بینالملل تابناک: قطعنامه پیشنهادی ۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان علیه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران با ۲۰ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع به تصویب رسیده است. البته این قطعنامه از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سخن نگفته است.
در بخشی از قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ادعا شده است: ایران تعهدات خود در زمینه پادمان های پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را نقض کرده است.
انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه ای بی اشاره به عدم انجام تعهدات متقابل خود مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در قبال تهران، به شورای حکام درباره قطعنامه پیشنهادی خود اعلام کردند: نیاز شورای حکام به پاسخگو قرار دادن ایران در قبال تعهدات قانونی اش مدت هاست که وجود دارد. ایران باید فورا، به طور کامل و بدون ابهام با آژانس همکاری کند!
در بخش دیگری از این قطعنامه اضافه شده است: شورای حکام از تهران می خواهد که از تصمیمش در لغو انتصاب چند بازرس با تجربه آژانس که برای انجام مؤثر فعالیت های راستی آزمائی (برنامه صلح آمیز هسته ای ایران) نیاز به آن ها وجود دارد، صرف نظر کند.
تروئیکای اروپایی روز سه شنبه ۴ ژوئن متن پیش نویس این قطعنامه را به طور رسمی در اختیار شورای حکام قرار داده بودند.
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران درباره اقدام جمهوری اسلامی ایران در مقابل صدور قطعنامه در شورای حکام توسط کشورهای غربی گفت: قبلاً گفته بودیم که صدور قطعنامه اقدامی غیرسازنده است.
وی همچنین افزود: از امروز اقداماتی را که در چارچوب پادمان است آغاز کردیم. انتظار این است که کشورهای غربی بجای سوءاستفاده از سازمانهای بینالمللی و رویکرد فشار، راه تعامل و همکاری را در پیش گیرند. باید تجربه به آنها ثابت کرده باشد که ایران مقابل فشارهای سیاسی از حقوق مسلم خود کوتاه نمیآید.
در خصوص این موضوع، خبرنگار تابناک گفتوگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاستهای امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.
مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحدهای تحلیلی در CIA در حوزههای خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت میکرد. وی کهنهسرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.
پل پپلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه پرینستون است. کتاب های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانهزنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه میفهمد: تجربه ملی و ریشههای سوءبرداشت (۲۰۱۶)».
* در حالی قطعنامه علیه ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی تصویب شد که پیشتر اعلام شده بود آمریکا مخالف این اقدام اروپا است. به نظر نی رسید آمریکا مانع از اقدام اروپا خواهد شد. اما بعد از تصویب قطعنامه آمریکا از هماهنگی با اروپا در این زمینه خبر داد. دلیل این تغییر موضع آمریکا چه بود؟
موضع ایالات متحده واقعاً تغییر نکرده است. ایالات متحده همیشه بر این باور بوده است که قطعنامه توبیخی در این مقطع راه حلی برای مشکلات نیست و به دنبال رویارویی جدید با ایران نیست. اما با توجه به اینکه تروئیکای اروپایی مصمم بودند تا قطعنامه ای را ارائه دهند، منطقی بود که ایالات متحده با اروپایی ها همکاری کند تا ایالات متحده بتواند بر روی دقیقاً آنچه در قطعنامه می گوید تأثیر بگذارد. طبق گزارش های مطبوعاتی، به خاطر نقش ایالات متحده در شکل دادن به آن، قطعنامه نهایی ملایم تر از آنچه در غیر این صورت می می بود، بود. آمریکا بیشتر از این که خواهان رویارویی با ایران است به دنبال رویارویی با اروپایی ها نیست.
*ایران تصویب این قطعنامه را غیرسازنده خوانده است. به نظر شما این قطعنامه چه آثار منفی بر همکاری ایران و آژانس خواهد داشت؟
تجربه گذشته حاکی از آن است که این نوع انتقاد، انگیزه ای برای همکاری بیشتر با آژانس بین المللی انرژی اتمی ایجاد نمی کند و می تواند نتیجه معکوس داشته باشد. در این صورت، ممکن است چیزی شبیه به افزایش تولید اورانیوم 60 درصدی خود توسط ایران باشد. این نوع اثر معکوس است که باعث شد که ایالات متحده در وهله اول از قطعنامه توبیخی حمایت نکرد.
*در خصوص تعهدات ایران ذیل پادمان و «ان پی تی»، آژانس در گزارش خود به یادداشت تفاهم مارس ۲۰۲۳ نیز ارجاع داده بود. در حالی که این تفاهم خارج از تعهدات پادمانی ایران به شمار می رود. به نظر می رسد ، آژانس تعهدات فراتر از پادمان و مبتنی بر برجام را نیز تعهدات پادمانی ایران تفسیر کرده است در حالی که طرف مقابل به برجام پایبند نبوده است. ارزیابی شما چیست؟
اگرچه برجام و سایر توافقها یا تفاهمهای بین ایران و سایر قدرتها بخشی از مسائل فوری بین ایران و آژانس نیست، آژانس بینالمللی انرژی اتمی به سختی میتواند توافقات دیگر را نادیده بگیرد. بالاخره این آژانس بود که موظف به انجام بازرسی هایی بود که در برجام مشخص شده بود. ارجاع به توافقات دیگر در گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان بخشی از تصویر کلی مسائل هسته ای مربوط به ایران قابل انتظار است. البته توافقات دیگر به منزله قضاوت آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد اینکه کدام تعهدات تحت توافقنامه ها هنوز معتبر هستند و کدام ها اعتباری ندارند، نیستند.
*تبعات حقوقی قطعنامه تصویب شده چه خواهد بود؟
این قطعنامه عواقب حقوقی ندارد. اگر قرار باشد مسائل مربوط به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع شود، آنگاه شورا می تواند اقدام قانونی الزام آور انجام دهد، اما هنوز هیچ نشانه ای از وقوع آن وجود ندارد.