به گزارش «تابناک» روزنامههای امروز دوشنبه ۲۹ خردادماه در حالی چاپ و منتشر شد که متن و حاشیه انتخاب رییس جدید پارلمان بخش خصوصی، زور کم بورس برای صعود، ضرورت گسترش همکاریهای اقتصادی، علمی و فناوری ایران و ازبکستان و تحویل برنامه هفتم توسعه به مجلس شورای اسلامی در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم:
مهدی گرگانی طی یادداشتی در شماره امروز وطن امروز نوشت: همزمان با افزایش درگیریها در جنوب اوکراین، کشورهای غربی میزان ارسال تسلیحات را به اوکراین شدت بخشیدهاند. ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه از ماهها پیش همواره درباره تسلیح بیشتر اوکراین توسط کشورهای عضو ناتو هشدار داده است، با این حال سیل ارسال تسلیحات به اوکراین نهتنها کم نشده، بلکه کشورهای غربی تسلیحات سنگین بیشتری از جمله تانکهای پیشرفته به اوکراین فرستادند و اکنون در حال رایزنی برای ارسال جنگندههای اف ۱۶ به این کشور هستند.
۱- هدف آمریکا و ناتو از ارسال تسلیحات به اوکراین فرسایشی کردن جنگ و تحلیل قوای نظامی و اقتصادی روسیه است. در واقع واشنگتن مردم اوکراین را قربانی سیاستهای خود برای مهار روسیه در شرق اروپا کرده است؛ مسالهای که بسیاری از تحلیلگران از سال ۲۰۱۴ هشدار دادند، اما مقامات افراطی کییف توجهی به آن نکردند و خاک اوکراین را صحنه بازی آمریکا در نظام بینالملل کردند. جنگ اوکراین همچنین بهانهای برای آمریکا و ناتو برای گسترش حضور نظامی در شرق اروپا، حفظ تسلیحات اتمی در کشورهای اروپایی از جمله در آلمان و توسعه فیزیکی ناتو با پیوستن کشورهای نزدیک به روسیه به این سازمان بوده است.
۲- دولت روسیه اگرچه همواره از مذاکرات سیاسی برای حل و فصل بحران اوکراین حمایت کرده است، اما هیچگاه در برابر سیاستهای میلیتاریستی ناتو پا پس نکشیده و از زمان آغاز جنگ نهتنها با ارتش اوکراین بلکه با حامیان غربی این کشور که روزانه در حال پمپاژ تسلیحات برای حمله به نیروهای روس بودند مقابله کرده است.
موضع ولادیمیر پوتین در برابر سناریوی ناتو برای تشدید تنش و درگیری نظامی در اوکراین قابل پیشبینی بود؛ تهدید در برابر تهدید. مسکو از مدتها پیش درباره تصمیم رهبران غربی برای ارسال جنگندههای اف ۱۶ به اوکراین هشدار داده و گفته بود این اقدام خطرات زیادی را به همراه خواهد داشت. در همین راستا پوتین دیروز در سخنرانی خود در اجلاس اقتصادی سنپترزبورگ تاکید کرد ارسال جنگنده به اوکراین خطر کشاندن بیشتر ناتو به جنگ اوکراین را در پی دارد. رئیسجمهوری روسیه در پاسخ به این اقدام، تصمیم خود برای ارسال سلاحهای اتمی تاکتیکی روسیه به بلاروس را عملی کرد و قدرت اتمی مسکو را به ناتو یادآور شد.
وی با اشاره به اینکه سلاحهای اتمی روسیه بسیار بیشتر از مجموع تسلیحات اتمی اعضای ناتو است، گفت: کلاهکهای اتمی برای امنیت ما و به طور وسیعتر تضمین وجود کشور روسیه ساخته شده است. با این حال پوتین تاکید کرد هیچ نیازی هم به استفاده از این سلاحها نیست.
