علت کمردرد چیست و چه زمان نگران کننده است؟

به گزارش «تابناک»،رضا رحیمی-  کمردرد یک اختلال ناراحت کننده است و باعث مختل شدن زندگی بیمار می شود اما معمولاً به طور خود به خود و طی مدت چند هفته بهبود پیدا می کند. در مواردی که بیمار دچار درد شدید کمر شده است به درمان نیاز خواهد داشت.

 علل کمر درد

 انواع مختلفی از آسیب‌ دیدگی ها، بیماری ها و اختلالات در بروز درد پایین کمر نقش دارند که برخی از آنها به شرح زیر می باشند.

 گرفتگی یا کشیدگی

 گرفتگی و کشیدگی از علل شایع کمردرد به ویژه قسمت پایین کمر محسوب می‌شوند. منظور از گرفتگی، پاره شدن بافت عضله یا تاندون است که وظیفه متصل کردن عضلات استخوان ها را بر عهده دارد. حال آن که کشیدگی به پاره شدن رباط (که وظیفه متصل کردن استخوان ها در مفاصل را برعهده دارد) گفته می شود. پارگی تاندون یا رباط می‌تواند به علت زمین خوردن یا آسیب دیدگی در حین ورزش یا استفاده بیش از حد از یک مفصل ایجاد شود که تحت عنوان آسیب دیدگی ناشی از فشار مداوم شناخته می شود. درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً به صورت درد انتشار دهنده که تا ناحیه باسن امتداد پیدا می کند توصیف می شود. انجام دادن برخی حرکات باعث تشدید درد و استراحت کردن باعث بهبود آن میشود. علاوه بر درد، بیمار دچار سفتی و اسپاسم عضله و کاهش دامنه حرکات خواهد شد.

 علل درد کمر مرتبط با سبک زندگی

 اگرچه بالارفتن سن و ژنتیک نقش مهمی را در بروز دردکمر ایفا می‌کنند عوامل متعددی مرتبط با سبک زندگی در بروز درد کمر نقش دارند.

 بی تحرکی

 برخی از افراد به واسطه شغلی که دارند چندین ساعت می نشیند اما باید بدانید که نشستن به مدت طولانی سلامت ستون فقرات را به خطر می‌اندازد. نشستن فشار زیادی را به ستون فقرات وارد می کند که می‌تواند منجر به بیرون زدگی دیسک و فشردگی ریشه اعصاب و بروز درد کمر شود. نشستن همچنین و باعث کشیدگی عضلات کمر و سفتی این اندام خواهد شد به همین دلیل باید فرد در فواصل زمانی مشخص بلند شود و به کشش کمر خود بپردازد.

 چاقی

چاقی به یکی از نگرانی های پزشکان در سطح جهان تبدیل شده است و تحقیقات نشان داده که چاقی و اضافه وزن ارتباط مستقیمی با درد مزمن پایین کمر دارد. چاقی فشار زیادی را به مفاصل بدن وارد می کند. اضافه وزن علاوه بر آن که مفاصل و ستون فقرات را تحت فشار بسیار زیاد قرار می دهد از علل بروز پوکی استخوان نیز محسوب می‌شود.

 نامناسب بودن حالت بدن

 نامناسب بودن حالت بدن مانند قوز کردن پشت میز فشار زیادی را به عضلات وارد می‌کند و باعث درد کمر خواهد شد. هنگام نشستن پشت میز باید از صندلی مناسب که از کمر محافظت می کند، استفاده نمایید. همچنین صفحه کامپیوتر با چشم شما هم سطح باشد تا از نگاه کردن به سمت بالا یا پایین خودداری کنید. همچنین از قرار دادن پاهای تان روی یکدیگر خودداری کنید. پای خود را به صورت صاف روی زمین قرار دهید تا فشار از روی ستون فقرات برداشته شود.

 سیگار کشیدن

 افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری بیشتر دچار درد مزمن کمر می شوند. سیگار کشیدن همچنین ریسک بروز پوکی استخوان، کند شدن فرایند بهبود و بیماری های تحلیل برنده را افزایش می دهد. همه این اختلالات منجر به بروز درد شدید کمر می‌شوند.

 روش های اشتباه برداشتن اجسام

 هنگام برداشتن اجسام نباید آن را با کمر خود به سمت بالا بکشید بلکه باید تا حد امکان به جسم مورد نظر نزدیک شوید روی زانوهای خود خم شده و سپس آن را به سمت بالا بردارید. از برداشتن اجسام بسیار سنگین خودداری کنید و محدودیت‌های جسمی خود را در نظر بگیرید.

