تعداد بیشتر شده؛ تعداد زنانی که اجازه تماشای مسابقات والیبال مردان به آنها داده شد. این بار دیگر نه گزینشی در کار بود و نه سختگیری. استادیوم حسین رضازاده در اردبیل، جایی بود که درهایش به روی همه بانوان ایرانی گشوده شد، نهفقط برای خانواده ورزشکاران و ورزشیها!
به گزارش شرق، حضور پرشورتر از آن بود که خود دختران و زنان هم فکرش را بکنند. اختصاص هزارو ٥٠٠ صندلی از کل ظرفیت این استادیوم ششهزارنفری به بانوان، همه آنها را هم غافلگیر کرده بود.
آن هم در شرایطی که تا همین دو ماه پیش در جریان رقابتهای لیگ جهانی ٢٠١٧ والیبال، ممنوعیت ورود زنان تماشاگر به استادیوم ١٢هزارنفری آزادی پابرجا بود و سهم آنها از این استادیوم باعظمت تنها ٣٠٠ صندلی بود، آن هم برای افرادی مشخص. حالا ظرفیت تماشاگران زن از حدود سه درصد به ٢٥ درصد سالن رسیده است.
این مسابقات با قهرمانی مقتدرانه ایران و صعود به رقابتهای جهانی همراه شد اما آنچه بیش از نتایج ایران خبرساز شد، حضور پررنگ تماشاگران زن بود. به نظر میرسد میزبانی اردبیلیها از مسابقات والیبال انتخابی قهرمانی جهان طور دیگری بود. به شکلی که حتی باید مسئولان فدراسیون والیبال در پایتخت از برگزارکنندگان این رقابتها درس بگیرند.
اینکه مقامات اردبیلی از شورای تأمین استان گرفته تا استانداری، امامجمعه و اداره ورزش و جوانان این شهر چطور شجاعانه ایستادند و بدون اینکه حاشیهای به وجود بیاید، این رویداد بینالمللی را در نظم و امنیت کامل برگزار کردند.
اردبیلیها مسابقاتی را برگزار کردند که در هر چهار دیدار ایران در این میدان، زنان بدون هیچ محدودیتی به سالن آمدند و تشویقهایشان را بدرقه راه بلندقامتانی کردند که با چهار پیروزی مقتدرانه مسافر رقابتهای جهانی شدند. بیتردید فدراسیون والیبال و به دنبال آن مسئولان وزارت ورزش در دولت فعلی، در سالها جنجال و کشمکش بر سر برداشتن ممنوعیت ورود خانمها به سالنهای والیبال، قدمهای مثبتی برداشتهاند که حالا باید نتیجه خوب آن را در رقابتهای اردبیل ببینیم، اما سؤال اینجاست آیا تابوی حضور زنان تماشاگر در مسابقات این رشته برای همیشه شکسته خواهد شد؟
نکند این حضور هزارو٥٠٠نفری مقطعی و تنها مختص به خانمهای اردبیلی باشد؟ آیا ازمیانبرداشتن نگاه تکجنسیتی در سالنهای والیبال که فدراسیون جهانی والیبال، مخالف سرسخت آن است، به شهرهای دیگر کشور بهویژه پایتخت هم خواهد رسید؟ مدیران وزارت ورزش بارها اعلام کردهاند از نزدیک درحال بررسی ورزشگاهها هستند تا مشخص شود کدامیک از آنها شرایط لازم برای حضور خانوادهها در انواع رویدادهای ورزشی را دارد. این اظهارنظرها نشان میدهد مدیریت ورزش ایران به خوبی میداند ادامه روند عدم حضور بانوان در ورزشگاهها در آیندهای نهچندان دور ورزش کشور را با بحرانهای بزرگ از طرف نهادهای بینالمللی مواجه خواهد کرد؛ همانطور که سال گذشته فدراسیون جهانی والیبال، والیبال ایران را در صورت عملینشدن این موضوع به محرومیت از رقابتهای لیگ جهانی تهدید کرد. ضمن اینکه نباید فراموش کرد فشارهای داخلی از سوی بانوان ایرانی که نیمی از جامعه را تشکیل میدهند، در اعتراض به این ممنوعیت نسبت به سالهای گذشته هم زیادتر شده است و نباید این مطالبه را که جزء حقوق مدنی آنهاست، بدون جواب گذاشت.
فریبا محمدیان، معاون امور بانوان در وزارت ورزش یکی از مدیرانی بوده که به این موضوع اشاره میکند. او به صراحت از پیگیریهای این وزارتخانه برای حل مشکل حضور بانوان در استادیومها صحبت کرده است: «در تلاش هستیم به دور از هر نوع هیاهو این امر محقق شود اما در این راستا به بسترسازی از طرف رسانهها نیازمندیم و آنها میتوانند با تحلیلهایی با محوریت جامعهشناسی، مزایای حضور خانوادهها در مکانهای ورزشی را برای جامعه تشریح کنند. داشتن اوقات فراغت سالم میتواند از بروز بسیاری از آسیبهای اجتماعی جلوگیری کند. در صورت مهیاشدن فضای استادیومهای ورزشی برای حضور خانوادهها، کمک شایانی به افزایش نشاط در جامعه میشود».
