گسترش مناسبات تهران و مسکو با توافق نامه پیش رو

به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، کاظم جلالی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری سه شنبه شب شبکه دو سیما، افزود: ایران در سال ۲۰۰۱ قراردادی ۲۰ ساله را با روسیه امضا کرد و در مجلس شورای اسلامی هم به تصویب رسید و مقرر شد اگر یکی از دو کشور نسبت به قرارداد و تمدید آن مطلبی دارند یکسال قبل از اتمام مطرح کنند، در غیر این صورت هر ۵ سال یکبار تمدید خواهد شد.

وی ادامه داد: این قرارداد الان به شکل خودکار ۵ سال تمدید شد و در نامه‌ای که مقام معظم رهبری به پوتین نوشتند و پاسخی که پوتین داد موضوع بر این است که این قرارداد را به بیش از دو دهه یا بیشتر کنیم.

جلالی با اشاره به اینکه این قرارداد یک موافقت نامه است و حتما نیاز به تصویب مجلس شورای اسلامی دارد گفت: برنامه بر این اساس است که پیش نویس این توافق نامه توسط جمهوری اسلامی ایران تهیه شود که در سفارت جمهوری اسلامی ایران چند ماه برای این موضوع وقت گذاشتیم و پیش نویسی را تهیه و به وزارت امور خارجه کشورمان ارسال کردیم و نهایتاً پس از جمع بندی در داخل کشور این پیش نویس را به طرف روس می‌دهیم تا آن‌ها هم بررسی کنند و مذاکرات انجام و در نهایت در دولت و مجلس تصویب شود.

وی درباره ویژگی‌های این توافق نامه هم افزود: بدلیل اینکه موافقت نامه قبلی ۲۰ سال از عمرش می‌گذرد نیاز بود که با توجه به شرایط جدید منطقه‌ای و بین المللی و همچنین روند توسعه‌ای در ایران و روسیه نوین متن توافق نامه بر این اساس نگاشته شود.

وی با اشاره به اینکه ادامه داد: خیلی‌ها تصوراتشان از روسیه، عصر کمونیستی و تزاری است در حالی که روسیه در ۲۰ سال گذشته پیشرفت‌های بسیار زیادی را انجام داده و یک روسیه جدید است.

سفیر ایران در روسیه گفت: از طرف دیگر خیلی از روس‌ها هم جمهوری اسلامی ایران و ایران نوین را با ظرفیت‌های جدیدی که در ایران اتفاق افتاده نمی‌شناسند.

وی افزود: بنا داریم در این توافق نامه پیش رو ظرفیت‌های جدیدی که در دو کشور بوجود آمده در کنار همدیگر متصل شود و روابط را در عرصه‌های مختلف گسترش دهیم.
جلالی عنوان کرد: این توافق نامه در عرصه‌های سیاسی، امنیتی، نظامی، دفاعی و بویژه اقتصادی است.

۴۰ درصد مبادلات بین ایران و روسیه با ارز دو جانبه است

سفیر ایران در روسیه گفت: ۴۰ درصد از حجم مبادلات بین ایران و روسیه با ارز دو جانبه است و در تلاش هستیم که این میزان را افزایش دهیم و در بخش همکاری‌های بانک مرکزی دو کشور، پیام رسان ها، سوئیفت مشترک و مبادلات تجاری با ارز‌های ملی کار‌های بسیار خوبی انجام شده است.

کاظم جلالی در ادامه برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره ابعاد و ظرفیت‌های نامه مقام معظم رهبری به پوتین افزود: این نامه درجهت گسترش روابط دو کشور بسیار با اهمیت بود و حوزه‌های مختلفی در این نامه وجود دارد؛ هم در موضوع توافق آتی که باید انجام شود و هم در جهت همکاری‌های اقتصادی.

وی ادامه داد: روابط ایران و روسیه در ابعاد مختلف رو به گسترش است و عمده ضعف ما در روابط در دو بخش فرهنگی و اقتصادی است لذا در این توافق نامه به این دو موضوع هم اشاره شده که در جهت توسعه روابط اقتصادی بتوانیم گام برداریم و در بخش همکاری‌های منطقه‌ای و بین المللی هم در این نامه سخن گفته شده است.

جلالی گفت: مفاد نامه و هر آنچه که مقام معظم رهبری ذکر کردند در جهت توسعه روابط بسیار با اهمیت بود و در کنار آن پوتین پاسخ مبسوطی در این خصوص داد که این می‌تواند فصل نوین برای روابط ایران روسیه شود.

وی درباره گسترش مناسبات فرهنگی بین ایران و روسیه هم افزود: سطح شناخت دو ملت نسبت به هم در این بخش بسیار پایین است و متناسب با ظرفیت همسایگی دو کشور و تاریخ گذشته شان نیست.

