه شده که البته این چالش ها، ریشه در سوابقی بلند تر دارد. از لقب دادن حکومت محمد مرسی در مصر به عنوان «تروریسم دولتی» گرفته تا محکوم کردن آمریکا به حمایت از تروریسم در دوره اوباما، تا اتهام به ایران برای بی ثبات کردن منطقه و فرقه گرایی و اخیرا هم خطاب کردن آلمان و هلند با لفظ «نازیسم».
اما به شکلی جالب توجه این تنها آلمان و هلند نیستند که به عنوان کشورهایی با گرایش نازی از سوی اردوغان خطاب شده اند. نگاهی به فهرست توهین های اردوغان این موضوع را به خوبی نشان می دهد؛
آلمان
سخنان توهین آمیز اردوغان: رفتار شما (آلمانی ها) تفاوتی با رفتار نازی ها در گذشته ندارد.
عامل: این سخن از اردوغان که در 5 ماه مارس در استانبول بر زبان آورده شده، در پی تصمیم آلمان – با توجه به مسائل امنیتی – برای جلوگیری از کمپین های تبلیغاتی ترکی در خاک این کشور پیش از رفراندوم قانون اساسی مطلوب و مورد نظر اردوغان بود. ترک های مقیم اروپا، یکی از مهمترین و کلیدی ترین مهره های انتخاباتی و سیاسی برای اردوغان هستند و با این که طبق قانون داخلی ترکیه، هرگونه کمپین سیاسی خارج از این کشور ممنوع است، بسیاری از احزاب ترک اکنون این قانون را زیر پا می گذارند؛ از جمله حزب اردوغان یعنی حزب عدالت و توسعه. بیش از یک میلیون ترک تبار در آلمان برای رأی دادن در رفراندوم قانون اساسی ترکیه واجد شرایط هستند.
تبعات: آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، این توهین اردوغان را به شکلی ویژه «سنگین و خطرناک» خواند، ولی سخنگوی وی، لحنی رک تر و صریح تر به خود گرفت و توهین اردوغان را «پوچ و مضحک» خواند. مرکل همه امیدهایش برای حل بحران پناهجویان در اروپا را معطوف به اردوغان و توافقی که بر سر این موضوع با ترکیه بسته شده، کرده است؛ هرچند اردوغان چند بار و از جمله تازگی ها، تهدید به لغو این توافق کرده است.
هلند
سخنان توهین آمیز اردوغان: نازیسم هنوز در غرب
زنده است.
عامل: طی اوایل هفته جاری، مقامات هلندی از برگزاری کمپین تبلیغاتی از سوی مقامات ترک در این کشور جلوگیری کرده و به هواپیمای چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه اردوغان اجازه فرود در روتردام را ندادند.
مقامات هلندی نیز مسائل امنیتی را دلیل این موضوع عنوان کردند. بلافاصله بعد از این ماجرا اردوغان هلند را نیز نازی خطاب کرد. روز گذشته (سه شنبه) نیز اردوغان این تنش را به شدت افزایش داد و هلند را متهم به دست داشتن در کشتار سربرنیتسا در سال 1995 کرد. در سال 2014 دادگاهی در هلند دولت این کشور را در ماجرای قتل عام 300 قربانی مسئول شناخت، زیرا نیروهای حافظ صلح هلندی، وظایف خود برای جلوگیری از کشتار را به درستی انجام ندادند.
«مارک روت» نخست وزیر فعلی هلند در گفت وگو با بی بی سی، سخنان اردوغان را «تحریفی شرم آور» خواند و گفت: اردوغان ساعت به ساعت در حال عصبی تر شدن است و من از او می خواهم که آرام باشد.
تبعات: در نظریه ترکیه و هلند متحد یکدیگر هستند. هر دوی آنها در ناتو بوده و ترک تبارها حدود 2.4 درصد از جمعیت هلند را شامل می شوند و همچنین ترکیه یک مقصد مهم توریستی برای هلند است و البته یک شریک تجاری جدی. زبان تند اردوغان می تواند در رفراندوم پیش روی، به نفع وی تمام شود؛ هرچند به نظر می رسد، رئیس جمهور ترکیه صرف نظر از این موضوع برنده رفراندوم باشد.
