براساس گزارش شرکت ADM حدود 77 درصد از مصرف‌کنندگان، در تلاش برای بهبود سلامتی خود هستند. رشد استفاده از مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها از نتایج همین مسئله است. فناوری‌های دیجیتال و برنامه‌های پایش سلامت، نقش مهمی در این تغییرات دارند و به افراد امکان آگاهی از شاخص‌های سلامت خود را می‌دهند. این مسئله نتیجه افزایش آگاهی عمومی و نقش رژیم غذایی و غذای سالم در جلوگیری از بیماری‌ها است.

تولید محصولات سلامت‌‌محور و مقوی در ایران نیز رشد زیادی داشته‌است و محصولات فراوان جدیدی که وارد بازار می‌شوند، نشان‌دهنده همسویی ایران با این جریان جهانی است. حلوا ارده و یا حلوا شکری از این محصولات هستند که البته از سال‌های دور تولید و مصرف می‌شوند.

محصولات سلامت‌محور و محصولات فرآوری‌شده

محصولات سلامت‌محور عموما با حداقل تغییرات و فرآوری تولید می‌شوند و خواص طبیعی مواد اولیه را حفظ می‌کنند تا تمام مواد مغذی و مقوی در آن‌ها باقی بماند. در تولید این محصولات سالم از افزودنی‌ها، موادنگهدارنده و طعم‌دهنده‌های مصنوعی استفاده نمی‌شود. ارده مثالی خوب برای این نوع محصولات سالم و مقوی است که از کنجد آسیاب‌شده تهیه می‌شود و تمام خواص مغذی کنجد، مانند چربی‌های سالم و پروتئین‌ها در آن حفظ می‌شود. بر خلاف این محصولات، تغییرات زیادی در ترکیب اولیه محصولات فرآوری‌شده ایجاد می‌شود. این تغییرات می‌تواند شامل افزودن نگهدارنده‌ها یا انواع طعم‌دهنده‌ها باشد که شاید تاثیرات مثبتی در طعم یا مدت ماندگاری آن‌ها داشته باشد اما در بیشتر موارد ارزش غذایی آن‌ها را کاهش می‌هد.

مواد تشکیل دهنده حلوا ارده

حلواارده به‌حالت معمول از ارده که همان کنجد آسیاب شده است، شکر، هل و چوبک تهیه می‌شود. ارده اصلی‌ترین بخش آن است که از دانه‌های کنجد آسیاب شده به‌دست می‌آید و تمام خواص آن را در خود حفظ می‌کند. شکر به عنوان شیرین‌کننده اضافه می‌شود، هل به عطر و طعم ویژه حلواارده کمک می‌کند و چوبک نیز یک ماده طبیعی و مقوی است که در این ترکیب برای تعدیل طعم و خواص خوراکی استفاده می‌شود. در برخی موارد پسته و یا مغزیجات دیگر نیز برای تزیین و افزودن بافت استفاده می‌شود.

فواید کنجد و ارده، مواد اصلی تشکیل‌دهنده حلوا ارده

همانطور که گفته شد، ارده و کنجد، مواد اصلی تشکیل‌دهنده حلواارده هستند. ارده و کنجد از مواد غذایی باستانی و ارزشمند محسوب می‌شوند. کنجد یکی از قدیمی‌ترین گیاهان زراعی جهان است و قدمت آن به 5500 سال پیش در قاره هند می‌رسد. کنجد در فرهنگ‌های مختلف مانند مصر باستان، یونان و چین، به عنوان منبعی جادویی و سرشار از مواد مغذی شناخته‌شده بوده‌است. در ایران نیز از گذشته، کنجد و فرآورده‌های آن نقش مهمی در تغذیه سالم مردم داشته‌اند و حتی در نقش‌برجسته‌های تخت جمشید، نقش دانه‌های کنجد رویت می‌شود.

کنجد، حاوی چربی‌های سالم مثل امگا6 و امگا9، پروتئین‌های گیاهی، آنتی‌اکسیدان‌ها، فیبر و مواد معدنی ارزشمند است. این عناصر موجب تاثیر قابل ‌توجه کنجد در تقویت سیستم ایمنی، سلامت قلب، کاهش کلسترول هستند و اثرات ضد التهابی دارند. ارده، محصولی است که از دانه‌های کنجد آسیاب‌شده تهیه می‌شود، فرآورده خالص کنجد است و اصلی‌ترین پایه حلواارده به‌شمار می‌رود. ارده منبعی قوی از چربی‌های مفید، پروتئین‌ها (25%)، ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل کلسیم، منیزیم، فسفر و آهن است. این ماده به‌طور کامل خواص کنجد را در خورد حفظ کرده و در نتیجه ماده‌ای بسیار مقوی و سالم است. ارده، نقش مهمی در بهبود عملکرد سیستم گوارش و تقویت استخوان‌ها ایفا می‌کند.