۳- روسیه در مجموع ۵۹۷۷ بمب اتم دارد؛ در حالی که آمریکا، فرانسه و انگلیس روی هم ۵۹۴۳ بمب اتم در اختیار دارند. همچنین تعداد بمبهای اتم تاکتیکی روسیه از شمار بمبهای تاکتیکی ایالاتمتحده که اغلب آنها در آلمان مستقر هستند نیز بیشتر است. فارغ از این، روسیه اکنون در جنگ اوکراین دست بالا را دارد و ضدحملات ارتش اوکراین که ماهها از سوی رسانههای غربی تبلیغ میشد به دژ مستحکم برخورد کرده و توفیقی نداشته است. تهدید پوتین به استفاده از سلاح اتمی تنها به منظور هشدار به آمریکا و ناتو است و انتقال تسلیحات اتمی روسیه به بلاروس نشان میدهد پوتین اهل بلوف نیست و در برابر زیادهخواهیهای ناتو در شرق اروپا از تمام ظرفیتهای نظامی خود استفاده خواهد کرد.
حجت اله اکبرآبادی طی یادداشتی در شماره امروز ابتکار با عنوان فیلترینگ؛ قصاص قبل از جنایت! نوشت: در کمال تاسف خیلی از مفاهیم رسانهای معنای خود را در اثر اعمال محدودیتها به مرور زمان از دست داده اند و مسئولان امر نیز اصلا برایشان مهم نبوده که از خود بپرسند چرا مرجعیت رسانهای در کشور اگر نگوییم از بین رفته، رنگ و بوی خود را از دست داده است؟!
درحقیقت طی این سالها و به تبع سیاست حاکم، مطبوعات نیز به خودی و غیر خودی تقسیم شده اند، بدون آنکه توجه شود قرار نبوده و نیست که مطبوعات به یک سبک و سیاق چاپ شده و انعکاس دهنده محض سیاستهای حاکمیت باشند.
همه اینها در شرایطی است که به طور طبیعی مطبوعات و جامعه رسانهای در کنار رسالتی که در زمینه اطلاع رسانی شفاف، مطالبه گری و انداختن ذره بین به عملکرد مسئولان در جهت مقابله با ناکارآمدیها دارند، برای آنان خط و خطوطی تعیین شده ونباید از حدود و ثغور قانون عبور کنند.
البته همه اینها تنها روی کاغذ است و سلیقههای شخصی در کنار نگاه آسیب زننده انحصارگری، اندک انرژی مطبوعات مستقل را به یغما برده است. از این جهت شاید بتوان گفت به دنبال سیاستهای سلبی و محدودکننده، رسانهها در نمایندگی افکار عمومی و دفاع از حق و حقوق آنان نقش شان کمرنگ شده تا مرجعیت رسانهای ضربه سهمگینی به خود دیده و خواسته و ناخواسته این مرجعیت از داخل به خارج از مرزها نقل مکان کند.
همه آنهایی که دستی بر آتش دارند بر این نکته اتفاق نظر دارند که دوره طلایی مطبوعات در ایران (دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد) به یک رویا تبدیل شده و کیفیت کار روز به روز در اثر سیاستهای انقباضی با افت جدی مواجه شده است. دورهای که در آن تضارب آرا حرف اول را میزد تا در رویکرد دو جناح به موضوعات مختلف کشور، ضعفها و نقط قوت هر تصمیمی به خوبی نمایان شده و طرحها و لوایح در حکم گردوی دربسته نباشند.
اما امروز که بیش از ۳۰ سال از آن سالها سپری میشود تضارب آرا نیز از هویت افتاده تا کشور با وجود برخورداری از سرمایه کارشناسی غنی، پیوسته در سیاست آزمایش و خطا غوطه بخورد!
براستی مقصر این وضعیت کیست و چرا نخواسته ایم و یا نخواسته اند با آسیب شناسی لازم، اعتماد مردمی را به کالبد جامعه رسانهای کشور باز گردانند.
