آغاز جشنواره با فیلمی با مضمون می تو / بهروز افخمی: استخاره کردم، فیلم ساختم!

اولین نشست رسانه‌ای چهل و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر عصر امروز ۱۲ بهمن با حضور عوامل فیلم سینمایی «استاد» به کارگردانی عماد حسینی و تهیه کنندگی بهروز افخمی و بازیگران فیلم سجاد بابایی و هدیه حسینی نژاد با اجرای محمدرضا مقدسیان پس از پایان اکران این فیلم سینمایی و با حضور اهالی رسانه در سالن نشست پردیس سینمایی ملت برگزار شد.

بهروز افخمی در ابتدای این نشست گفت: اولین باراست که این فیلم را همراه مخاطبان دیدم و این که کسی از سالن بیرون نرفته نشانه خوبی است. انگار بیرون رفتن از سالن در نیمه فیلم مد است که خوشحالم در این فیلم اتفاقی نیفتاد.

وی در ادامه اشاره کرد: از نیمه ساخت این فیلم جانشین مجید رجبی معمار شدم که کمک کردن این فیلم اول ساخته شود.

در ادامه این نشست از عماد حسینی کارگردان این اثر درباره هدف ساخت این اثر سوال پرسیده شد و او در پاسخ گفت: : مفهوم باید به برداشت مخاطب واگذار شود و معتقد نیستم که فیلمساز باید هدف را بگوید چرا که فیلمش این را می‌گوید. اما هدف فیلم مواجه قدرت است که می‌تواند هرکسی از هرجایگاهی با زنان باشد.

حسینی در پاسخ به این پرسش که مسئله تجاوز در جوامع غربی رواج دارد و در سینمای جهان کم است اما چرا در سینمای ایران فراوانی دارد، گفت: فکر نمیکنم تعداد زیادی فیلم در این مورد ساخته شده باشد، ضمن اینکه در آن طرف هم فیلم‌های زیادی در این باره ساخته می‌شود.

وی درباره جانبداری شخصیت های فیلم تصریح کرد: شخصیت‌های واقعی فیلم خاکستری هستند یعنی نه سیاه و نه سفید. برای همین شخصیت های فیلم ما بازنمایی درست اتفاقات را رقم زده اند. قبول ندارم فیلم موضع گیری ندارد چرا که اینطور نیست.

کارگردان فیلم «استاد» در ادامه این نشست خاطر نشان کرد: وقتی نگارش فیلمنامه شروع می‌شود ریشه هایی در جامعه دارد؛ همانطور که در جامعه ما در سال گذشته چندین مورد از این استادها رونمایی شد! خیلی‌ها به من گفتند که این کار را انجام نده و از زمانی که پروانه ساخت گرفته شد روی این موضوع مخالفت بود تا ساخت این فیلم و می‌گفتند این شروع خوبی برای کار توست. چیزی که من را وادار به ساخت این کار کرد این موضوع بود که بزرگان فیلمسازی دنیا همواره با بایکوت مواجه هستند. بسیار شرمندم که کسانی که با این اتهامات مواجهه می‌شوند در حراج هنری سال بعد قیمت‌های بالایی برای فروش آثارشان می گذارند.

وی درباره اینکه آیا فیلم به دنبال نقد جریان می تو بوده است یا نه بیان کرد: من در تمام مراحل تولید فیلم گفتم فیلم‌نامه اقتباسی نیست و برداشت آزادی از وقایع است. ماسعی کردیم از جوانب مختلف به موضوع نگاه کنیم.

وی همچنین درباره شباهت پیرینگ فیلم به فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی گفت: شباهتی با فروشنده نیست و این که تعرض سوژه اصلی فیلم است، دلیل بر شباهت آن نیست.

افخمی، تهیه کننده فیلم «استاد» درباره هزینه ساخت این فیلم تصریح کرد: مخارج فیلم کمتر از ۳ ونیم میلیارد ا‌ست اما همه گروه شریک شدند و دستمزد بسیار کمی گرفتند و درصد مالکیت فیلم را پرداخت کردند که ساخت فیلم ممکن شد.

