وزش طوفان گرد و خاک طی یکشنبه گذشته در شمال سیستان و بلوچستان شاخص کیفیت هوای زابل را به 2 هزار و 121 میکروگرم بر مترمکعب یعنی 14 برابر حد مجاز و پنج برابر حد بحرانی رساند.
به گزارش روزنامه ایران، هواشناسی استان درهمین باره اعلام کرده که وزش باد شدید و گرد و خاک که از پنجشنبه گذشته در 5 شهرستان زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز شروع شده، در روزهای اخیر با سرعت 83 کیلومتر بر ساعت موجب افزایش غلظت ذرات معلق در هوای این نواحی شده و میدان دید افقی در شهرهای زهک و زابل را کاهش داده است. «علی ملاشاهی»، کارشناس هواشناسی درباره طوفان گرد و خاک روزهای اخیر گفت: وزش باد شدید و گرد و غبار با سرعت 83 کیلومتر بر ساعت در روزهای اخیر میزان غلظت ذرات معلق در هوای زابل را به 2 هزار و 121 میکروگرم بر مترمکعب یعنی 14 برابر حد مجاز رسانده است. حد مجاز و استاندارد ذرات معلق در هوا 150 میکروگرم در هر مترمکعب هواست.
بازگشایی 15 جاده مسدود شده بر اثر طوفان
گزارش میدانی خبرنگار «ایران» از روستاهای شمال شهرستان هیرمند نیز نشان می‌دهد که شدت طوفان گرد و خاک در روستاهای ساحل نشین تالاب «هامون پوزک» نظیر«تخت عدالت»، «سراوانی»، «تپه کنیز»، «گمشاد»، «ملادادی»، «گله بچه» و«قرقری» به مراتب بیشتر از دیگر روستاهای شمال استان است. براساس این گزارش، گرد و خاک حاصل از نواحی اطراف این مناطق به شهرها و روستاهای دیگر شمال استان نیز سرایت می‌کند و موجب کاهش کیفیت هوا و اختلال درتردد جاده‌های مواصلاتی 5شهرستان می‌شود. روستاهای «زهک» نیز شرایط بهتری از هیرمند ندارند، به‌طوری که با افزایش شدت طوفان 15مسیر مواصلاتی روستایی در شهرستان مسدود شده که با تلاش راهداران و با فروکش کردن سرعت طوفان بازگشایی شده است. «جمشید رخشانی نسب»، فرماندار زهک دراین باره گفت: برخی از این مسیرها از روز پنجشنبه گذشته براثر طوفان گرد و خاک بسته یا تردد در آنها به کندی انجام می‌گرفت که با تلاش راهداران بازگشایی شدند.
زابل در فهرست آلوده‌ترین شهرهای جهان
افزایش تعداد روزهای فعالیت بادهای 120 روزه در زابل و خشک بودن تالاب هامون سبب شده تا این‌شهر در ارزیابی سال 2016 سازمان جهانی بهداشت بین آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار گیرد.
سازمان جهانی بهداشت دراین ارزیابی شاخص کیفیت هوای 3 هزار شهر جهان را بر پایه ذرات فوق ریز 2.5 میکرون و ریز 10 میکرون ارزیابی کرده که در ذرات فوق ریز و ریز، شهر زابل به‌عنوان نخستین و سومین شهر آلوده جهان معرفی شده است. شهر «اونیتشا» در نیجریه نیز در ذرات ریز 10 میکرون به‌عنوان آلوده‌ترین شهر جهان شناخته شده است.
کیفیت هوای زاهدان ناسالم شد
طبق اعلام اداره هواشناسی با افزایش سرعت وزش باد وگرد و خاک طی روزهای اخیر در شمال استان، میزان نفوذ گرد وغبار به شهرستان‌های جنوبی‌تر سیستان و بلوچستان نیز افزایش یافته، به طوری که با ورود گرد و غبار به شهر زاهدان شاخص کیفیت هوای این شهر از سوی محیط زیست ناسالم برای همه گروه‌های حساس اعلام شد. براساس گزارش‌های مردمی این گرد وغبار علاوه بر زاهدان در شهرهای جنوبی ترمانند میرجاوه و سراوان نیز گسترش یافته و کیفیت هوا را کاهش داده است.
