در هفتههای گذشته، رسانههای گوناگون غربی، چندین بار از رد و بدل شدن پیشنهادهایی میان ایران و غرب بر سر برنامه هستهای ایران خبر دادهاند. این بار روزنامه انگلیسی «گاردین»، جزییاتی از یک پیشنهاد جدید را منتشر کرده که گفته میشود، گروه ۱+۵ میخواهد در ماههای آتی آن را به ایران ارائه کند.
به گزارش «تابناک»، روزنامه انگلیسی گاردین به نقل از یکی از مقامات اتحادیه اروپا نوشته است که کشورهای عضو گروه ۱+۵ در اواخر نوامبر و یا اوایل دسامبر، با سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، گفتوگویی را ترتیب خواهند داد؛ اما سمت و سوی مذاکرات احتمالاً بستگی به این خواهد داشت که از میان میت رامنی و باراک اوباما، کدام یک به عنوان رئیس جمهور آمریکا برگزیده شود.
به گفته این مقام اروپایی، پیشنهادی که در این مذاکره به ایران داده خواهد شد، این است که در ازای کاهش موقت تحریمها، ایران غنیسازی خود را محدود کند.
وی با بیان این که ایران به چیزی بیش از آنچه تاکنون به آن پیشنهاد شده نیاز دارد، گفته است: «ما انتشار تغییری واقعی در طرف مقابل را داریم».
گاردین میافزاید به گفته این مقام اروپایی، پیشنهادی که قرار است غربیها به ایران بدهند، مبتنی بر رویکرد مرحلهای خواهد بود و گامهایی را که هر یک از دو طرف باید برای رسیدن به توافق بردارند، مشخص خواهد کرد.
یکی دیگر از دیپلماتهای اروپایی نیز در این زمینه گفته است: «در صورتی که ایران آمادگی کافی داشته باشد، موضوع تحریمها روی میز خواهد بود». با این حال، به باور وی، ایران نباید منتظر باشد تا طرف مقابل نخستین گام را بردارد؛ اما در صورتی که ایران واقعاً آمادگی داشته باشد، غرب آماده پاسخگویی است.
اما طرح جدید غرب به همین جا پایان نمییابد، زیرا به نوشته گاردین، حتی در صورت شکست طرح گام به گام نیز رویکرد جدیدی از سوی غرب در پیش گرفته خواهد شد که مبتنی بر یک توافق جامع میان طرفین است؛ بنابراین، ایران اجازه خواهد یافت با نظارتهای شدیدتر جهانی، به غنی سازی ۵ درصدی خود ادامه دهد.
به نوشته این روزنامه، هماکنون مقامات غربی، نگران آنند که پیروزی رامنی در انتخابات آمریکا، به تلاشهای دیپلماتیک در رابطه با ایران آسیب وارد کند؛ اما طرف ایرانی تا هنگام مشخص شدن نتایج انتخابات در آمریکا و همچنین رژیم اسرائیل، تمایل چندانی به پیگیری مذاکرات ندارد.
آن گونه که مشخص است، طرح جدیدی که گاردین از آن سخن میگوید، بیش از دفعات گذشته، با موضوع تحریمها گره خورده و در صورت درست بودن وجود چنین طرحی، غرب برای نخستین بار از احتمال کاهش تحریمها در مقابل اقدامات ایران سخن به میان آورده است.
اما مسأله اصلی همانند همیشه این است که سطح انتظارات غرب از ایران، دقیق مشخص نیست؛ برای نمونه، معلوم نیست در صورت توافق ایران به توقف غنیسازی ۲۰ درصدی، آن گونه که انتظار میرود، غرب اورانیوم با این غنا را در اختیار ایران گذارد یا خیر.
افزون بر این، هنوز مشخص نیست که منظور از کاهش «موقت» تحریمها چیست، چه بازه زمانی را شامل میشود و اصولاً از نظر غرب، کدام بخش از تحریمها در این مقوله جای خواهند گرفت.
و سرانجام این که در زمینه مذاکرات مربوط به برنامه هستهای ایران، مهمتر از هر چیز، پدید آمدن اعتماد متقابل میان دو طرف است. با این حال، وقتی همچون همیشه سخن از لزوم برداشته شدن گام نخست از سوی ایران به میان میآید، به خودی خود میتواند به زمینههای شکلگیری این اعتماد آسیب وارد کند.