آشنایی با همه سلاح‌های پدافندی ایران؛ از باور ۳۷۳ تا خرمشهر و صیاد و اس ۴۰۰

به گزارش سرویس سیاسی تابناک، یکی از این راه کار‌ها توسعه، تولید و خرید سامانه‌های پدافندی متنوع و پیشرفته‌ای است که به‌منظور حفاظت از حریم هوایی و مقابله با تهدیدات هوایی در نظر گرفته شده‌اند. این پدافند‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: پدافند‌های بومی و پدافند‌های وارداتی.

برخی از مهم‌ترین این سامانه‌ها عبارتند از:
۱.سامانه S-۳۰۰: ایران در سال ۲۰۱۶ این سامانه را از روسیه خریداری کرد. S-۳۰۰ یک سامانه پدافند هوایی بلندبرد است که می‌تواند اهداف هوایی را در فاصله‌های طولانی شناسایی و رهگیری کند.

۲. سامانه Bavar-۳۷۳: این سامانه بومی به‌عنوان معادل ایرانی S-۳۰۰ طراحی شده و قادر به شناسایی و رهگیری چندین هدف همزمان است. این سامانه در سال‌های اخیر توسعه یافته و به‌عنوان یکی از موفق‌ترین پروژه‌های بومی شناخته می‌شود.

۳. سامانه Tor-M۱: این سامانه نیز از روسیه خریداری شده و برای دفاع در برابر اهداف هوایی با ارتفاع پایین و میانه طراحی شده است. Tor-M۱ قابلیت ردیابی و انهدام سریع اهداف را دارد.

۴. سامانه پدافند هوایی “خرمشهر”: این سامانه به‌منظور پوشش نقاط مختلف کشور و دفاع در برابر حملات هوایی طراحی شده است و از رادار‌های پیشرفته بهره می‌برد.

۵. سامانه “مراقب”: این سامانه برای حفاظت از تأسیسات حیاتی و حساس طراحی شده و قابلیت شناسایی و انهدام اهداف هوایی با ارتفاع پایین را دارد.

۶. سامانه “قائم”: این سامانه به‌عنوان یک سیستم موشکی کوتاه‌برد و زمین به هوا طراحی شده و برای مقابله با تهدیدات هوایی نزدیک به کار می‌رود.

۷. سامانه پدافند هوایی “مهاجر”: این سامانه برای شناسایی و رهگیری اهداف هوایی با ارتفاع پایین و متوسط توسعه یافته است و از تکنولوژی‌های نوین برای تشخیص اهداف استفاده می‌کند.

ایران همچنین سامانه‌های متعددی از جمله موشک‌های زمین به هوا و تجهیزات راداری مختلف را توسعه داده که در مجموع توانمندی‌های پدافندی کشور را تقویت می‌کنند. این سامانه‌ها به‌طور مداوم در حال ارتقاء و به‌روزرسانی هستند تا با تهدیدات جدید مقابله کنند.

در ادامه به تفکیک توضیحات بیشتری درباره هر یک از سامانه‌های پدافندی بومی و خارجی ایران ارائه می‌دهیم:

سامانه‌های پدافندی بومی تولید ایران

۱.Bavar-۳۷۳
 - نوع: سامانه پدافند هوایی بلندبرد.
Bavar-۳۷۳ یک سامانه پدافند هوایی بومی است که توسط ایران طراحی و توسعه یافته است. این سامانه به‌منظور حفاظت از حریم هوایی کشور در برابر تهدیدات هوایی، از جمله هواپیماها، موشک‌ها و پهپادها، ساخته شده است.

توسعه Bavar-۳۷۳ در اوایل دهه ۲۰۱۰ آغاز شد و در سال ۲۰۱۹ به‌طور رسمی معرفی گردید. این پروژه تحت نظارت وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ایران انجام شده و هدف اصلی آن جایگزینی سامانه‌های پدافند هوایی خارجی و تقویت توانمندی‌های بومی در این حوزه بوده است. این سیستم بَاور ۳۷۳ نام‌گذاری شده است، که در آن باور اشاره به خودباوری و شماره ۳۷۳ شماره ابجد نام پیامبر محمد (ص) است. انتخاب این نام، اهمیت مذهبی و ملی را که ایران به توسعه نظامی خود می‌دهد، منعکس می‌کند.