تالاب «هامون» کانون انتشار گرد و خاک در شرق کشور
به گفته کارشناسان وزش بادهای 120 روزه و خشکی تالاب هامون دو عامل اصلی تولید وانتشار گرد وغبار در سیستان و بلوچستان است که هر سال علاوه بر 5 شهرستان شمالی، نواحی مرکزی و جنوبی سیستان و بلوچستان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. «احمد قرائی»، رئیس پژوهشکده تالاب هامون درباره منشأ گرد و خاک سیستان گفت: حداقل 70 درصد منشأ گرد وغبارها در تالاب هامون است که با توجه به تغییر کریدورباد و مساحت کانون‌ها، باید دوباره بررسی و موقعیت کانون‌ها مشخص شود. وی با بیان اینکه اکنون موقعیت و مساحت کانون‌های گرد وغبار شمال استان تغییر کرده، افزود: اکنون اطلاعات لازم دراین باره وجود ندارد و باید این اطلاعات به دست آید، در گذشته طرح‌ها تعریف شده ولی خروجی این طرح‌ها متناسب با برنامه‌ریزی‌ها نبوده است.
نفوذ گرد و غبار تالاب هامون تا دریای عرب
«محمود خسروی»، دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان نیز درمقاله‌ای با عنوان «تأثیرات محیطی اندرکنش نوسان‌های رودخانه هیرمند با بادهای 120 روزه سیستان» که در فصلنامه تحقیقات جغرافیایی به چاپ رسیده، نوشته است: طبق پردازش تصاویر ماهواره‌ای، مهمترین منابع انتشارگرد و خاک در منطقه سیستان، بسترهای خشکیده هامون‌های «پوزک»، «صابری» و«شرق هامون هیرمند»هستند، البته سایرمناطق نیز درتولید گرد وغبار نقش دارند ولی سهم آنها ناچیز است. وی در بررسی‌های دیگر خود در مورد میزان گسترش گرد و خاک ناشی از این طوفان‌ها، در 2 مقاله علمی آورده است: گرد وغبار ناشی از این بادها به‌صورت افقی تا دریای عمان و در موارد استثنایی تا دریای عرب گسترش می‌یابد، علاوه براین پراکنش گرد وغبار ناشی از این بادها به‌صورت عمودی نیز تا ارتفاع 10 کیلومتری از سطح زمین منتشر می‌شود.
توزیع یک هزار و 500 ماسک و 220 سبد غذایی میان مردم زهک
«رسول راشکی»، مدیرعامل جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان هم از توزیع یک هزار و 500 ماسک به همراه 220 سبد غذایی در روزیکشنبه گذشته میان مردم طوفان‌زده روستاهای شهرستان زهک در شمال استان خبر داد و اظهار داشت: همزمان با آغاز وزش شدید باد همراه با گرد و خاک و حرکت شن‌های روان از روز پنجشنبه هفته گذشته در شهرستان‌های شمالی استان نیروهای عملیاتی هلال احمر با حضور در منطقه به خدمات‌رسانی به مردم مشغولند.
وی ارزش هر بسته غذایی توزیع شده میان مردم طوفان زده زهک را یک میلیون ریال عنوان کرد و افزود: با توجه بشدت وزش باد همراه با گرد و خاک در منطقه امدادرسانی به مردم شمال استان همچنان ادامه دارد. به گفته «مصدق گودرزی فر»، کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان، وزش باد همراه با گرد و غبار، میزان غلظت ذرات معلق هوا در شهرستان‌های شمال استان(زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون) را روز یکشنبه گذشته به افزون بر 14 برابر حد مجاز و 5 برابر حد بحرانی رساند.
سیستان و بلوچستان با وسعت 187 هزار و 502 کیلومترمربع (معادل 5.11 درصد مساحت کشور) و 19 شهرستان و 2 میلیون و 800 هزار نفر جمعیت پهناورترین استان محسوب می‌شود که امکان دارد همزمان چند پدیده از جمله طوفان، بارندگی، سیل، خشکسالی و مواج شدن دریا را تجربه کند.
