به گزارش تابناک، حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل جهان اسلام، در گفتوگو با ایکنا، درباره آینده تحولات روابط و تعاملات کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از جمله عربستان با جمهوری اسلامی ایران در عصر پساترامپ گفت: سیاست‌های جو بایدن رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده آمریکا تفاوت‌های اساسی با دونالد ترامپ به ویژه در ارتباط با منطقه غرب آسیا و ایران دارد. ترامپ در سال ۲۰۱۸ به صورت یکجانبه از برجام خارج شد و تحریم‌های ظالمانه و حداکثری علیه ایران اعمال کرد. اکنون با حضور بایدن در قدرت احتمال بازگشت آمریکا به برجام افزایش یافته و بازگشت به برجام ممکن است اعتبار جهانی از دست رفته این کشور را ترمیم کند و همینطور بخشی از تحریم‌های آمریکا در دوره ترامپ در این دوره لغو می‌شود.
وی ادامه داد: همین مسائل می‌تواند منطقه و روابط کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با ایران را دچار تغییر و تحولاتی کند زیرا این کشورها از جمله عربستان از جمله مخالفان برجام هستند و افزایش احتمال بازگشت آمریکا به برجام از همین الان آنها را دچار نگرانی‌های زیادی کرده است.
پرونده‌های بایدن علیه عربستان
هانی‌زاده بیان کرد: در مورد عربستان باید گفت دموکرات‌ها نگاه کاملاً متفاوتی به ساختار قدرت در این کشور نسبت به جمهوریخواهان دارند. بایدن قرار است پرونده‌های زیادی علیه محمد بن سلمان ارائه دهد. از جمله اینها پرونده حادثه ۱۱ سپتامبر و خارج کردن ۲۸ صفحه از گزارش محرمانه کنگره در این ارتباط است. در این گزارش محرمانه عربستان به صراحت به دست داشتن در وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر متهم شده و اگر این اتفاق رخ دهد عربستان باید ده‌ها میلیارد دلار غرامت به بازماندگان این حادثه تروریستی پرداخت کند.
این کارشناس مسائل جهان اسلام اظهار کرد: پرونده دیگر مسئله قتل دردناک جمال خاشقچی روزنامه‌نگار برجسته و منتقد عربستانی است که شواهد و قرائن از دستور مستقیم محمد بن سلمان برای قتل او حکایت دارد. خانواده و فرزندان این روزنامه‌نگار در آمریکا هستند و تابعیت آمریکایی دارند و موضوع قتل پدرشان را در دادگاه فدرال آمریکا مطرح کرده‌اند و ممکن است محمد بن سلمان را به پای میز محاکمه در آمریکا بکشاند.
شانس کم بن سلمان برای باقی ماندن در قدرت
وی ابراز کرد: به نظر می‌رسد بایدن به دنبال آن است که محمد بن سلمان را از چرخه قدرت در عربستان خارج کند و محمد بن نایف، ولیعهد سابق، را که در حصر خانگی است، جایگزین محمد بن سیلمان به عنوان ولیعهد جدید کند لذا به نظر می‌رسد عربستان و محمد بن سلمان آینده سختی را در تعامل با تیم جو بایدن خواهد داشت.
هانی‌زاده اظهار کرد: به همین دلیل عربستان برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر روابط خود را با قطر بهبود بخشید و سیگنال‌هایی را هم از طریق قطر برای ایران ارسال کرده که به نظر می‌رسد واقعی نیست بلکه تاکتیکی است. عربستان تا زمانی که سیاست‌های منطقه‌ای خود را تغییر ندهد و به دخالت خود در کشورهای منطقه خاتمه ندهد نمی‌تواند رابطه متعادلی با ایران برقرار کند.
وی افزود: جنگ ظالمانه عربستان علیه یمن که تاکنون ۳۵۰ میلیارد دلار برای سعودی هزینه داشته نیز یکی از پرونده‌هایی است که جو بایدن درباره عربستان پیگیری می‌کند و اینها مجموعه پرونده‌هایی است که عربستان را تحت فشار قرار می‌دهد. تجربه هم ثابت کرده هر گاه عربستان در انزوا قرار گرفته سعی کرده حاشیه امنی برای خود ایجاد کند و در این راستا ممکن است یک «آتش‌بس سیاسی» و کاهش تنش میان ریاض و تهران در دوره بایدن ایجاد شود.
آینده روابط ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس
هانی‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا با این شرایط زمینه‌های شکل‌گیری گفت‌وگوهای منطقه‌ای با محوریت ایران و عربستان فراهم است، گفت: اکنون فضا برای تعامل میان ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بهتر و مناسب‌تر است زیرا ترامپ چتر حمایتی گسترده‌ای برای عربستان و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس در مسیر تقابل و تخاصم با ایران ایجاد کرد که در دوره بایدن این نوع حمایت‌ها کاهش پیدا می‌کند.
این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: بر این اساس این کشورها سعی می‌کنند برای یک دوره چهار ساله دیگر سیاست‌های خود را نسبت به ایران تعدیل کنند، اما انتظار نمی‌رود روابط عربستان، امارات و بحرین با ایران به سطح قابل قبولی برسد.
نظر منفی دموکرات‌ها به نتانیاهو
هانی‌زاده در مورد آینده پرو‌ژه‌‌های معامله قرن و عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل و به طور کل آینده تحولات فلسطین در دوران بایدن گفت: در این دوران پرونده طرح معامله قرن کاملاً بسته می‌شود زیرا در همان دوران ترامپ هم شکست قطعی این طرح مشخص شده بود. تیم بایدن نظر مساعدی نسبت به نتانیاهو ندارند. البته هم دموکرات‌ها و هم جمهوریخواهان نسبت به حفظ امنیت رژیم صهیونیستی متعهد هستند اما نوع رفتار و تاکتیک آنها با هم متفاوت است.
وی با اشاره به نگاه منفی دموکرات‌ها به نتانیاهو و حزب لیکود، گفت: این نگاه منفی ممکن است به خروج نتانیاهو از قدرت و حضور فرد نزدیکتر به دموکرات‌ها در اسرائیل منجر شود لذا به نظر می‌رسد تغییرات اساسی در اسرائیل هم به وقوع بپیوندد. از طرفی دموکرات‌ها با گسترش شهرک‌سازی در اراضی اشغالی کاملاً مخالف هستند و دیگر شاهد رویکردهای یکجانبه‌گرایانه و صد درصدی به نفع اسرائیل مشابه دوران ترامپ نخواهیم بود.