ویژگی‌ها و توانمندی‌ها

- برد عملیاتی: Bavar-۳۷۳ قابلیت شناسایی و انهدام اهداف در برد‌های تا ۲۰۰ کیلومتر را داراست.

- ارتفاع کارایی: این سامانه توانایی مقابله با اهداف در ارتفاع‌های مختلف را دارد.
- رادار‌های پیشرفته: Bavar-۳۷۳ مجهز به رادار‌هایی است که قادر به شناسایی چندین هدف به‌طور همزمان و همچنین تشخیص اهداف کوچک مانند موشک‌های کروز می‌باشد.

- موشک‌های بومی: این سامانه از موشک‌های زمین به هوا بهره می‌برد که برای انهدام دقیق اهداف طراحی شده‌اند.

قابلیت‌های ویژه
- عملکرد چندمنظوره: Bavar-۳۷۳ به‌عنوان یک سیستم پدافند هوایی چندمنظوره عمل می‌کند و می‌تواند در برابر تهدیدات مختلفی همچون حملات هوایی و موشکی کارایی داشته باشد.
- مقاومت در برابر جنگ الکترونیک: این سامانه به‌گونه‌ای طراحی شده که در برابر تهدیدات جنگ الکترونیک مقاومت کند و در شرایط بحرانی نیز عملکرد خود را حفظ کند.

کاربردها
Bavar-۳۷۳ به‌منظور حفاظت از تأسیسات حیاتی، پایگاه‌های نظامی و مناطق استراتژیک به کار می‌رود. همچنین در صورت بروز درگیری‌های نظامی، این سامانه یکی از ارکان اصلی دفاع هوایی ایران خواهد بود.

باور ۳۷۳ نشان‌دهنده‌ی پیشرفت‌های ایران در زمینه فناوری‌های نظامی و دفاعی است که به‌ویژه با توجه به تهدیدات منطقه‌ای، می‌تواند نقش کلیدی در حفاظت از حریم هوایی کشور ایفا کند.

۲. مهاجر
سامانه پدافند هوایی مهاجر یک سامانه‌ی بومی ایرانی است که به‌منظور شناسایی و رهگیری اهداف هوایی طراحی شده. این سامانه به‌ویژه برای مقابله با تهدیدات هوایی با ارتفاع پایین و متوسط، از جمله هواپیما‌های بدون سرنشین (پهپادها) و موشک‌های کروز، توسعه یافته است.

 مشخصات فنی

۱. نوع سامانه: 
 - مهاجر یک سامانه پدافند هوایی میان‌برد و چندمنظوره است.

۲. برد عملیاتی: 
 - این سامانه قادر به شناسایی و انهدام اهداف در برد‌های تا ۵۰ کیلومتر است.

۳. ارتفاع کارایی: 
 - مهاجر قابلیت شناسایی و انهدام اهداف در ارتفاع‌های مختلف، به‌ویژه ارتفاعات پایین، را دارد.

۴. رادار: 
 - این سامانه مجهز به رادار‌های پیشرفته‌ای است که توانایی شناسایی و ردیابی اهداف کوچک و سریع را دارد. رادار این سامانه به‌ویژه در شرایط جوی نامساعد عملکرد خوبی دارد.

۵. موشک‌های انهدام: 
 - سامانه مهاجر از موشک‌های بومی زمین به هوا بهره می‌برد که برای انهدام دقیق اهداف طراحی شده‌اند.

 ویژگی‌های خاص

- قابلیت رهگیری چندین هدف: 
 - مهاجر توانایی شناسایی و ردیابی چندین هدف به‌طور همزمان را دارد که این ویژگی به افزایش اثربخشی آن در میدان نبرد کمک می‌کند.

- عملکرد در شرایط سخت: 
 - این سامانه به‌گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند در شرایط جوی نامساعد و جنگ الکترونیک به‌خوبی عمل کند.

