استخدام معلمان حق‌التدریس، نیروهای پیش‌دبستانی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در چند سال اخیر یکی از موضوعات چالشی و بحث برانگیز حوزه تامین منابع انسانی در وزارت آموزش و پرورش بوده است.
به گزارش ایسنا، موضوع استخدام معلمان حق‌التدریس همواره موافقان و مخالفان جدی داشته است و چندین مرتبه طرح‌ها و اصلاحیه‌هایی بر قوانین مجلس ارائه شده که برخی از آنها مورد تایید قرار نگرفته و برخی دیگر نحوه بکارگیری این گروه از معلمان را دستخوش تغییراتی کرده اما تا کنون استخدام قطعی آنها مسجل نشده است.
در همین راستا نمایندگان مجلس روز سه شنبه هفته گذشته یکبار دیگر تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریس را در دستورکار قرار دادند و نحوه استخدام معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت سوادآموزی را مشخص کردند. آنها طرح الحاق یک ماده به قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی را با ۱۵۴ رای موافق، ۱۳ رای مخالف و ۱۴ رای ممتنع از مجموع ۲۲۶ نماینده حاضر در مجلس به تصویب رساندند.
بر این اساس در صورت تایید شورای نگهبان، معلمان حق‌التدریس، پیش‌دبستانی و آموزشیاران مستمر در نهضت سوادآموزی با طی یک دوره آموزشی و قبولی آزمون داخلی وزارت آموزش و پرورش به استخدام این وزارتخانه درمی‌آیند.
این قانون وزارت آموزش و پرورش را مکلف کرده است که مشمولان قانون اصلاح تبصره ۱۰ ماده ۱۷ قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حق التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب ۱۳۹۵/۶/۳ را با شرایطی استخدام کند.
کلیه نیروهای حق‌التدریسی و پیش‌دبستانی مشمول قانون مورد اشاره (شامل معلم، مربی پرورشی، تربیت بدنی، مشاور، مربی بهداشت و امور اداری) با توجه به رشته و دوره تحصیلی، جنسیت، سنوات خدمت و ظرفیت استخدام اعلامی توسط سازمان اداری و استخدامی کشور و بر اساس نیاز استان‌ها باید یک دوره آموزشی را در دانشگاه فرهنگیان طی کنند تا پس از شرکت در آزمون پایان دوره و اخذ نمره قبولی (از سال دوم تا پایان برنامه پنج ساله ششم توسعه) به استخدام درآیند.
آموزشیاران و آموزش‌دهندگان مستمر (دو نفر و بالاتر) که قبل از سال ۱۳۹۲ با نهضت سوادآموزی همکاری داشته‌اند (مشمولین قانون اصلاحی ۳ شهریور ۹۵) بعد از قبولی در آزمون داخلی که توسط وزارت آموزش و پروش برگزار می‌شود با توجه به نیاز آموزش و پرورش، رشته تحصیلی، جنسیت و سنوات خدمت و ظرفیت استخدام اعلامی توسط سازمان اداری و استخدامی کشور باید حداقل دوره یک ساله آموزشی را در دانشگاه فرهنگیان طی کنند و پس از قبولی در آزمون پایان دوره تا پایان برنامه ششم توسعه به استخدام درآیند.
نحوه آموزش در دانشگاه فرهنگیان و پذیرش بر اساس آیین‌نامه اجرایی که حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون توسط وزارت آموزش و پرورش و سازمان استخدامی کشور و نظارت دو نفر از اعضای کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری تهیه می‌شود و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد، تعیین و بار مالی این قانون از محل حذف حقوق دریافتی حق‌التدریسی‌های تبدیل وضعیت شده در این قانون، در بودجه سنواتی تامین می‌شود.
عبارتی مشکل ساز در قانون جدید استخدام
۳۶ هزار آموزش دهنده مشمول قانون
علی باقرزاده، رئیس سازمان نهضت سوادآموزی در این باره توضیحاتی ارائه کرد و به ایسنا گفت: وزارت آموزش و پرورش مکلف است مشمولین قانون اصلاح تبصره ۱۰ ماده ۱۷ قانون تعیین تکلیف نیروهای حق‌التدریس و آموزش دهندگان نهضت سوادآموزی مصوب سوم شهریور ۹۵ را با رعایت مواردی استخدام کند. یک بخش مربوط نیروهای حق‌التدریس و پیش‌دبستانی است که با توجه به رشته و دوره تحصیلی، جنسیت، سنوات خدمت و ظرفیتی که سازمان اداری استخدامی تعیین می‌کند یک دوره را در دانشگاه فرهنگیان طی می‌کنند و بعد از سپری کردن دوره آموزشی در آزمون پایانی شرکت می‌کنند و بتدریج تا پایان برنامه ششم توسعه استخدام می‌شوند.
