هشدار «ناترازی مصرف بنزین» را باید جدی گرفت؛ راه چاره چیست؟

به گزارش تابناک اقتصادی؛ در هفته‌ای که گذشت، قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی با انتقاد از روند صعودی مصرف سوخت در کشور  اظهار داشت: هم‌اکنون مصرف روزانه ما ۱۳۷ میلیون لیتر بنزین در روز است. ما باید در مجلس شورای اسلامی تدبیری برای بهینه سازی نحوه مصرف سوخت بیندیشیم. همین الان هم رشد پنج تا شش درصدی در مصرف داریم، به طوری که حتی ۲.۵ برابر کشور‌های صنعتی بنزین مصرف می‌کنیم؛ بنابراین، چاره کار آن است که جلوی مصرف بد را بگیریم. وی همچنین تاکید داشت: نزدیک ۱۰۰ میلیارد دلار در سال بد مصرفی در حوزه انرژی داریم که رقم زیادی است.  

بررسی‌ها نشان می‌دهد، ناترازی مصرف بنزین در ایران به عدم اصلاحات قیمتی و همچنین متنوع نبودن سبد سوخت خودرو‌های سواری نسبت داده می‌شود. اتکای شدید صنعت خودرو‌های سواری کشور به بنزین به عنوان سوخت اولیه، تقاضا برای بنزین را تشدید کرده و منجر به ناترازی در تولید و مصرف شده است.

همه گیری COVID-۱۹ تأثیر قابل توجهی بر مصرف بنزین داشت و منجر به سرکوب موقت تقاضا و همچنین محدودیت‌های تردد و کاهش رشد اقتصادی، منجر به کاهش رفت‌وآمد و مسافرت شد و در نتیجه مصرف کلی بنزین را کاهش داد. اما این کاهش موقتی بود و با احیای اقتصاد و غلبه بر همه گیری تقاضا برای بنزین به سطح قبل از همه‌گیری یا حتی بالاتر بازگشت.

عدم توسعه ظرفیت پالایشگاهی به میزان واقعی مصرف، سرکوب مصرف بر اثر کرونا، عدم تمرکز بر افزایش ظرفیت و تنوع‌بخشی به سبد سوختی خودرو‌های سواری و اسقاط  نکردن خودرو‌های فرسوده که حدود یک پنجم خودرو‌های کل کشور را تشکیل می‌دهد، از جمله دلایل اصلی ناترازی بنزین است. همچنین سرمایه‌گذاری ناکافی در گسترش ظرفیت پالایشگاه‌ها، توانایی تطبیق تولید با مصرف را مختل کرده و این ناترازی را تشدید می‌کند.

عدم تاکید بر تنوع سبد سوخت خودرو‌های سواری به تشدید ناترازی در مصرف بنزین و بسته شدن دست دولت در اصلاحات قیمتی نیز منجر شده است. تلاش‌های خوبی برای ترویج سوخت‌های جایگزین یا معرفی سیاست‌هایی که مشوق استفاده از منابع انرژی جایگزین برای وسایل نقلیه شخصی است، در دولت نهم و دهم صورت گرفت، اما این سیاست در دولت قبل تداوم پیدا نکرد و توسعه گاز طبیعی فشرده (CNG) متوقف شد.

با حسن مرادی، استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران در خصوص لزوم تنوع بخشی به سبد سوختی کشور و چاره اندیشی برای ناترازی بنزین گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

مرادی در گفت‌وگوبا تابناک اقتصادی با اشاره به این که توسعه ظرفیت CNG کشور که قرار است مصرف روزانه ۲۳ میلیون متر مکعب را به ۳۶ تا ۴۰ میلیون متر مکعب برساند، اقدام مناسبی است، تصریح کرد: شبکه CNG که الان در کشورمان گسترش یافته است، یکی از بهترین شبکه‌های منطقه غرب آسیا محسوب می‌شود و بستر مناسبی برای استفاده از این سوخت در کشورمان مهیاست.

وی در ادامه گفت: هر چقدر استفاده از CNG در کشورمان افزایش پیدا کند، به نفع کشور است. انتخاب بعدی استفاده از گاز ال پی جی است که سوخت بسیار مناسبی به شمار می‌آید.

این استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: CNG تا کنون کمک بسیاری به ما در حوزه سوخت رسانی به ویژه در زمینه ناوگان حمل و نقل  عمومی و تاکسی‌ها کرده است. به طوری که آن‌ها دغدغه‌ای برای مصرف سوخت ندارند و سوخت مورد نیازشان را با قیمت مناسب تأمین می‌کنند. توسعه استفاده از آن می‌تواند بیش از پیش منافع مان را تأمین کند.

مرادی تأیید کرد: بهره برداری از فاز ۴ ستاره خلیج فارس و افزایش بازدهی پالایشگاه‌های موجود، راهکار‌های مناسبی برای رفع مشکل ناترازی بنزین فعلی است. قطعاً اورهال پالایشگاه‌های موجود و ساخت پالایشگاه‌های جدید می‌توانند مفید باشند؛ مثلا، تکمیل ظرفیت‌های پیش بینی شده در پالایشگاه اراک که اتفاق افتاد، توانست بخشی از مشکلات را حل کند.

وی در ادامه گفت: ما از بهره برداری از فاز ۴ ستاره خلیج فارس استقبال می‌کنیم. امیدواریم دولت تمام توان خود را برای بهره برداری از این فاز به کار بگیرد تا گام مهمی در راستای حل مشکل ناترازی بنزین برداریم.

مرادی در پایان تأکید کرد: با توجه به ناترازی‌ که در زمینه بنزین به وجود آمده است، چاره اندیشی برای حل این مشکل ضرورت دارد. خودرو‌های فرسوده که حجم زیادی از خودرو‌های کشور را تشکیل می‌دهند و مصرف بالایی دارند، در ایجاد این وضعیت تأثیرگذار بوده اند. همچنین در زمینه صنعت حمل و نقل نیز باید استفاده از خودرو‌های پایه CNG را در دستور کار قرار دهیم. به این ترتیب، تقاضای بیشتری برای CNG در کشور به وجود می‌آید.