- مناسب برای حفاظت از تأسیسات حساس: 
 - مهاجر به‌طور خاص برای حفاظت از تأسیسات حساس و کلیدی کشور، از جمله نیروگاه‌ها، پایگاه‌های نظامی و مناطق استراتژیک طراحی شده است.

 توسعه و تولید
 - سامانه مهاجر به‌عنوان یکی از پروژه‌های بومی در دهه ۲۰۱۰ در ایران آغاز شد و در سال‌های اخیر به‌طور رسمی معرفی گردید. این سامانه توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ایران و با همکاری متخصصان داخلی طراحی و تولید شده است.

 کاربرد‌های عملیاتی

-پاسخ به تهدیدات هوایی: 
 - مهاجر می‌تواند در شرایط بحرانی به‌عنوان یکی از لایه‌های دفاع هوایی ایران عمل کند و در برابر تهدیدات هوایی، به‌ویژه در عملیات‌های نظامی، واکنش سریع و مؤثری ارائه دهد.

- دفاع از مناطق حساس: 
 - این سامانه به‌عنوان یک ابزار دفاعی برای حفاظت از تأسیسات حیاتی کشور و جلوگیری از حملات هوایی طراحی شده است.
سامانه مهاجر با توانمندی‌های پیشرفته خود، نشان‌دهنده تلاش‌های ایران در زمینه توسعه فناوری‌های نظامی و پدافند هوایی است. این سامانه می‌تواند نقش کلیدی در حفاظت از حریم هوایی کشور ایفا کند و به تأمین امنیت در برابر تهدیدات مختلف کمک کند.

۳. قائم
سامانه موشکی قائم یکی از سامانه‌های بومی و کوتاه‌برد زمین به هوا است که توسط ایران توسعه یافته است. این سامانه به‌منظور دفاع هوایی و مقابله با تهدیدات هوایی نزدیک، از جمله هواپیما‌های جنگی و پهپادها، طراحی شده است. در زیر به جزئیات بیشتری درباره این سامانه می‌پردازم:

 مشخصات فنی

۱. نوع سامانه:
 - قائم یک سامانه پدافند هوایی کوتاه‌برد و زمین به هوا است.

۲. برد عملیاتی:
 - این سامانه قادر به شناسایی و انهدام اهداف در برد‌های تا ۵۰ کیلومتر است.

۳. ارتفاع کارایی:
 - قائم توانایی مقابله با اهداف در ارتفاع‌های پایین و متوسط را دارد و به‌ویژه برای انهدام تهدیدات نزدیک طراحی شده است.

۴. رادار:
 - سامانه قائم مجهز به رادار‌های پیشرفته‌ای است که می‌تواند اهداف را در زمان واقعی شناسایی و ردیابی کند. این رادار‌ها به‌ویژه در شرایط جوی مختلف عمل می‌کنند.

۵. موشک‌های انهدام:
 - قائم از موشک‌های بومی زمین به هوا استفاده می‌کند که برای انهدام دقیق و سریع اهداف طراحی شده‌اند.

 ویژگی‌های خاص

- قابلیت واکنش سریع:
 - این سامانه به‌گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند در کمترین زمان ممکن به تهدیدات هوایی پاسخ دهد.

- عملکرد در شرایط سخت:
 - قائم توانایی عملکرد در شرایط جوی نامساعد و در برابر تهدیدات جنگ الکترونیک را دارد.

- نصب و راه‌اندازی آسان:
 - این سامانه به‌راحتی قابل نصب و جابه‌جایی است که این ویژگی به افزایش تحرک و انعطاف‌پذیری آن کمک می‌کند.

 توسعه و تولید

 - سامانه قائم به‌عنوان یکی از پروژه‌های بومی در دهه ۲۰۱۰ توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ایران و با همکاری متخصصان داخلی آغاز شد و در سال‌های اخیر به‌طور رسمی معرفی گردید.

 کاربرد‌های عملیاتی

- دفاع از تأسیسات حساس:
 - قائم به‌منظور حفاظت از تأسیسات حیاتی کشور و مقابله با تهدیدات نزدیک به کار می‌رود.

- پاسخ به تهدیدات هوایی:
 - این سامانه در صورت بروز درگیری‌های نظامی می‌تواند به‌عنوان یک ابزار کلیدی برای دفاع هوایی عمل کند.