سفیر ایران در ورسیه ادامه داد: ما یکسری روس شناس در داخل ایران و یکسری ایران شناس در داخل روسیه داریم که برخی از این‌ها تبدیل به کسانی شدند که مرتب مسائل گذشته را به رخ هم می‌کشند؛ مثلا شاید در ذهن مردم ترکمنچای و گلستان باشد که البته نمی‌شود در روابط امروز کاملاً متکی به گذشته بود.

وی گفت: در جنگ جهانی دوم آلمان به روسیه تجاوز کرد و خود روس‌ها اعلام می‌کنند که آلمان‌ها ۲۵ میلیون نفر از مردم روس را کشتند، اما سوال اینجاست که آیا امروز روسیه با آلمان روابط دارند یا نه؟

جلالی عنوان کرد: ما یک زبان برای معرفی همدیگر نداریم چرا که الان در بخش همسایگی ایران ۳۰۰ میلیون نفر به شکل زبان اول و ۵۰۰ میلیون نفر به شکل زبان دوم روسی صحبت می‌کنند، ولی ما هنوز یک شبکه تلویزیونی روس زبان نداریم؛ البته با پیگیری‌های ریاست سازمان صدا و سیما بزودی این اتفاق مهم خواهد افتاد چرا که باید ایران را به روس‌ها معرفی کنیم و از طرف دیگر هم روس‌ها باید خودشان را به ما معرفی کنند که در این زمینه دچار ضعف جدی هستیم.

سفیر ایران در روسیه درباره موضوع اعتماد در عرصه روابط بین المللی هم گفت: در عرصه روابط دو جانبه، چند جانبه و بین المللی موضوع منافع، متقابل است.

وی افزود: آمریکائی‌ها قانونی تصویب کردند برای تخریب روابط ایران و روسیه و سالانه هم بودجه در نظر می‌گیرند.

جلالی با بیان اینکه ما در ذیل روسیه تعریف نمی‌شویم گفت: ما امروز خودمان یک قدرت بزرگ منطقه‌ای در کنار روسیه هستیم و اگر ما علیه تروریسم در منطقه مبارزه می‌کنیم پرچم اصلی این مبارزه در دست جمهوری اسلام ایران است و نقش مهم شهید سردار سلیمانی و پس از آن کشیده شدن روسیه در مبارزه با داعش و تروریسم است.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران یک کشور مستقل در سیاست خارجی خود است و ما امروز میتوانیم یک قطب از کشور‌های تحریمی را تشکیل دهیم چرا که ایران، روسیه و چین تحریم هستند و بلوک شرق امروز در حال شکل گیری است و افرادی که امروز با پول آمریکائی‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران صحبت می‌کنند باید بدانند که قدرت آینده‌ای که در عرصه جهانی وجود دارد چین است.

جلالی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا تا کنون ایده باشگاه تحریمی‌ها با روس‌ها مطرح شده است؟ افزود: تاکنون چندین بار مطرح کردیم و در حال تلاش هستیم مثلاً در بخش پیام رسان‌های داخلی دو کشور، کارکردن با ارز‌های ملی و وصل کردن برخی بانک‌ها با نظام شتاب بین ایران و روسیه پیشرفت‌های بسیار خوبی داشتیم.

افزایش ۱۰۵ درصدی صادرات ایران به روسیه

سفیر ایران در روسیه گفت:در سال ۲۰۲۰ صادرات ایران به روسیه ۱۰۵ درصد افزایش داشت یعنی از ۳۹۰ میلیون دلار به ۸۰۵ میلیون دلار رسیدیم.

کاظم جلالی در ادامه برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره ظرفیت‌های موجود در اوراسیا افزود: جمهوری اسلامی ایران با مذاکرات انجام شده در آبان ۱۳۹۸ موافقتنامه تعرفه ترجیحی با اوراسیا را در مجلس شورای اسلامی تصویب کرد که اجرایی هم شد.

وی ادامه داد: الآن به سمت موافقتنامه تجارت آزاد پیش می‌رویم و مذاکرات در حال انجام است و دولت جدید باید هوشمندانه عمل کند که با سرعت این کار را پیش ببریم.

جلالی عنوان کرد: واردات ما از اوراسیا متناسب با صادرات ما نیست چرا که میزان صادرات ما به اوراسیا بیشتر بوده است.

وی گفت: اوراسیا فرصت بسیار خوبی است و ما در ظرفیت یک سال و نیم خودمان خوب عمل کردیم و البته ظرفیت‌های بسیار بالایی وجود دارد که باید استفاده کنیم.

سفیر ایران در روسیه افزود: در موضوع روسیه تمام تلاش‌ها در وزارت امورخارجه و سفارت جمهوری اسلامی ایران؛ رویکرد اقتصادی است.