کارگردان اثر درباره موضوع آن توضیح داد: فکر میکنم کمتر خانمی هست که با این موضوع رو به رو نشده باشد، در هر حیطه و شغلی و من هم موارد مشابهی را شنیده ام. به همین دلیل این کار را دوست داشتم جایی که نمیدانی ضرر و منفعت در سکوت است یا در فریاد زدن.

افخم در ادامه گفت:دوره ساخت فیلم‌های آپارتمانی تمام شده است و در ابتدا نمی خواستم به تولید این کار بپردازم و وقتی فهمیدم درباره جریان می تو است، خواستم که در پروژه حضور نداشته باشم چون‌ گفتم سوژه کهنه شده است‌ اما استخاره کردم خیلی خوب آمد و تصمیم گرفتم این موضوع را به کمدی بدل کنم تا صفحه ۷۰ خواندم دیدم فیلم‌نامه خوبی است و کمدی هم نمی‌شود. دوباره استخاره کردم و خیلی خوب آمد و گفتم نمیدانم چرا این کار را میکنم اما کردم. بعدا یکی از دوستانمان که در ارگانی فیلنامه را رد کرده بود گفت که خوب نیست و گفتم میخواهی دوباره استخاره کنم و برای بار سوم خوب آمد. بر همین اساس بدون کمک هیچ ارگان دولتی و نیمه دولتی و خصوصی کار را تمام کردیم.

افخمی درباره اینکه آیا فیلم اقتباس شتابزده از مرگ دوشیزه است توضیح داد: نه این فیلم مرتبط با آن نیست چرا که مرگ دوشیزه از بدترین فیلم‌های پولانسکی است، او هر وقت می‌رود سمت سیاست بی‌ربط حرف می‌زند. اواخر عمر از هیچکاک سوال می‌شود به فیلمسازان جوان چه توصیه ای میکنید، می‌گوید زنان را به اندازه کافی شکنجه نمی‌کنند و باید زنان را شکنجه کرد و کشت. زنی که شکنجه نمی‌شود فیلم را باشکست مواجه می‌کند. در دوشیزه و مرگ زنی شکنجه می‌شود. بر اساس فرمول هیچکاک این سوالی که مطرح شد در فیلم ما برعکس است.

در ادامه نشست سجاد بابایی از بازیگران فیلم استاد ضمن همدردی با مردم و تاسف به دلیل زلزله خوی به پاسخ پرسش خبرنگاران پرداخت.

حسینی در پاسخ به این نقد که فیلم برخوردی از روی خشم داشت و راه حلی ارائه نمی داد. گفت: وظیفه فیلمساز ارایه راهکار نیست بلکه بازنمایی درست اتفاقات است تا به کسانی که راهکار می‌دهند کمک کنند.

کارگردان اثر در رابطه با اینکه آیا ابهام تجاوز تا انتهای فیلم تقلیل موضوع است یا خیر تصریح کرد: تقلیل به چه چیز؟ نه این راهکار ادامه دادن موضوع است که در فیلم ما با تحقیر شخصیت اصلی داستان حرف اصلی خودش را می‌زند این که در انتها مطمئن می‌شوید تقلیل نیست.

سجاد بابایی درباره اینکه دغدغه خودش برای حضور در این فیلم چه بوده است گفت: این یک سوالی کلی است؛ اما بیشترین چیزی که در این کاراکتر مشهود است عصبی بودن آن است همراه با تصمیمات درست و غلط. شخصیت من در فیلم از قاعده‌ای رفتار معمول خروج می کند و درگیر تصمیم لحظه ای می شود. نمیتوانم بگویم کارش درست است یا غلط اما آنارشی شخصیت او را دوست داشتم. دوست داشتم که این نقش را بازی کنم و بتوانم اثری بگذارم شاید بخشی از این فیلم بتواند آگاهی بخشی باشد. این فیلم مجرای ارتباطی محدودی ندارد که انتقاد اجتماعی کند.

حسینی نژاد بازیگر فیلم گفت من فیلم را برای دومین بار دیدم و به عنوان یک زن و مخاطب بیرونی آینده نگر نیستم اما به نظرم ۸۰ درصد اثر گذار است.