سامانه موشکی قائم نشان‌دهنده پیشرفت‌های ایران در زمینه فناوری‌های پدافند هوایی و توانمندی‌های نظامی است. این سامانه با قابلیت‌های خود می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از حریم هوایی کشور و تأمین امنیت در برابر تهدیدات مختلف ایفا کند.

۴. پدافند هوایی “خرمشهر”
پدافند هوایی خرمشهر یکی از سامانه‌های پدافند هوایی بومی ایران است که به‌منظور حفاظت از حریم هوایی کشور و مقابله با تهدیدات هوایی طراحی شده است. در زیر به جزئیات بیشتری درباره این سامانه می‌پردازم:

 مشخصات فنی

۱. نوع سامانه:
 - پدافند هوایی خرمشهر یک سامانه چندمنظوره است که می‌تواند به‌عنوان بخشی از شبکه دفاع هوایی ایران عمل کند.

۲. برد عملیاتی:
 - این سامانه قابلیت شناسایی و انهدام اهداف هوایی را در برد‌های مختلف دارد، هرچند اطلاعات دقیقی در مورد برد عملیاتی آن معمولاً منتشر نمی‌شود.

۳. رادار:
 - پدافند هوایی خرمشهر مجهز به رادار‌های پیشرفته‌ای است که توانایی شناسایی و ردیابی اهداف هوایی را در شرایط جوی مختلف دارند. این رادار‌ها می‌توانند اهداف کوچک و بزرگ را شناسایی کنند.

۴. موشک‌های انهدام:
 - این سامانه از موشک‌های زمین به هوا بهره می‌برد که برای انهدام دقیق و سریع اهداف هوایی طراحی شده‌اند.

 ویژگی‌های خاص

- عملکرد چندمنظوره:
 - پدافند هوایی خرمشهر می‌تواند در برابر تهدیدات مختلفی مانند حملات هوایی، موشکی و پهپادی عمل کند.

- قابلیت واکنش سریع:
 - این سامانه به‌گونه‌ای طراحی شده که قادر به پاسخ سریع به تهدیدات هوایی باشد.

- مقاومت در برابر جنگ الکترونیک:
 - این سامانه به‌طوری طراحی شده که بتواند در برابر تهدیدات جنگ الکترونیک مقاومت کند و در شرایط بحرانی به‌طور مؤثر عمل کند.

 توسعه و تولید
 - سامانه پدافند هوایی خرمشهر به‌عنوان یکی از پروژه‌های بومی تحت نظارت وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح ایران و با همکاری متخصصان داخلی در ایران توسعه یافته و در سال‌های اخیر به‌طور رسمی معرفی گردیده است.

 کاربرد‌های عملیاتی

- حفاظت از تأسیسات حیاتی:
 - این سامانه به‌منظور حفاظت از تأسیسات حساس و حیاتی کشور به کار می‌رود، به‌ویژه در مناطق استراتژیک.

- پاسخ به تهدیدات هوایی:
 - در صورت بروز درگیری‌های نظامی، پدافند هوایی خرمشهر می‌تواند به‌عنوان یکی از لایه‌های دفاع هوایی عمل کند و در برابر تهدیدات هوایی واکنش نشان دهد.

پدافند هوایی خرمشهر نشان‌دهنده تلاش‌های ایران در زمینه توسعه فناوری‌های دفاعی و پدافند هوایی است. این سامانه با قابلیت‌های خود می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از حریم هوایی کشور و تأمین امنیت در برابر تهدیدات مختلف ایفا کند.