جلالی ادامه داد: ما سه مسیر هوایی، زمینی و دریایی برای دستیابی به بازار روسیه داریم، البته ما با روسیه مرز خاکی نداریم و برای استفاده از مرز خاکی باید از کشور‌های واسط مثل ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان، ارمنستان و گرجستان استفاده کنیم.

وی گفت: ما با جمهوری آذربایجان در بخش‌هایی در بازار روسیه باهم رقیب هستیم که اینجا می‌تواند مشکلاتی بوجود آورد.

جلالی عنوان کرد: اگر روسیه را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم کنیم ما از بخش شرقی غافل ماندیم چرا که از خط ترانزیت و راه آهن به ترکمنستان و قزاقستان در قسمت شرقی روسیه حدود ۷۰ میلیون نفر جمعیت زندگی می‌کنند و ما در بازار میوه و تره بار، صیفی جات و سبزیجات با ترکیه و آذربایجان رقیب هستیم؛ البته در این بخش؛ رقابت زیاد هست و موانعی هم در رفتن به روسیه وجود دارد.

وی افزود:در بخش دریایی ما در بنادر خوب کار کردیم، ولی ظرفیت کشتیرانی در داخل دریای خزر حداکثر ۸ هزار تنی است، ولی متوسط آن؛ سه هزار تا پنج هزار تن است که باید ظرفیت کشتی‌ها افزایش پیدا کند و متناسب با پهلوگیری در بنادر شود.

سفیر ایران در روسیه ادامه داد: ما غلات مورد نیاز خود را از کشور‌های آمریکای لاتین تهیه می‌کنیم در صورتی که بزرگترین تولید کننده‌های غلات؛ روسیه و قزاقستان است. در سال گذشته تولید غلات روسیه ۱۲۷ میلیون تن بود که ۸۰ میلیون تن مصرف داخلی دارند و حدود ۵۰ میلیون تن امکان صادرات وجود دارد.

جلالی گفت: ما برای انتقال غلات از روسیه از طریق مرز دریایی باید ظرفیت ایجاد کنیم.

وی درباره مسیر ریلی بین ایران و روسیه هم افزود: از سال ۲۰۰۰ تعدادی کشور مسیر کریدور شمال به جنوب را تصویب کردند که اگر ریلی به آن نگاه کنیم؛ مثلاً از سن پترزبورگ یا فنلاند به چابهار یا بندرعباس برسد که اگر به بندرعباس این کریدور برسد قطعه رشت به آستارا خالی است و اگر به چابهار نگاه کنیم دو قطعه آستارا به رشت و چابهار به زاهدان خالی است، البته چابهار به زاهدان با منابع داخلی در حال تکمیل است، ولی رشت- آستارا متوقف و چهار سال است که باید یکی از همسایگان ۵۰۰ میلیون دلار فاینانس کند که این اتفاق نیفتاد و این به ضرر ماست چرا که امروز مفهوم توسعه با مفهوم امنیت گره خورده است.

جلالی ادامه داد: امروز هند و روسیه خواهان این هستند که کالا از این طریق به هند برود و با حمایت راه آهن جمهوری اسلامی ایران؛ اولین کالا از این مسیر را در دو هفته پیش منتقل کردیم که یک محموله کاغذ از فنلاند تا آستارا آمد و از آنجا با کامیون به رشت حمل شد و از رشت با قطار به بندرعباس و از آنجا به بمبئی رسید.

وی گفت: ما در زیرساخت‌های جاده ای، راه آهن و بنادر ضعف داریم.

جلالی افزود: در سال ۲۰۲۰ صادرات ایران به روسیه ۱۰۵ درصد افزایش داشت یعنی از ۳۹۰ میلیون دلار به ۸۰۵ میلیون دلار رسیدیم البته این رقم بسیار پایین است.

وی اضافه کرد: ما اگر در روسیه بنا داریم حرکتی انجام دهیم باید شرکت‌های بزرگ مانند بنیاد مستضعفان و جانبازان، ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، آستان قدس رضوی و شرکت‌های بزرگی مانند اتکا ورود پیدا کنند.

سفیر ایران در روسیه گفت: کریدور شمال به جنوب را راه انداختیم و مقرر شد هر ماه حداقل یک یا دو قطار از این مسیر عبور کند و در آینده نزدیک به هفته‌ای یک قطار برسد.

جلالی افزود: تجار و شرکت‌های بزرگ ما هم باید در روسیه فعال شوند.

وی گفت: ما در نفت و گاز همکاری‌هایی با روسیه داریم و گسترش پیدا خواهد کرد و زنگنه در بهمن سال گذشته سفر حاکمیتی به روسیه داشت و پیام سفر این بود که ما کاملاً آمادگی داریم با طرف‌های روس در این خصوص کار کنیم، البته الآن کار‌هایی در حال انجام است.