اما این کشمکش همچنین می تواند تأثیر زیادی بر انتخابات پارلمانی امروز (چهارشنبه) در هلند نیز داشته باشد. انتخاباتی که موضوع مهاجران و اسلام نقش مهمی در آن دارند. نظرسنجی ها نشان می دهد که حزب راست میانه رو حاکم یعنی حزب مردم برای دموکراسی و آزادی که اکنون مارک روت آن را رهبری می کند، شانه به شانه رقیب اصلی خود از جناح راست افراطی یعنی حزب آزادی هلند به رهبری گریت ویلدرز قرار دارد و گویا هیچ یک از این دو حزب نتوانند اکثریت آرا را به دست آوردند، ولی به دلیل ساختار سیاسی هلند، حزب حاکم احتمالا نقش بیشتری در تشکیل دولت آینده این کشور خواهد داشت.
سوریه
سخنان توهین آمیز اردوغان: مبارزه با مردم خود تا سرحد مرگ به معنی قهرمان بودن نیست، بلکه بزدلانه است. اگر می خواهید کسی را ببینید که تا سرحد مرگ با مردم خود مبارزه کرد، به آلمان نازی و هیتلر نگاه کنید.
عامل: این سخنان در سال 2011 متوجه دوست زمان
گذشته اردوغان یعنی بشار اسد و در زمان شروع جنگ داخلی در سوریه شد.
تبعات: ترکیه درهای خود را به روی آوارگان سوری که از جنگ فرار کرده بودند باز کرد و تبدیل به بزرگترین کشور پناهجویان جنگ زده شد؛ اما دخالت های اردوغان در جنگ داخلی ترکیه، این کشور را در مقابل متحدان بشار اسد قرار داد. اردوغان پیش از تنش زدایی با روسیه، با این کشور در سوریه مقابله کرد و حتی جنگنده روسی را نیز در آسمان ترکیه ساقط نمود. با ایران به مشکلات جدی برخورد که تا کنون نیز ادامه یافته و حتی با آمریکا نیز به دلیل حمایت از کردهای سوریه وارد تنش شد. با این همه، شش سال بعد از جنگ سوریه، اسد هنوز در رأس قدرت در سوریه مانده و اردوغان دیگر هرگز به صراحت سخن از خلع وی از قدرت یا استعفای او نمی گوید.
اتحادیه اروپا
سخنان توهین آمیز اردوغان: اروپایی ها بدون هیچ شرم و حیایی، دستان به خون آلوده خود را انکار می کنند و بدون توجه به قلب بی عاطفه خود، ما را با نازی ها مقایسه میک نند. اگر هنوز هم نازی در جهان باشد، این شما هستید نه ما.
عامل: این سخنان که ماه نوامبر سال گذشته میلادی بر زبان اردوغان جاری شده، در پی انتقادات شدید اتحادیه اروپا و نهادهای حقوق بشری این اتحادیه در واکنش به اقدامات خشن اردوغان بعد از کودتای نافرجام داخلی در ترکیه بوده است. به شکلی ویژه هدف این سخنان «جین آسلبور» نخست وزیر لوکزامبورگ بود که اتفاقات در حال رخ دادن در ترکیه را با اتفاقات دوران آلمان نازی و هیتلر مقایسه کرده بود.
تبعات: از زمان کودتای نافرجام در ترکیه تا کنون، روابط میان اتحادیه اروپا و ترکیه همراه با تنش باقی مانده است. اردوغان شکایت دارد که این اتحادیه آن گونه که باید، کودتای ترکیه را محکوم نکرده و در واقع اروپا دولت وی را به خاطر برخورد با عاملان کودتا محکوم کرده است.
آن گونه که مشخص است، اردوغان از لفظ «نازی» آزادانه و سخاوتمندانه استفاده می کند؛ اما آن را برای توصیف کشورهایی به کار می برد که می خواهد نمونه آنها را در ترکیه با استفاده از رفراندوم پیش روی ایجاد کند! رفراندومی که اختیارات بی سابقه ای را در قدرت در دست وی قرار خواهد داد.