۵. سایر رادار‌ها و سیستم‌های کمکی
رادار‌های ساخت ایران در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند و انواع مختلفی از رادار‌ها با کاربرد‌های گوناگون توسط صنایع دفاعی ایران توسعه یافته‌اند. این رادار‌ها شامل رادار‌های جستجو و رهگیری هوایی، رادار‌های کنترل آتش، رادار‌های مراقبتی و شناسایی اهداف سطحی و دریایی هستند. برخی از معروف‌ترین رادار‌های ساخت ایران که قابلیت شناسایی و دنبال کردن اهداف را دارند، عبارتند از:

۱. رادار سپهر

رادار "سپهر" یکی از پیشرفته‌ترین رادار‌های بومی ایران است که برای شناسایی و رهگیری اهداف هوایی در فاصله‌های بسیار دور توسعه داده شده است. این رادار برد بلند می‌تواند اهدافی مانند هواپیما‌های پنهان‌کار (استیلث) را نیز شناسایی کند. طبق گزارش‌ها، این رادار با برد حدود ۳۰۰۰ کیلومتر، به عنوان یکی از قوی‌ترین رادار‌های دوربرد ایران شناخته می‌شود و می‌تواند در حوزه‌های مختلف از جمله دفاع هوایی و کنترل حریم هوایی مورد استفاده قرار گیرد.

۲. رادار قدیر

رادار "قدیر" از دیگر رادار‌های برد بلند ساخت ایران است که توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران توسعه داده شده و در سامانه‌های پدافندی ایران به کار می‌رود. این رادار قادر است اهداف هوایی را تا برد ۱۱۰۰ کیلومتر شناسایی و رهگیری کند و می‌تواند اهدافی مانند موشک‌های بالستیک و کروز، هواپیما‌های جنگی و پهپاد‌ها را شناسایی کند. رادار قدیر با قابلیت کشف اهداف استیلث نیز طراحی شده و برای مراقبت از آسمان ایران به کار می‌رود.

۳. رادار معراج ۴

این رادار با برد حدود ۴۰۰ کیلومتر برای شناسایی اهداف در ارتفاع‌های مختلف طراحی شده و بیشتر برای کنترل حریم هوایی و حفاظت از مناطق مهم مورد استفاده قرار می‌گیرد. رادار معراج ۴ از نوع سه‌بعدی (۳ D) است، به این معنی که می‌تواند زاویه، فاصله و ارتفاع هدف را به طور همزمان تشخیص دهد، که این ویژگی برای رهگیری دقیق‌تر اهداف بسیار مهم است.

۴. رادار بشیر

رادار بشیر یکی از جدیدترین رادار‌های بومی است که به طور خاص برای رهگیری و شناسایی پهپاد‌ها و موشک‌های کروز طراحی شده است. این رادار برد متوسطی دارد (تا حدود ۳۰۰ کیلومتر) و به عنوان یک رادار مراقبتی و هشداردهنده سریع استفاده می‌شود.

۵. رادار مطلع‌الفجر

این رادار با برد حدود ۵۰۰ کیلومتر، برای شناسایی و رهگیری اهداف هوایی و موشک‌ها طراحی شده است. رادار مطلع‌الفجر در سامانه‌های پدافندی مانند "سوم خرداد" مورد استفاده قرار می‌گیرد و قادر است چندین هدف را به طور همزمان رهگیری کند. یکی از قابلیت‌های این رادار، شناسایی اهداف در ارتفاعات بالا و متوسط است که این ویژگی در مقابله با تهدیدات هوایی اهمیت زیادی دارد.

۶. رادار آرش

رادار "آرش" از دیگر رادار‌های سه‌بعدی ایران است که برای شناسایی و رهگیری اهداف مختلف هوایی طراحی شده است. این رادار می‌تواند اهداف را در برد حدود ۱۵۰ کیلومتر شناسایی کند و در سیستم‌های دفاع هوایی کوتاه‌برد و میان‌برد کاربرد دارد.

۷. رادار شهاب

رادار "شهاب" از جمله رادار‌های بومی ایران با برد متوسط است که برای شناسایی و رهگیری موشک‌ها، پهپاد‌ها و هواپیما‌های جنگی استفاده می‌شود. این رادار در شرایط جنگ الکترونیک هم می‌تواند عملکرد خود را حفظ کند و به دلیل نوع طراحی و تکنولوژی به کار رفته، توانایی شناسایی اهداف کوچک و سریع را نیز دارد.

۸. رادار تلاش

این رادار در سیستم پدافندی تلاش به کار گرفته می‌شود و برای مقابله با تهدیدات موشکی و هوایی با برد بلند طراحی شده است. سامانه تلاش می‌تواند اهداف را در برد‌های بالا و ارتفاع‌های مختلف شناسایی و رهگیری کند و از رادار‌های سه‌بعدی بهره می‌برد که در ایجاد یک تصویر جامع از فضای هوایی بسیار موثر است.