جلالی افزود: ما علاقه مندیم بسیاری از تکنولوژی‌ها را از غرب بگیریم، ولی الآن بخشی از تکنولوژی روسی وجود دارد و در حال ورود به ایران هم هست که تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای است، چون روس‌ها در این زمینه کار کردند و به جای این که از تکنولوژی غرب استفاده کنیم می‌توانیم از روس‌ها بهره ببریم.

وی ادامه داد: خیلی از لابراتوآر‌ها در اطراف ایران، روسیه و چین توسط آمریکایی‌ها و غربی‌ها راه اندازی شده که بسیاری از بیماری‌ها از همین لابراتوآر‌ها خارج می‌شود؛ بخشی از این لابراتوآر‌ها به سمتی می‌روند که حشرات را آلوده می‌کنند و از طریق پهپاد این حشرات را به یک منطقه یا مزرعه می‌فرستند و آنجا را نابود می‌کنند که برای مقابله با این شرایط نیازمند همکاری با همسایگان است.

سفیر ایران در روسیه گفت: ما در بخش‌های دیگر هم با روسیه همکاری داریم مثلاً در سال ۲۰۱۶ مقرر شد که پنج میلیارد دلار وام دولتی در قالب پروژه‌ها به ایران داده شود که این وام با سود دو درصد است و اخیراً اولین پروژه به نام سیریک که نیروگاه ۱۵۰۰ مگاواتی است آغاز شد؛ البته طرح‌های دیگر هم در حال پیشرفت است؛ مثلاً راه آهن اینچه برون- گرمسار، پروژه نیروگاهی رامین اهواز، گتوند علیا، راه آهن زاهدان- بیرجند و برخی خرید‌هایی که در بخش‌های قطار و واگن است.

جلالی درباره ورود واکسن از روسیه به ایران هم افزود: در موضوع واکسن؛ بحث خرید از روسیه بود که خرید اولیه ما یک میلیون تا دو میلیون دُز بود و خرید دوم ما حدود ۶۰ میلیون دُز است، ولی روس‌ها بیشتر در تولیدات مشترک حساب می‌کردند چرا که ظرفیت تولیدی خودشان خیلی بالا نیست.

وی با اشاره به این که الآن در روسیه بیش از ۲۰ میلیون نفر واکسینه شدند گفت: در حال حاضر در روسیه هم روزانه بالای ۷۰۰ نفر مرگ و میر به دلیل کرونا دارند.

جلالی افزود: تولید مشترک واکسن اسپوتنیک در داخل ایران آغاز شده و امیدواریم ظرفیت آن افزایش پیدا کند و ما می‌توانیم در قالب قراردادی که با روس‌ها داریم، آنچه که در داخل تولید می‌کنیم را به مصرف داخلی خودمان برسانیم.

وی درباره ابلاغیه همکاری در بخش فضایی بین ایران و روسیه هم گفت: مذاکرات موافقتنامه همکاری‌های قضایی بین ایران و روسیه انجام شد و به مرحله نهایی رسید و از جانب ایران تصویب شد و باید روس‌ها هم در این زمینه نظر خودشان را بدهند.

کامبیز میرکریمی نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: ایران یکی از منضبط‌ترین کشور‌های جهان در رابطه با موافقتنامه‌های تجارت آزاد با کشور‌های همسایه است.

وی افزود: جدی‌ترین موافقتنامه؛ تجارت آزاد بین ایران و اوراسیا بود که حجم تجارت ایران سال‌ها حدود ۳۰۰ میلیون دلار و حجم واردات ما چهار برابر این میزان بود که روند بعد از اجرای موافقتنامه تغییر کرد و از سال ۹۷ که ۲۸۴ میلیون دلار بود به ۴۵۸ میلیون دلار جهش پیدا کرد و امسال در شرایط کرونا به ۵۰۵ میلیون دلار رسید.

میرکریمی ادامه داد: با نرخ گذاری که بانک مرکزی داشت و موضوع سامانه نیما و سخت گیری‌هایی که انجام شد؛ یک مقدار به تجارت آزاد ما لطمه زد.

وی با بیان این که الآن باید به زیرساخت‌ها توجه کرد گفت: خیلی از موانع رفع شد، اما در عین حال ما توسعه نامتوازن را شاهد هستیم؛ البته ایران امتیازات بسیار خوبی در موافقتنامه اوراسیا گرفت و بهترین امتیاز برای صادرات کالای ایرانی مثل محصولات پلیمری گرفته شد.

نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه افزود: باید مسئولین دولتی مذاکره کنند و با یک سرمایه گذاری مختصر؛ تعداد گمرکات را در مرز ایران وجمهوری آذربایجان به دو تا سه مرز برسانند و همچنین از جمهوری آذربایجان به روسیه هم به دو یا سه مرز افزایش دهند؛ البته سرمایه گذاری خوبی در جاده‌ها شده است.