وی افزود: عبارتی در این قانون آمده که ما را دچار مشکل می کند و مربوط به آموزشیاران و آموزش دهندگان است. آموزشیاران که از استخدام سال ۹۰ و ۹۱ جامانده بودند و حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ نفر بیشتر نیستند. برای آموزش‌دهندگان نیز قید شده است آن دسته از افرادی که در آموزش دو نفر و بالاتر همکاری در قبل از سال ۹۲ همکاری داشته‌اند باید در یک آزمون داخلی که وزارتخانه طراحی می‌کند شرکت کنند و افرادی که حدنصاب را بدست می‌آورند متناسب با رشته و جنس و سنوات دوره یکساله را طی کنند و بعد از قبولی در آزمون، تا پایان برنامه ششم توسعه استخدام شوند.
رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با بیان اینکه در قانون به «آموزش‌دهندگان مستمر» اشاره شده است گفت: در قانون نوشته اند «آموزش دهندگان مستمر دو نفر و بالاتر » که مفهوم آن استمرار همکاری نیست بلکه حدنصاب همکاری است. اگر این تعریف را در نظر بگیریم مفهومش آن است که همه آموزش دهندگان دو نفر و بالاتر که در فاصله سال‌های ۷۹ تا پایان ۹۱ با ما همکاری کرده‌اند مشمول اند که نزدیک به ۳۶ هزار نفر هستند.
باقرزاده در پاسخ به اینکه آیا خروج این تعداد نیرو به مجموعه نهضت ضربه وارد نمی کند؟ عنوان کرد: مجموعه آموزش‌دهندگان ما حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار نفر هستند، اما آنها که استخدام می‌شوند مربوط به سال‌های قبل از ۹۲ هستند. تعداد این افراد زیاد نیست زیرا از بین ۳۶ هزار نفر یک تعدادی در آزمون قبول می‌شوند و بتدریج در طول برنامه ششم توسعه جذب می‌شوند. بنابراین چندان لطمه‌ای به فعالیت ما نمی‌زند و آموزش‌دهندگان زیادی را در برنمی‌گیرد.
وی در پاسخ به اینکه آیا آموزش‌دهندگان دو سال و بالاتر باید در حال حاضر هم استمرار خدمت داشته باشند؟ گفت: در پیش نویس قانون الزامی درباره استمرار خدمت بعد از سال ۹۲ نیامده است.
حق‌التدریسی‌ها که خاک کلاس را خورده اند یک گام جلوتر هستند
محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش و پرورش نیز در پاسخ به اینکه آیا بکارگیری معلمان حق‌التدریس می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش در مدارس کمک کند و روش مناسبی برای جبران کمبود نیرو باشد؟ اظهار کرد: روند استخدام در همه جای جهان همینگونه است و افراد پس از گذراندن مدرسه، آموزش‌های تخصصی در دانشگاه دریافت و وارد حیطه کار می‌شوند. اما نیروهای حق‌التدریس این روند را طی نکرده‌اند. البته معلمان رسمی هم که وارد دانشگاه می‌شوند آموزش‌های لازم و درخوری را در مراکز تربیت معلم دریافت نمی‌کنند. صرفا دروسی را می گذرانند و مدرک می‌گیرند و وارد کلاس‌های درس می‌شوند.
وی افزود: چه بسا این جذب نیرو از معلمان حق‌التدریس، بهتر هم باشد زیرا آنها تجربه دارند. بنده خودم معلم آموزش‌دیده‌ای بودم که در دانشگاه درس خواندم اما تا سرکار نرفتم به آموخته‌هایم اضافه نشد و هرچه آموختم از تجربه عملی و کاری‌ام بود. قطعا نیروهایی که تجربه تدریس دارند یک گام جلوتر هستند
این کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه نیروهای حق‌التدریس چند سال معلمی کرده‌اند و خاک کلاس خورده‌اند و روندی را تجربه کرده‌اند که امروز به دردشان می‌خورد اظهار کرد: با توجه به ساختار فعلی، معلمان با تجربه کارآمدتر هستند. هرچند به اذان مسئولان آموزش و پرورش به شدت با کمبود نیرو مواجهیم و قطع روش‌های موجود جبران بازنشستگی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار معلم بازنشسته در چند سال آتی را نمی‌کند.