 علل بروز درد پایین کمر

 در صورتی که درد بیش از ۳ ماه طول بکشد و به طور طبیعی بهبود پیدا نکند به آن درد مزمن گفته می شود. درد مزمن پایین کمر اغلب به علت مشکلات دیسک، مشکلات مفصل یا التهاب ریشه عصب ایجاد میشود.

 بیرون زدگی یا پارگی دیسک

 دیسک بین مهره ها، بین استخوان های ستون فقرات قرار دارد و نقش ضربه گیر را ایفا می‌کند. با بالا رفتن سن و دلایل دیگری نظیر چاقی، سیگار کشیدن، ضربه یا تحت فشار قرار گرفتن مداوم کمر ممکن است دیسک دچار پارگی و تحلیل رفتگی شود. در صورت بروز این مشکل دیسک به سمت بیرون متمایل می شود که به وضعیت ایجاد شده بیرون زدگی یا لغزش دیسک می گویند.

 همچنین ممکن است دیسک دچار پارگی و سپس بیرون زدگی شود که در این شرایط هسته نرم و ژله مانند دیسک به سمت بیرون متمایل می شود و بر اعصاب مجاور فشار وارد می‌کند و بیمار دچار درد عصبی خواهد شد. پارگی دیسک پایین کمر باعث بروز درد شدید و انتشار دهنده تا ناحیه باسن و کشاله ران و ساق میشود. پارگی دیسک گردن نیز باعث درد انتشار دهنده به بازو خواهد شد. در این شرایط بیمار دچار ضعف عضلانی، بی حسی و سوزن سوزن شدن میشود.

بیماری تحلیل برنده دیسک

 در هنگام تولد دیسک بین مهره ها سرشار از آب هستند و در سالم ترین حالت ممکن قرار دارند. با گذر زمان دیسک آب خود را از دست می دهد و شروع به تحلیل رفتن خواهد کرد که در این شرایط نمی‌تواند همانند گذشته به جذب ضربه بپردازد و فشار به دیواره دیسک منتقل می‌گردد که منجر به پارگی و بروز درد یا ضعیف شدن دیسک خواهد شد و در نهایت بیمار دچار بیرون زدگی دیسک خواهد شد. بیرون زدگی دیسک باعث تنگی کانال نخاعی خواهد شد.

التهاب و تحلیل رفتگی مفصل ساکروایلیاک

مفصل ساکروایلیاک در محل اتصال ستون فقرات و لگن قرار دارد و حرکت چندانی ندارد اما وجود آن بسیار مهم است زیرا نیرویی که به بالاتنه وارد میشود را به پایین تنه منتقل می نماید. تورم و تحلیل رفتگی غضروف مفصل پس از آسیب دیدگی و آرتروز، عفونت و حتی بارداری ایجاد می‌شود.

 تنگی کانال نخاعی

 با بالا رفتن سن، کانال نخاعی که محل قرارگیری نخاع است شروع به تنگ ‌شدن می نماید که به این وضعیت تنگی کانال نخاعی می گویند. آرتروز ستون فقرات باعث تشکیل زائده های استخوانی درون کانال میشود که با تنگ شدن کانال فشار زیادی به اعصاب وارد می‌گردد و بیمار دچار درد تیر کشنده پایین کمر و باسن، ضعف عضله، بی حسی و سوزن سوزن شدن خواهد شد. سایر علل تنگی کانال نخاعی که عبارتند از اسکولیوز، بیماری پاژه استخوان و وارد شدن ضربه به ستون فقرات.

اختلال مفصل فاست

 دو مفصل فاست پشت هر مهره در ستون فقرات پایین کمر وجود دارد. بین این استخوان ها یک بافت غضروفی قرار دارد و توسط یک رباط کپسولی احاطه شده اند که حاوی تعداد زیادی عصب است. گاهی اوقات این مفاصل به تنهایی و یا همراه با دیسک دچار درد می‌شوند.

استئوآرتریت

استئوآرتریت ستون فقرات یک نوع آرتروز است که به علت تحلیل رفتگی غضروف بین استخوان های ستون فقرات به وجود می آید. با از بین رفتن غضروف، بیمار دچار درد تیرکشنده، ضربان دار و درد مبهم خواهد شد که با راه رفتن بدتر می شود. ممکن است بیمار با مشکلات دیگری از قبیل سفتی مفصل و کاهش دامنه حرکات مواجه شود. با پیشرفت بیماری، زائده استخوانی به وجود می‌آیند که فشار زیادی را به ریشه اعصاب مجاور وارد می کنند که این وضعیت باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن خواهد شد و علائمی شبیه پارگی دیسک کمر را ایجاد میکند.

