در سال های گذشته شاهد بودیم که خودروسازان ایرانی سعی داشتند تا محصولات ملی و مستقل خود را به مشتریان معرفی کنند. اما در این مدت هیچگاه خبری از رونمایی یک کراس اوور و شاسی بلند ملی نبوده و همیشه نشان های داخلی به دنبال معرفی سدان ها و هاچبک های ملی هستند.
اما آیا در پس این اتفاق و رویکرد خودروسازان، دلایل منطقی وجود دارد؟ در این گزارش به سراغ بررسی عدم تمایل خودروسازان داخلی به ساخت شاسی بلندهای ملی می پردازیم.
هم از نظر اقتصادی و هم فنی تولید SUV ملی منطقی نیست
جدای از اینکه فناوری تولید شاسی بلندهای واقعی پیچیده است و در حال حاضر به شکل تمام و کمال در اختیار خودروسازان ایرانی نیست، می بینیم که حتی خودروهای SUV و آفرودی جهان با تیراژ به مراتب پایین تر از سایر کلاس های خودرویی تولید می شوند و تنها برخی کشورها صرفه اقتصادی مونتاژ و تولید آن را دارند. با اینکه سال های طولانی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به دنبال مونتاژ خودرو در خاک کشور خود بودند، اما می بینیم که هیچ گاه توجیه اقتصادی را برای تولید یک SUV ملی و غیر ملی نداشته اند و با تمام ظرفیت های موجود، واردات این دسته از خودروها را ترجیح داده اند.
در بحث فنی نیز باید به این نکته توجه داشته باشیم که با وجود پیشرفت اکثر خودروسازان جهان، اما امروز به خاطر برخی نکته ها هنوز موفقیت های قابل توجهی در بحث خودروهای SUV برای خودروسازان مختلف حاصل نشده است. به عبارت ساده با وجود فعالیت کره ای ها، چینی ها و… برای ساخت خودروهای شاسی بلند و آفرودی، هنوز بازار جهانی محصولات آن ها را مانند گزینه های ژاپنی، انگلیسی و آمریکایی نمی پذیرند و اعتماد به مراتب بیشتری را به نشان های قدیمی سازندگان SUV دارند. پس در این شرایط در کنار مسائل اقتصادی، رعایت برخی اصول فنی نیز قابل توجه است و نمی توان توقع داشت که خودروسازان ایرانی، به ناگاه از کره ای ها و چینی ها سبقت بگیرند و در ساخت شاسی بلندهای شاسی مستقل در کنار ژاپنی ها و آمریکایی ها قرار بگیرند.
بازار کراس اوورها؛ آن چه که خودروسازان ایرانی از آن غافل هستند
با وجود اینکه در ایران مونتاژ خودروهای کراس اوور خارجی انجام می شود، اما هنوز خودروسازان داخلی به سمت طراحی و تولید محصول ملی در این کلاس تجاری نرفته اند. این در حالی است که در چند سال گذشته، کراس اوورها به بازار اصلی جهان مبدل شده اند و بیشترین فروش را به خود اختصاص داده اند.
یکی از دلایل گسترش کراس اوورها در بازار جهانی، امکان استفاده از پلتفرم های چندگانه در آن ها است. به شکلی که خودروسازان جهان با طراحی یک پلتفرم چندگانه محصولات سدان، هاچ بک، کراس اوور و… را بر روی آن توسعه می دهند. در حاضر تمام نشان های خودرویی جهان، با طراحی و یا خرید پلتفرم های قابل توسعه در بحث اقتصادی صرفه جویی را پیشه می کنند و خودروهایشان را معرفی می نمایند. ورود پلتفرم های قابل توسعه و ارتقا باعث شده تا امر مفید یک سازه قابل تغییر در صنعت خودرو به بیش از ۱۰ سال برسد. این در حالی است که در بازار رقابتی جهان، برخی نشان های خودروساز مجبور بودند تا سازه خودرویی خاص را هر ۵ یا ۷ سال یک بار تغییر دهند.
اما با توجه به ویژگی های بازار کراس اوورها و راه های دسترسی به محصولات متنوع در این کلاس، می بینیم که هنوز خودروسازان داخلی محصول ملی را با ویژگی و اصول کراس اوورها معرفی نکرده اند. یکی از دلایل این مسئله این است که شرکت های داخلی در دوره توسعه محصول و طراحی پلتفرم ها، بازار کراس اوورها آنچنان داغ نبوده و چند سالی است که خرید خودروهای شبه شاسی بلند رایج شده است. از سویی همچنان طراحی یک پلتفرم مجزا برای کراس اوور ملی آنچنان منطقی نیست و با توجه به قواعد خاص و فنی شبه شاسی بلندها توجیه اقتصادی در آن دیده نمی شود.
شاید امروز تنها راه رسیدن خودروسازان داخلی به کراس اوور ملی طراحی یا خرید یک پلتفرم چندگانه است که البته باید شرکت های داخلی طرح های دیگری هم برای توسعه آن پلتفرم داشته باشند. زیرا همان طور که اشاره شد، با توجه به مسائل اقتصادی و ظرفیت های بازار ایران، هزینه برای طراحی پلتفرم مجزا برای کراس اوورها منطقی نیست و باید روی پلتفرم آن ها خودروهای دیگری هم تولید شوند.
با وجود اینکه خودروسازان ایرانی محصول رونمایی شده ملی در رده کراس اوورها را در چند سال گذشته نداشته اند، اما دوران برجام باعث شد تا طراحی و توسعه پلتفرم های چندگانه در کشور آغاز شود. در آن سال ها ایران خودرو و سایپا با مشارکت طراحان و قطعه سازان خارجی به دنبال پلتفرم های چندگانه ای بودند تا بتوانند حداقل ۵ محصول را بر روی آن ها به بازار معرفی کنند. از سویی در سال های گذشته مطالبه گری مشتریان و مردم نشان می دهد که امروز نیاز بازار ایران هم مانند سایر نقاط جهان، بیشتر با کراس اوورهای متنوع برطرف می شود. همچنین با تحقیقات مقدماتی می توان به این نتیجه رسید که از چند سال قبل، فروش خودروهای کراس اوور در ایران رشد کرده و هر ساله ارتقا پیدا می کند. از سویی نوسان قیمت این خودروها در بازار و حاشیه آن ها نشان می دهد که امروز، بازار کراس اوورها به بخش قابل توجهی از حوزه خودرو تبدیل شده است. پس چه بهتر است که با بهره گیری از پلتفرم های چندگانه، خودروسازان کشور به سمت طراحی و توسعه کراس اوورهای ملی بروند.
حال برخی اطلاعات غیر رسمی خبر از این می دهد که در ماه های گذشته، خودروسازان کشور برای تولید کراس اوورهای ملی به نتیجه رسیده اند و گویا نمونه هایی را آماده نموده اند. آیا درروزهاي تحريمي خبری از معرفی اولین کراس اوور ملی منتشر خواهد شد؟