امروز نیز محدودیتها وارد فاز تازهای شده تا با فیلتر شبکههای اجتماعی، دسترسیها در زمینه کار خبری محدودتر شده و با به میدان آمدن کاسبان شبکه فیلترینگ، میلیاردها تومان بیدردسر به جیب شبکه مافیایی فروش فیلترشکن سرازیر شود. رقمی ۵۰، ۶۰ هزار میلیارد تومانی که نمیتوان گفت دولت از رانت ایجاد شده بی خبر بوده ونمی داند که این پولهای نجومی به جیب چه کسانی سرازیر میشود.
به ویژه که با استفاده از فیلترشکنها و وصل شدن به شبکه بین المللی حجم اینترنت خریداری شده سریع تمام میشود تا این مسئله پول سرشاری را به جیب شرکتهای واسطهای فروش و درنهایت مخابرات سرازیر کند. هیچ کس نیز نمیپرسد چرا و همه اینها نیز در شرایطی است که کیفیت اینترنت در کشور مناسب نیست و باید با قطعی و افت کیفیت سرویس ارائه شده مدارا کنید!
درحقیقت فیلترینگ شبکههای اجتماعی در کشور از یک سو و بی اعتمادی به شبکههای پیام رسان داخلی از دیگر سو به وضعیت آشفتهای دامن زده که همانا ضرر آن متوجه مردم شده و سودش نصیب کاسبان فروش فیلتر شکنها میشود.
به سخنی با فیلترینگ فضای مجازی و شبکههای اجتماعی حکم قصاص قبل از جنایت مشمول همه شده و این در شرایطی است که دولت از ابزار کنترل برخوردار بوده و اینگونه نیست که هر کس بخواهد در شبکههای اجتماعی هر کاری را انجام داده و پاسخگوی عملکردش نیز نباشد؛ بنابراین این امکان بوده و هست که به جای فیلترینگ و تحمیل هزینههای کلان به مردم، فضا را به گونه دیگری مدیریت کرد که هر کس خود را در چارچوب قانون دیده و نتواند به سادگی از آن عدول کند.
موضوعی که امروز در قضیه قانون عفاف و حجاب مورد توجه قرار گرفته و دکتر قالیباف رئیس مجلس در نشستی تصریح کرده است: باید کاری انجام دهیم که نظرات همۀ صاحبنظران موافق و مخالف را بشنویم. حاضران در این جلسه، همه در جبهۀ انقلاب تعریف میشوند.
اما بخشی از جامعه هم وجود دارد که حرف دیگری دارند. حرف آنها را هم باید بشنویم. اگر قانونی تصویب کنیم که قابلیت اجرا نداشته باشد، خود این به شکلی بدتر جامعه را به انفعال میکشاند.
حمیدرضا شکوهی طی یادداشتی در شماره امروز اعتماد با عنوان سه نکته درباره آمار صادرات نفت ایران نوشت: خبرگزاری بلومبرگ اعلام کرده که صادرات نفت ایران در ماه مه به یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رسیده است. طبیعتا از هر گونه افزایش صادرات نفت که موجب درآمدزایی برای کشور و افزایش رشد اقتصادی میشود باید استقبال کرد. اما درباره این آمار و برخی واکنشها به آن، کمی هم باید تامل کرد تا تحلیلها به مسیر اشتباه نرود:
۱- در همان گزارش بلومبرگ که میزان صادرات نفت ایران در ماه گذشته یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز ذکر شده، میزان تولید نفت ایران ۲ میلیون و ۸۷۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است. آماری هم که موسسه اسویبی اینترنشنال درباره تولید نفت ایران اعلام کرده روزانه ۳ میلیون و چهل هزار بشکه در روز است که تفاوت چندانی با آمار بلومبرگ ندارد. اما نکته مهم این است که آن میزان صادرات با این میزان تولید، مطابقت ندارد. ظرفیت پالایشی کشور ما بنا به اعلام مسوولان وزارت نفت، حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز است که به طور میانگین نزدیک به ۲ میلیون بشکه از تولید نفت روزانه ما به مصرف داخلی میرسد که در زمان اورهال یا تعمیرات اساسی پالایشگاهها این میزان کمی کاهش مییابد. بنابراین منطقی نیست که روزی نهایتا ۳ میلیون بشکه تولید کنیم، ۲ میلیون بشکه در داخل مصرف کنیم و حدود ۱.