سیاتیک

 منظور از سیاتیک احساس درد عصبی است که تا ناحیه ساق امتداد پیدا می کند. عصب سیاتیک یک عصب بزرگ در بدن است که توسط یک مجموعه از رشته های عصبی تشکیل شده و از قسمت پایین کمر تا ساق را در بر می‌گیرد. التهاب ریشه اعصاب لومبر باعث بروز سیاتیک خواهد شد. سیاتیک به علت پارگی دیسک، زائده های استخوانی یا آسیب دیدگی لگن، باسن و یا ران به وجود می آید. دیابت، بارداری و نشستن به مدت طولانی از عوامل خطر محسوب می شوند. سیاتیک باعث بروز درد تیر کشنده، سوزش و گرفتگی می‌شود که از قسمت پایین کمر شروع میشود و باسن و ساق و حتی کف پا را درگیر می نماید. سوزن سوزن شدن، بی حسی و ضعف عضله بسیار شایع است.

 اسپوندیلولیستزیس

 در صورتی که یکی از مهره های ستون فقرات پایین کمر به سمت جلو متمایل شود- بالاتر از مهره پایینی خود قرار بگیرد. فشار بسیار زیادی را به دیسک پایین کمر وارد می‌کند که وظیفه جداکردن دو مهره را بر عهده دارد. با تغییر دیسک بین مهره ها بیمار دچار درد پایین کمر خواهد شد. به علاوه اگر دیسک پایین کمر به علت وارد شدن فشار صاف شود منجر به فشردگی عصب و سیاتیک خواهد شد. یکی از شایعترین انواع اسپوندیلولیستزیس، اسپوندیلولیستزیس تنگه ای است که به علت شکستگی در یک بخش کوچک از استخوانی به وجود می آید که در نزدیک مفصل فاست قرار دارد. این نوع شکستگی حتی ممکن است در دوران جوانی ایجاد شود اما بیمار تا چندین سال بعد درد را احساس نکند.

شکستگی فشاری 

 شکستگی در صورتی که در قسمت حفره مهره ایجاد شود باعث بروز درد ناگهانی خواهد شد. این نوع شکستگی که در بخش حفره مانند ایجاد می‌گردد معمولاً به علت ضعیف بودن استخوان ناشی از پوکی استخوان به وجود می آید و در افراد مسن شیوع بیشتری دارد. باید به خاطر داشته باشید که وجود یک یا چند مورد از این اختلالات باعث بروز درد نخواهد شد به عنوان مثال ممکن است بیمار دچار استئوآرتریت یا بیماری تحلیل برنده دیسک باشد و این مشکلات فقط در عکسبرداری از ستون فقرات تشخیص داده شوند اما بیمار هیچگونه دردی را احساس نکند.

بیماری پاژه استخوان

 بیماری پاژه اختلالی است که به دلایل ناشناخته به وجود می آید و باعث شکل گیری استخوان خارج از الگو و مدل طبیعی خواهد شد. این اختلال منجر به ضعیف شدن غیرطبیعی استخوان و بدشکلی آن می‌شود و بیمار دچار درد موضعی می گردد اما اغلب هیچ گونه علامتی را ایجاد نمی کند. بیماری پاژه در افراد بالای ۵۰ سال بیشتر رخ می دهد. عوامل ژنتیکی و برخی از انواع عفونت های ویروسی غیر معمول از علل احتمالی بروز این اختلال محسوب می شوند. ضخیم شدن نواحی استخوانی ستون فقرات پایین کمر باعث بروز درد سیاتیک انتشار دهنده به پاها خواهد شد.

علل نادر اما خطرناک کمردرد

 گاهی اوقات کمردرد به دلایل نادر اما خطرناکی ایجاد می شود که برخی از آنها به شرح زیر می باشند.

اسپوندیلیت آنکیلوزان

 اسپوندیلیت آنکیلوزان یک بیماری التهابی است که باعث متصل شدن استخوان های کوچک ستون فقرات به یکدیگر می شود. این اختلال باعث بروز درد پایین کمر، سفتی ستون فقرات و قوز کمر خواهد شد و اغلب قبل از چهل سالگی خود را نشان میدهد. معمولاً ورزش کردن باعث بهبود درد می شود اما استراحت شبانه باعث بدتر شدن آن خواهد شد.

عفونت

 عفونت ستون فقرات که تحت عنوان استئومیلیت نیز شناخته می شود یک اختلال نادر است اما باعث بروز درد شدید می شود و در صورتی که درمان نشود زندگی بیمار را به خطر خواهد انداخت. عفونت می‌تواند به علت عمل جراحی، تزریق دارو یا انتشار از طریق جریان خون به وجود بیاید. افرادی که سیستم ایمنی آنها مشکل دارد بیشتر از دیگران دچار عفونت ستون فقرات خواهند شد.