۹. رادار حافظ

رادار "حافظ" یک رادار کوتاه‌برد تا متوسط است که بیشتر در سامانه‌های پدافندی میان‌برد و برای مقابله با پهپاد‌ها و موشک‌های کروز کاربرد دارد. این رادار به دلیل چابکی و سرعت بالای اسکن، برای شناسایی اهداف نزدیک به کار می‌رود.

۱۰. رادار علیم

رادار "علیم" یکی از جدیدترین رادار‌های چندمنظوره ایران است که به طور ویژه برای شناسایی و رهگیری اهداف زمینی، هوایی و دریایی طراحی شده است. این رادار در شرایط مختلف و با توانایی تشخیص اهداف پنهان‌کار نیز کاربرد دارد.

ویژگی‌های کلیدی و فناوری‌های بکار رفته در رادار‌های ایرانی

۱. مقاومت در برابر جنگ الکترونیک: بسیاری از رادار‌های ایرانی مجهز به فناوری‌های ضد جمینگ هستند، که امکان مقابله با اختلالات و حملات الکترونیک دشمن را به آنها می‌دهد.

۲. آنتن‌های آرایه‌ای فازی: استفاده از آنتن‌های آرایه فازی به این رادار‌ها کمک می‌کند تا بتوانند به‌طور همزمان چندین هدف را رهگیری کرده و به سرعت جهت و فاصله آنها را تعیین کنند. این فناوری در رادار‌های قدیر و سپهر دیده می‌شود.

۳. پرتابگر‌های چندگانه: برخی از سامانه‌های پدافندی ایران مانند "سوم خرداد" و "باور ۳۷۳" به رادار‌های چندبعدی متصل‌اند که می‌توانند به‌طور همزمان چندین هدف را شناسایی و به پرتابگر‌ها برای قفل و شلیک اطلاعات دهند.

۴. استفاده از باند‌های مختلف راداری: ایران با توجه به نیاز‌های مختلف، رادار‌های باند‌های UHF، L و S را توسعه داده است، که هرکدام مزایای خود را دارند. برای مثال، باند UHF برای شناسایی اهداف در برد بالا و باند S برای شناسایی اهداف کوچک و نزدیک مناسب است.

موارد کاربرد رادار‌های ایرانی

پدافند هوایی: رادار‌های دوربرد و میان‌برد برای کنترل حریم هوایی و شناسایی تهدیدات هوایی به کار می‌روند. سامانه‌هایی مانند باور ۳۷۳ از رادار‌های بومی برای شناسایی و مقابله با تهدیدات هوایی بهره می‌برند.

شناسایی تهدیدات موشکی: رادار‌هایی مانند قدیر و سپهر به طور ویژه برای شناسایی و رهگیری موشک‌های بالستیک و کروز طراحی شده‌اند.

مراقبت دریایی: برخی از رادار‌های ایران به‌طور خاص برای شناسایی اهداف سطحی و دریایی طراحی شده‌اند و در ناو‌ها و کشتی‌های نظامی استفاده می‌شوند.

پروژه‌های جدید در حال توسعه

ایران به توسعه رادار‌های با برد و دقت بالاتر ادامه می‌دهد و در پروژه‌های جدید، تمرکز بیشتری بر شناسایی اهداف پنهان‌کار و پهپاد‌های کوچک و سریع است.

 سامانه‌های پدافندی خارجی جمهوری اسلامی ایران (خریداری شده)

۱. S-۳۰۰
  سامانه پدافند هوایی اس-۳۰۰: یک دستاورد کلیدی در دفاع هوایی ایران

سامانه پدافند هوایی اس-۳۰۰ یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های دفاع هوایی در جهان است که به دلیل قابلیت‌های برجسته‌اش، به عنوان یک سرمایه مهم در تقویت توانمندی‌های نظامی کشور‌ها شناخته می‌شود. ایران نیز در سال‌های اخیر اقدام به خرید این سامانه کرده است تا توانایی‌های دفاع هوایی خود را ارتقاء دهد.