حلواارده که از ترکیب ارده با شکر، هل و چوبک تهیه می‌شود خوراکی انرژی‌بخش و سالم است که نخستین بار در زمان صفویه و به پیشنهاد شیخ‌بهایی برای تغذیه سپاهیان تهیه می‌شود. حلواارده، به دلیل داشتن مواد مقوی زیاد و قابلیت حمل آسان، غذای سالم و مطلوبی برای سربازان در جنگ‌ها بود. حلواارده و حلواشکری، با ترکیباتی که خواص آن‌ها شرح داده‌شد، تا امروز نیز، میان‌وعده‌ای خوش‌طعم و مقوی است که در سلامتی تاثیر به‌سزایی دارد.

راه‌های استفاده از کنجد و ارده در رژیم غذایی

به نکاتی درباره فواید کنجد و ارده، دو ماده غذایی که با آن حلواارده تولید می‌شود در بخش قبل پرداخته شد. کنجد و ارده به دلیل ارزش غذایی بالا، گزینه‌ای بسیار سالم ومقوی هستند که می‌توانند به شکل‌های متنوعی در رژیم غذایی مصرف شوند. اینجا به چند روش ساده و کاربردی برای اضافه کردن کنجد و ارده به رژیم غذایی اشاره می‌کنیم:

ارده با شیره و عسل: ترکیب ارده با شیره انگور، خرما و یا عسل یک صبحانه سالم و انرژی‌بخش را می‌سازد.

حلواارده و حلوا شکری: میان‌وعده‌هایی مقوی برای تامین انرژی بدن و رفع گرسنگی هستند.

سس ارده: از ترکیب ارده با آب‌لیمو، سیر و... می‌توان به سسی خوش‌طعم و سالم برای انواع سالادها دست پیدا کرد.

تزئین غذاها با کنجد: با پاشیدن کنجد حتی به نیت تزیین غذا می‌توان موجب افزایش ارزش رژیم غذایی شد.

استفاده از روغن کنجد و ارده : جایگزین کردن روغن‌های صنعتی با روغن کنجد و استفاده از ارده در تهیه کیک یا شیرینی خانگی می‌تواند در سلامتی موثر باشد.

نوشیدنی‌های مقوی: ترکیب شیر و کنجد و یا شیرموز و ارده، نوشیدنی‌هایی خوش‌طعم و مقوی می‌سازد.

علاوه بر ویژگی‌های گفته‌شده کنجد و ارده در بخش قبل و تاثیرشان در رژیم غذایی سالم می‌توان با اضافه کردن این دو ماده طعم‌های متفاوتی ساخت و یا از طعم دلنشین آن‌ها در ترکیباتی آشنا مثل حلواارده یا حلواشکری لذت برد.

جمع بندی

تا اینجا به پرسش ابتدایی و چرایی سالم بودن مواد غذایی طبیعی و سلامت‌محور پاسخ داده‌شد. حلواارده، یک نمونه از این محصولات است. حلواارده یک خوراکی سالم است که از ترکیب ارده (کنجد اسیاب شده) و شکر تهیه می‌شود و بخاطر استفاده از کنجد، سرشار از چربی‌های سالم، پروتئین گیاهی و مواد مغذی مختلف مثل ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها است. کنجد یک منبع غنی از انواع چربی‌های سالم و امگا6 و 9 است که نقش مهمی در سلامت قلب، کاهش التهاب‌ها و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند. کنجد حاوی کلسیم، آهن، منیزیم و فسفر نیز هست و درنتیجه برای سلامت استخوان‌ها، بهبود سطح انرژی و تقویت سیستم عصبی مفید است. با توجه به تمام توضیحات گفته‌شده، حلواارده به عنوان یک محصول مقوی، سالم و انرژی‌زا می‌تواند بخشی مهم از رژیم غذایی روزانه استفاده شود. حلواارده، به ویژه برای افرادی که هم در پی تامین انرژی طبیعی و مواد مغذی هستند و هم به طعم و مزه اهمیت می‌دهند گزینه‌ای بسیار مناسب محسوب می‌شود.