فیبرومیالژی

 فیبرومیالژی باعث بروز علائمی از قبیل درد مزمن و گسترده، خستگی، اختلالات خواب، اختلالات حافظه یا خلق و خو خواهد شد. درد حاصل از فیبرومیالژی و بافت عضلانی و بافت های نرم بدن را درگیر می کند. این اختلال باعث بروز درد در بدن به ویژه درد کمر می شود زیرا عضلات زیادی در این ناحیه قرار دارند که به ایستادن فرد کمک می کند. فیبرومیالژی به طور مستقیم عضلات را درگیر می کند و کمر یکی از نواحی شایعی است که دچار درد می شود.

سایر علل درد پایین کمر

 درد پایین کمر می‌تواند به دلایل دیگری نیز ایجاد شود که برخی از آنها به شرح زیر می باشد:

مشکلات کلیوی

 عفونت کلیه، سنگ کلیه و خونریزی تروماتیک کلیه از علل شایع مرتبط با درد کمر محسوب می‌شوند.

بارداری

بارداری به طور کلی فشار زیادی را به ستون فقرات پایین کمر وارد می کند. از سوی دیگر در دوران بارداری هورمون های زنانه از قبیل استروژن و هورمون شل کننده رباط های بدن باعث می‌شوند رباط ها و ساختارهای کمر شل شوند تا بدن برای زایمان آماده گردد. انجام دادن حرکات ورزشی و کششی لگن و بالاتنه برای تسکین این نوع درد توصیه می‌شود. در دوران بارداری به حفظ تناسب اندام خود کمک کنید تا درد کمر آنها کاهش پیدا کند. همچنین زایمان طبیعی نیز باعث درد کمر خواهد شد.

تومورها

 تومورهای خوش خیم و بدخیم که در استخوان ستون فقرات، لگن یا طناب نخاعی ایجاد می شوند یا تومور های سایر نقاط بدن، باعث درد کمر خواهند شد. علائم این تومورها به صورت درد موضعی تا درد شدید و انتشار دهنده و از بین رفتن عملکرد عصب و عضله متغیر است و با توجه به درگیر شدگی بافت عصبی ممکن است بیمار دچار بی اختیاری ادرار یا مدفوع نیز شود.

سندروم دم اسب

 سندروم دم اسبی یک اختلال نادر است که به علت فشردگی شدید ریشه اعصاب نخاعی در قسمت پایین کمر ایجاد می گردد. این اختلال علاوه بر درد پایین کمر باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن یک یا هر دو پا خواهد شد. سایر علائم این اختلال عبارتند از ناتوانی در بالا آوردن پا و مشکلات مرتبط با کنترل ادرار یا مدفوع.

 سوالات متداول

آیا هوا در بروز درد کمر نقش دارد؟ 

اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که تصور می کنید کمردرد شما در برخی از روزهای خاص سال، که هوا سرد و یا در حال تغییر است، بدتر می شود تنها نیستید. در حقیقت از کمردرد می‌تواند به فشار بارومتریک و دمای خارج از منزل ارتباط داشته باشد. تغییر در فشار نیز گاهی اوقات باعث بروز درد در مفاصلی که دچار آرتروز شده ‌اند از قبیل ستون فقرات خواهد شد. به طور کلی عضلات و مفاصل به محیط واکنش نشان می‌دهند و ممکن است سفت تر شوند یا احتمال آسیب دیدگی آنها افزایش پیدا کند.

کمر درد چه موقع نگران کننده است؟

به طور کلی در صورتی که درد کمر طی مدت یک تا دو هفته بهبود پیدا نکند باید به پزشک مراجعه کنید. درد علامت یک اختلال اورژانسی نیست اما پزشک به ارزیابی شرایط بیمار می‌پردازد تاب تشخیص صحیح دست پیدا کند سپس برنامه درمانی مناسبی را در صورت لزوم طراحی کند.

کدام یک از اندام های بدن باعث بروز درد کمر خواهند شد؟

به طور کلی برخی از اندام های بدن از قبیل کلیه، پانکراس، روده و رحم در نزدیکی کمر قرار دارند که بروز مشکل در این اندام ها می تواند باعث بروز درد در سمت چپ کمر شود. البته درد پایین کمر به دلایل دیگری نیز ایجاد می گردد. اگرچه برخی از این اختلالات به درمان نیاز دارند اکثر آنها یک اختلال جدی محسوب نمی شوند.

علل کمردرد در زنان چیست؟

ممکن است زنان به دلایل ناشناخته دچار کمردرد شوند. به طور کلی تغییر در سبک زندگی از قبیل بارداری، زایمان، اختلالات هورمونی، تغییرات وزن به ویژه در ناحیه شکم از علل شایع بروز کمردرد در زنان محسوب می‌شوند.

منبع: tehranpain.ir