ایران در سال ۲۰۰۷ قرارداد خرید سامانه اس-۳۰۰ را با روسیه امضا کرد، اما به دلیل تحریم‌ها و فشار‌های سیاسی، تحویل این سامانه تا سال ۲۰۱۶ به تأخیر افتاد. سرانجام در سال ۲۰۱۶، ایران موفق به دریافت نسخه‌های پیشرفته‌تری از این سامانه شد که به طور خاص برای تقویت دفاع هوایی کشور طراحی شده بودند.

 مشخصات فنی
سامانه اس-۳۰۰ دارای ویژگی‌های برجسته‌ای است:

- برد شناسایی: این سیستم می‌تواند اهداف را در فاصله‌های تا ۱۵۰ کیلومتر شناسایی و رهگیری کند.- قابلیت ردیابی چندین هدف: اس-۳۰۰ توانایی ردیابی همزمان چندین هدف را دارد، که این ویژگی به آن اجازه می‌دهد تا به طور مؤثر در برابر حملات هوایی و موشکی عمل کند.
- مقاومت در برابر اختلالات: این سامانه در برابر جنگ الکترونیک و تلاش‌های مخرب برای مختل کردن عملکرد آن، مقاوم است.

 کاربرد‌ها و تأثیرات
استفاده از سامانه اس-۳۰۰ به ایران این امکان را می‌دهد که به طور مؤثر بر فضای هوایی خود نظارت داشته باشد و از حریم هوایی کشور در برابر تهدیدات مختلف، از جمله حملات هوایی و موشکی، محافظت کند. این سامانه به عنوان بخشی از شبکه‌های پدافند هوایی کشور، نقش کلیدی در تأمین امنیت ملی و ایجاد توازن استراتژیک در منطقه ایفا می‌کند.

سامانه پدافند هوایی اس-۳۰۰ به عنوان یک دستاورد مهم و پیشرفته در حوزه دفاعی ایران، به تقویت توانایی‌های نظامی این کشور کمک می‌کند. با بهره‌مندی از ویژگی‌های منحصر به فرد این سامانه، ایران قادر است تهدیدات هوایی را شناسایی و مقابله کند و بدین ترتیب امنیت فضای هوایی خود را بهبود بخشد.

۲. Tor-M۱
 سامانه پدافند هوایی TOR-M۱: یک سیستم پیشرفته دفاعی

سامانه TOR-M۱ یک سیستم پدافند هوایی کوتاه‌برد روسی است که به منظور مقابله با تهدیدات هوایی از جمله موشک‌ها، هواپیما‌ها و پهپاد‌ها طراحی شده است. این سامانه به عنوان یک ابزار کلیدی در ارتقاء امنیت نظامی کشور‌ها شناخته می‌شود و به ویژه در زمینه دفاع نزدیک به کار می‌رود.

 تاریخچه و توسعه
TOR-M۱ به عنوان نسخه‌ای از خانواده سامانه‌های TOR، در دهه ۱۹۸۰ توسعه یافت و به سرعت به یکی از مهم‌ترین سامانه‌های پدافند هوایی در سطح جهانی تبدیل شد. این سیستم برای تأمین امنیت در برابر حملات هوایی و تهدیدات متنوع طراحی شده و در بسیاری از کشور‌های جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مشخصات فنی
- برد عملیاتی: TOR-M۱ قادر به شناسایی و درگیر کردن اهداف در فاصله‌های تا ۱۵ کیلومتر و ارتفاع‌های تا ۱۰ کیلومتر است.
- قابلیت ردیابی: این سامانه می‌تواند به طور همزمان چندین هدف را شناسایی و ردیابی کند و به سرعت به تهدیدات پاسخ دهد.
- تسلیحات: TOR-M۱ مجهز به موشک‌های زمین به هوا با قابلیت درگیر کردن اهداف با سرعت بالا است.

 ویژگی‌های عملیاتی
سامانه TOR-M۱ دارای قابلیت‌های برجسته‌ای در زمینه شناسایی و انهدام تهدیدات هوایی است. این سیستم می‌تواند در شرایط مختلف جوی و محیطی عمل کند و به عنوان یک شبکه دفاعی قابل حمل، به راحتی در میدان جنگ جابجا شود.