پایان سه سال محرومیت
حضور زنان تماشاگر ایرانی در ورزشگاهها بعد از انقلاب محدود شد. اما ورود آنها در مسابقات رشتههایی مانند والیبال، هندبال، بسکتبال و تنیس موردی نداشت تا اینکه در مسابقات جام جهانی والیبال ۲۰۱۴، تعداد زیادی از بانوان برای تشویق تیم ایران به سالن ۱۲هزارنفری آزادی رفتند. پس از آن بود که انتشار برخی از عکسها از تماشاگران این رقابتها حساسیتبرانگیز و در نهایت سبب ممنوعیت ورود زنان به استادیوم والیبال شد. با اعلام این خبر تعداد زیادی از بانوان در اعتراض به این اقدام مقابل استادیوم ۱۲هزارنفری تجمع کردند. با توجه به این موضوع این زنان تصمیم گرفتند مطالبه خود (رفع تبعیض جنسیتی) را از طریق ارسال نامه به فدراسیونهای جهانی والیبال پیگیری کنند. در نهایت با ورود فدراسیون جهانی والیبال به این ماجرا، فدراسیون والیبال تهدید به محرومیت از رقابتهای سطح یک لیگ جهانی شد. بعد از رایزنیهای مکرر، فدراسیون جهانی در حالی پذیرفت مجوز میزبانی رقابتهای لیگ جهانی را به ایران بدهد که با توجه به شرایط خاص فرهنگی و ملی ایران، زنان در بخش جداگانهای از سالن حضور پیدا کنند و در صورت جلوگیری از ورود زنان، حق میزبانی از ایران سلب شود و والیبال ایران به دسته پایینتر لیگ جهانی سقوط کند. اینگونه بود که فدراسیون والیبال در رقابتهای لیگ جهانی دو، سه سال گذشته در سایت فروش اینترنتی بلیت مسابقات «سهمیه خانمها» را هم اضافه و اعلام کرد خرید بلیت برای زنان امکانپذیر است. اقدامی که در واقع ترفندی برای فرار از محرومیتهای بینالمللی بود. در تمام این سالها بانوان هیچوقت نتوانستند مثل آقایان به صورت اینترنتی بلیت مسابقههای لیگ جهانی را خریداری کنند و هر بار به سایت مربوطه مراجعه کردند، با گزینه تکمیل ظرفیت مواجه شدند. در تمام این سالها تنها بانوان خارجی که وابسته به تیمهای میهمان بودند، به اضافه کارمندان زن فدراسیون والیبال اجازه حضور در استادیوم ١٢هزارنفری آزادی را برای تماشای بازیهای لیگ جهانی داشتند. حضور زنان تماشاگر در مسابقات والیبال در مقطعی بهقدری بغرنج شد که حتی از ورود خبرنگاران خانم در جایگاه خبرنگاری هم ممانعت به عمل آمد.
همچنین بهمن ماه سال گذشته بود که در اقدامی دیگر از ورود خانمها به جایگاه تماشاچیان مسابقات جهانی والیبال ساحلی کیش نیز جلوگیری شد. این در حالی بود که در میزبانی پیشین کیش از این مسابقات مشکلی برای حضور خانمهای تماشاگر وجود نداشت. بااینحال موضوع ممنوعیت حضور بانوان تماشاگر در مسابقات لیگ جهانی به جایی انجامید که مسئولان فدراسیون والیبال تنها در رقابتهای امسال مجوز حضور ٣٠٠ نفر از بانوان را که افراد مشخصی از خانواده ورزش بودند، صادر کردند.
باید دید حالا که فدراسیون والیبال و همچنین وزارت ورزش دولت فعلی در مسابقات انتخابی قهرمانی جهان اردبیل این حرکت مثبت را انجام دادهاند و درصدد هستند تا راه را برای حضور همیشگی بانوان در سالنهای مسابقات این رشته باز کنند، نهادهای امنیتی و مراجع دینی چه واکنشی به این اقدام نشان خواهند داد. فوتبال یکی دیگر از ورزشهایی است که بانوان ایرانی از تماشای دیدن مسابقات آن بعد از انقلاب محروم بودهاند. گروهی از چهرههای مطرح اخیرا از رئیسجمهور خواستهاند ممنوعیت ورود بانوان را از استادیومهای فوتبال از میان بردارد. آنها از حسن روحانی خواستهاند هر طور شده در روز بازی ایران- سوریه در استادیوم باشند و صعود تیم ملی فوتبال به جام جهانی ٢٠١٨ را جشن بگیرند.