۶ میلیون بشکه هم صادر کنیم. به نظر میرسد این عدم تطابق، ناشی از فروش بخشی از نفت فروش نرفته قبلی ایران باشد. درواقع بخشی از نفت تولیدی ایران که در ماههای گذشته به فروش نرسیده است، در ماه گذشته فروش رفته و همین امر صادرات نفت ایران را افزایش داده است و این افزایش، با توجه به میزان تولید فعلی نفت، نمیتواند پایدار باشد. در زمان پسابرجام که تولید نفت ایران به حدود ۲ میلیون بشکه در روز رسیده بود، تولید نفت ما ۳.۹ میلیون بشکه در روز بود. پس برای افزایش صادرات نفت، نیاز به تولید بیشتری داریم که بدون رفع تحریمها، امکانپذیر نیست.
۲- افزایش صادرات نفت که طی دو سال گذشته مدام از سوی مسوولان تبلیغ میشود، باید تاثیر مثبتی روی عدد رشد اقتصادی و وضعیت معیشتی مردم میگذاشت، اما شواهد حکایت از آن دارد که اینطور نیست. دلیلش هم ساده است: رشد پایدار صادرات نفت ایران، چندان محسوس نیست. براساس نموداری که بلومبرگ منتشر کرده میزان تولید نفت ایران پس از خروج ترامپ از برجام، از ۳.۹ میلیون بشکه در طول یک سال به ۲ میلیون بشکه در روز سقوط کرد، اما با روی کار آمدن جو بایدن و کاهش برخی سختگیریها در مسیر صادرات نفت ایران، میزان صادرات نفت ایران افزایش یافت، اما در طول دو سال گذشته، میزان تولید نفت ایران نهایتا ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته که از میزان تولید نفت ایران در پسابرجام به مراتب کمتر است.
۳- برخی رسانههای حامی دولت رییسی پس از انتشار آماری از افزایش صادرات نفت ایران، بخشی از سخنان حسن روحانی را که زمانی گفته بود «اگر برجام نبود نمیتوانستیم حتی یک بشکه نفت بفروشیم» بازنشر کرده و آن را دروغ توصیف کردهاند. به عنوان فردی که تمام مسائل حوزه انرژی را رصد میکنم و دلبستگی و وابستگی به این دولت و آن دولت ندارم، معتقدم سخن روحانی را باید در ظرف زمانی خود بررسی کرد. پیش از این در یادداشتی در اردیبهشت ۱۳۹۹ این موضوع را مطرح کردهام. فروش نفت ایران از روزی ۲ میلیون بشکه، تا سال ۱۳۹۲ به روزی ۹۰۰ هزار بشکه کاهش یافت. طبق قانونی که روز چهارشنبه ۹ مرداد ۱۳۹۲ در مجلس نمایندگان امریکا تصویب شده بود، صادرات نفت ایران باید به صفر میرسید و اگر مذاکرات برجام آغاز نمیشد همینطور هم میشد. متن این قانون در دسترس است. طبیعتا نمیتوان شرایط امروز را با آن زمان که قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران معتبر بود، مقایسه کرد. کما اینکه سختگیری در مورد صادرات نفت ایران در دوران ریاستجمهوری ترامپ را با دوران ریاستجمهوری جو بایدن نمیتوان مقایسه کرد و دلیلش هم این است که به استناد آمارِ تولید نفت کشورهای عضو اوپک، رشد مجدد تولید نفت ایران در ماههای پایانی دولت روحانی آغاز شد.