افخمی در پایان درباره احتمال کاندید شدن فیلم گفت: از عکس‌العمل مخاطبان که در دوسالن نمایش امروز دیدیم مشخص بود که فیلم خوب است. اینکه جایزه بگیرد یا نه مهم نیست چرا که با یک رای تغییر میکند اما کاندیدا شدن مهم است.

دومین نشست رسانه‌ای چهل و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر عصر امروز ۱۲ بهمن با حضور عوامل فیلم سینمایی «شماره ۱۰» به کارگردانی حمید زرگرنژاد و تهیه‌کنندگی ابراهیم اصغری و با حضور برخی از عوامل فیلم و با اجرای محمدرضا مقدسیان پس از پایان اکران این فیلم سینمایی و با حضور اهالی رسانه در سالن نشست پردیس سینمایی ملت برگزار شد.

ابراهیم اصغری تهیه کننده فیلم در ابتدای نشست گفت: امیدوارم فیلم را پسندیده باشید و از فیلم خوب تعریف کنید تا این نوع فیلم ها در اکران با توفیق بهتری همراه شود و به واسطه نظرات شما هیات داوران هم بتوانند با اطلاعات بهتری تصمیم بگیرند.

وی در پاسخ به دلایل انتخاب سوژه این فیلم سینمایی گفت: سینمای ایران و نسل جوان به قهرمان نیاز دارد؛ من در کار قبلی و این کار سعی کردم به سمت فیلم قهرمان محور پیش بروم. داستان براساس مستنداتی شکل گرفت که به بهترین قهرمانان معاصر می پردازد.

این تهیه کننده تصریح کرد: قصه «شماره ۱۰» براساس تحقیقاتی که دوست عزیزم در سال های گذشته انجام داد شکل گرفت و بعد از بازنویسی های متعدد به فیلمی که دیدید رسید. میخواستیم قهرمان را در انتها به یک پهلوان تبدیل کنیم که به نظرم ما ایرانی ها به پهلوانان عرق خاصی داریم و امیدواریم در ذهن مخاطب هم این ذهنیت شکل بگیرد و به الگوسازی برای نسل جوان کمک کند.

زرگرنژاد کارگردان فیلم در ادامه یادآور شد: من در ابتدا به هموطنان عزیزم در خوی تسلیت میگویم. راستش در اینجا باید بگویم که یک فیلم اجتماعی ساختم که از سال ۹۶ شروع به تحقیق آن کرده بودم. زندگی این قهرمان براساس تعداد زیادی خاطره است و فراری که انجام داد تنها فرار موفق در طی یک دوره ده ساله است اسارت است. صدام حدود چهل میلیون دینار برای سر او جایزه گذاشت. برای من جالب بود. پاپیون یکی از فیلم های ماندگار سینمای جهان است و در دسته فیلم‌های تأثیرگذاری است. پرداخت به این موضوعات باعث شده است تا جنگ و چنین مواردی در کل جهان برداشته شود.

وی درباره اینکه فیلم برچه اساسی ساخته شده است گفت: این فیلم تلفیق خاطره چند نفر از جمله زاگرس میرانی و محمد عبدی بود.

این کارگردان سینما درباره زمان نگارش فیلمنامه نیز یادآور شد: حدود سه سال فیلمنامه زمان برد و انگیزه نگارش آن این بود که کاراکتر فیلم تنها فرار موفقی را داشت که در دوران اسارت صورت گرفت.

این کارگردان در پاسخ به میزان پرداخت تصویر غیرواقعی از قهرمانان گفت: تصور ما همیشه دوربینی بوده که جبهه های جنگ ایران و عراق را به اصطلاح در یک زیست بسیجی نمایش داده است. من حدود ۳۰۰ مستند ساخته ام. دوربین من در این فیلم در عراق است نه ایران. آیا شما از شکنجه های اسرای ایرانی در عراق چیزی دیده اید؟ اولین مسأله ای که شاید برای شما متفاوت بوده ریش داشتن اسراست. درحالیکه اینها نمی توانسته اند در اسارت ریش داشته باشند و هر روز صبح ریش اسرا را می زدند. اجازه بدهید چهره ای دیگر را هم نشان دهیم و البته من خیلی به خاطراتی در کتاب ها وفادار بوده ام. امکان ندارد همه آن اتفاقات و واقعیات را نمایش دهیم.