کاربرد‌ها و تأثیرات
TOR-M۱ به عنوان یک سامانه پدافند هوایی مهم، در سیستم‌های دفاع هوایی کشور‌ها به کار می‌رود. این سیستم به نیرو‌های نظامی این امکان را می‌دهد که به طور مؤثر بر فضای هوایی خود نظارت داشته باشند و از حریم هوایی خود در برابر تهدیدات محافظت کنند.

سامانه TOR-M۱ به عنوان یک ابزار پیشرفته در حوزه دفاع هوایی، توانایی‌های نظامی کشور‌ها را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. با توجه به ویژگی‌های خاص این سامانه، TOR-M۱ نقش مهمی در تأمین امنیت ملی و مدیریت تهدیدات هوایی ایفا می‌کند.

۳. فانتوم
 جنگنده فانتوم (F-۴ Phantom II) در خدمت پدافند ایران

جنگنده فانتوم، با نام رسمی F-۴ Phantom II، یکی از معروف‌ترین و برجسته‌ترین جنگنده‌های چندمنظوره تاریخ نظامی است که ابتدا توسط شرکت مک‌دانل داگلاس در ایالات متحده طراحی و تولید شد. این جنگنده به دلیل توانایی‌های بالا و قابلیت‌های چندمنظوره، در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به یکی از اصلی‌ترین جنگنده‌های نیروی هوایی ایران تبدیل شد.

 تاریخچه خرید
ایران در اوایل دهه ۱۹۷۰، به ویژه قبل از انقلاب اسلامی، تعدادی از جنگنده‌های F-۴ Phantom II را خریداری کرد. این جنگنده‌ها به عنوان بخشی از تلاش‌های ایران برای تقویت نیروی هوایی و حفاظت از حریم هوایی کشور به خدمت درآمدند. F-۴‌ها به سرعت به یکی از ارکان اصلی نیروی هوایی ایران تبدیل شدند و در طول جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) نقش کلیدی ایفا کردند.

 مشخصات فنی
- تعداد خدمه: F-۴ Phantom معمولاً دارای دو خدمه، یک خلبان و یک ناوبر/تسلیحات‌دار است.
- سرعت: این جنگنده قادر است به سرعت‌های مافوق صوت (حدود ۲.۲ ماخ) دست یابد.
- برد: F-۴ دارای برد عملیاتی تقریبی ۲,۳۰۰ کیلومتر است، که با سوخت‌گیری هوایی این برد افزایش می‌یابد.
- تسلیحات: این جنگنده توانایی حمل انواع تسلیحات هوایی، از جمله موشک‌های هوا به هوا، بمب‌ها و تسلیحات دقیق را دارد.

 نقش و عملکرد
جنگنده‌های فانتوم در نیروی هوایی ایران به عنوان جنگنده‌های اعزامی، جنگنده‌های پشتیبانی نزدیک و همچنین به عنوان هواپیما‌های راداری و شناسایی به کار رفته‌اند. آنها در طول جنگ ایران و عراق به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های هوایی ایران عمل کردند و نقش مؤثری در برقراری برتری هوایی داشتند.

جنگنده فانتوم (F-۴ Phantom II) به عنوان یکی از اصلی‌ترین جنگنده‌های نیروی هوایی ایران، به تقویت قدرت دفاعی کشور کمک کرده و در طول تاریخ نظامی ایران نقشی حیاتی ایفا کرده است. با وجود سن بالای این جنگنده، هنوز هم در خدمت نیروی هوایی ایران است و به عنوان یک نماد از قدرت هوایی این کشور محسوب می‌شود.

_ایران با ترکیب سامانه‌های بومی و خارجی، یک سیستم پدافند هوایی چندلایه و جامع ایجاد کرده که قادر به مقابله با تهدیدات مختلف است. این سیستم به ایران این امکان را می‌دهد که از حریم هوایی خود به‌طور مؤثری دفاع کند و در شرایط بحرانی به‌سرعت واکنش نشان دهد.

افسانه کیهان فر