وی درباره نزدیکی به واقعیات شکنجه ها گفت: تا حدودی توانستم نزدیک شویم اما اگر همه آنچه را که دوستان در تاریخ شفاهی نوشته اند تصویر کنیم شاید قابل پخش نباشد.

تهیه کننده در ادامه یادآور شد: در زمان اکران مخاطبان سراغ برخی از فیلم ها نمی روند اما دلیل نمی شود که این فیلم ها تولید نشود. شرایط اکران باید درست باشد. اما در این فیلم اکر شرایط برای ورود مخاطب به سالن به ویژه مخاطب جوان فراهم باشد ناراضی بیرون نمی رود. ضروری است که از قهرمانان فیلم بسازیم.

تهیه کننده درباره بودجه تولید فیلم تصریح کرد: این فیلم با پشتیبانی کامل بنیاد فارابی ساخته شده است. عدد نمی گویم اما این فیلم نسبت به آثار دفاع مقدسی خیلی هزینه کمتری داشت. مثلا نسبت به فیلم‌های مشابه یک سوم و یا یک چهارم بوده و امیدوارم کیفیت به گونه ای باشد که با آنها برابری کند.

احمد کاوری بازیگر فیلم هم با اشاره به اینکه به خاطر شرایط سخت نمی توانستیم بازیگر پیدا کنیم توضیح داد: من قصد نداشتم خودم بازی کنم به خاطر ارتباطی که با بچه ها داشتم انتخاب بازیگر فیلم بر عهده ام بود. من در فیلم قبلی آقای زرگرنژاد هم بودم و نمی خواستم این نقش را تکرار کنم اما در نهایت سعی کردیم به گونه ای جلو برویم که تکراری نباشد و از سابقه ذهنی مخاطب دور شود. ایده قطع دست مثلا از جمله این موارد بود.

حسن حاجی ابراهیمی طراح صحنه فیلم در بخش دیگر درباره مختصات تولید فیلم گفت: شرایط ما سخت بود که لوکیشنی پیدا کنیم که در فیلم های دیگر دیده نشده است. لوکیشن را به سمت یک کارخانه متروکه بردیم. با کارگردان به جمع بندی رسیدیم که چنین فضایی داشته باشیم و از اردوگاه به سمت کارخانه متروکه برویم تا از موقعیت های تکراری دوری کنیم.

وی اضافه کرد: بخش عمده کار ما دکور بود. من از تیمم تشکر می کنم چون دکوراتور نداشتیم. ما قصه را اینگونه تعریف کردیم که در روند قصه هم تاثیرگذار باشد و خودمان لوکیشن را درست کنیم.

این طراح صحنه افزود: در تمام کانال آب و کانال های دیگری که می کندند از متریال چوب استفاده کردیم و آنها را به نمایی از فلز و متریال آهن تبدیل کردیم.

نیاز حمیدی طراح لباس نیز درباره طراحی ها توضیح داد: من هم بابت مردم خوی تسلیت می گویم. من سعی کردم در طراحی لباس ها به شخصیت‌ها زندگی ببخشم‌. سعی کردم روی کهنه کاری و در عین حال زندگی دادن به لباس، شخصیت ها و فیلم تلاش کنیم.

فرخ فدایی صدابردار فیلم در ادامه یادآور شد: چند سالی است که صداها در این کشور مردم را بدسلیقه کرده است. ما در این کار متناسب با خشونتی که در عکس است خواستیم خشونت در صدا رعایت شود. سردی و خشونت در صدا هم دربیاید و مدیون صداگذار هم هستم که آنچه خواستیم درآمد.

آرش قاسمی صداگذار فیلم نیز عنوان کرد: اعتراف می کنم تا قبل از اینکه فیلم را روی پرده ببینم خیلی نگران بودم اما وقتی آن را دیدم فیلم را دوست داشتم و امیدواریم بقیه هم دوست داشته باشند و بتوانیم مقداری از درد و رنج اسرا را درک کرده باشیم.

وی افزود: همانطور که دوستان گفتند در دکور از چوب به جای فلز استفاده شد و ما مجبور شدیم مثلا همه صداهای چوب را برداریم و تبدیل به صدای آهن کنیم و در نهایت شما در طول فیلم صدای فلز می شنوید.

تهیه کننده فیلم در ادامه تصریح کرد: مهمترین موضوع این فیلم فرار است و فکر کردیم چه جایی را انتخاب کنیم که فرار از آنجا پیچیده باشد. هدف ما فرار سخت بود. من در تحقیقاتی که داشتم و از اسارت گاه ها در عراق هم پرس و جو داشتم فضای نزدیک به واقعیت را ترسیم کردیم. ما قبل از جنگ آمادگی نداشتیم که اسارت گاه بسازیم و هم در ایران و هم در عراق هر جایی که می شده به عنوان اسارت گاه استفاده شده است.

کارگردان این اثر در ادامه درباره عوامل فیلم گفت: ۲۰۰ نفر عوامل این فیلم سینمایی بودند. به نمایندگی از بازیگران این را بگویم که صرفا برای دریافت یک دستمزد این کار را قبول نکردند. همه اینها پیشنهاد کارهای راحت و آپارتمانی هم داشتند اما این کار را قبول کردند و با جان و دل بازی کردند.

کارگردان در ادامه درباره انتخاب مجید صالحی برای بازی در نقش جدی گفت: من برای فیلم «ماهورا» هم با او صحبت کردم و دعوت کردم و فیلم «برف آخر» را نباید فراموش کنیم که چقدر درخشید.

تهیه کننده نیز در این باره پاسخ داد: این نگاه که فلان بازیگر کمدی است یا جدی نگاه درستی نیست. من چندین سال است کارهای صالحی را دنبال می کنم کارهای مختلفی بازی کرده است. اینکه در برخی نقش ها کاندیدای سیمرغ شده اهمیتی ندارد. او در فضای جدی بازی داشته است برای این کار هم خودش انگیزه داشت.

کاوری در پاسخ به نقدی که بازیگران را نچسب اعلام کرده بود، اظهار کرد: اینکه می گویند بازیگرها درجایی نچسب بودند را من نمی فهمم. مثلا باید چه عکس العملی می داشتند یا نمی داشتند. ولی من اولین بار که روی پرده دیدم چیزی به عنوان بد بودن ندیدم شاید در جایی سلیقه من نبوده است اما بد نبود همه پرشور و آگاهانه جلوی دوربین رفتند. حتما هیچ کس کامل نیست ولی دلیلی بر بد بودن نیست.

کارگردان در پاسخ به سوالی درباره ساده بودن فیلم به عنوان یک اثر اکشن در جمله ای کوتاه گفت: این فیلم اکشن نبود.

وی درباره بخش اقتباسی کار نیز گفت: بیست و پنج کتاب در این موضوع وجود دارد که به خاطرات اسرا پرداخته است. در تیراژ هم اسامی شأن وجود دارد و از هر یک بخشی پرداخته شده است.

وی در بخش دیگری از نشست گفت: مسأله انسانی است و فراتر از مرزها هم دیگران به این نکته فکر کرده اند که به فرارهای این چنینی کمک کنند مثل فیلم فرار بزرگ.

وی درباره دلیل انتخاب مهدی زمین پرداز تصریح کرد: من سه بار قرار بود با مهدی زمین پرداز بازی کنم و فکر می کنم اینجا خیلی خوب بازی کرده است. او از دوربین فرار می کند و خروجی برایش خیلی مهمتر است تا اینکه خودش دیده شود.کاوری

در ادامه در این باره اظهار کرد: زمین پرداز تا وقتی این نقش را نفهمید پای کار نیامد. بارها با او قرار گذاشتیم فیلمنامه را خواند. زرگرنژاد فیلمنامه را اجرایی می نویسد. زمین پرداز هم اگر نقش را نمی فهمید بعید می دانم اصلا وارد این کار می شد.

تهیه کننده در بخش پایانی گفت: هر قهرمان ایرانی این لیاقت را دارد که بتوان درباره او فیلم ساخت. علاقمندم درباره دیگر قهرمان های تاریخی هم فیلم بسازم. یک نکته هم بگویم این برنامه همزمان شد با نمایش ما در برج میلاد و برخی از عوامل ما اشتباهی به برج میلاد رفتند و من اعتراض هم کردم.