در حالی که دولت آمریکا این روزها به شدت مشغول جلب حمایتهای بینالمللی برای تشکیل ائتلافی جهت مبارزه با تروریستهای داعش است، ابهامات موجود درباره این ائتلاف و ماهیت و اهداف آن روز به روز افزایش مییابد. در جدیدترین مورد، یک مقام سعودی اظهاراتی را مطرح کرده که در عمل، میتواند به معنای تعیین رویکردی جدید از سوی عربستان برای داعش و علیه ایران باشد.
به گزارش «تابناک»، نواف بن بداح الفغم، رئیس کمیته امور اطلاعاتی شورای مشورتی عربستان سعودی مدعی شده، حملات هوایی غرب علیه داعش در شمال و مرکز عراق، میتواند سبب فرار آنها از این کشور و رفتنشان به سمت سوریه و ایران شود. به گفته وی، شاید این حملات سبب شود اعضایی از داعش با گذر از مرز عراق، خود را به ایران و سوریه برسانند.
روزنامه سعودی «الشرق الاوسط» ضمن انتشار این اظهارات مینویسد به گفته نواف، نیروهای بینالمللی باید کارهای بیشتری برای کنترل مسیرهای فرار داعش انجام دهند، زیرا در غیر این صورت، ایدئولوژی این گروه همچون سرطان در کل منطقه اشاعه پیدا خواهد کرد.
انور عشقی، مدیر مرکز مطالعات راهبردی و حقوقی خاورمیانه در جده نیز ضمن بیان همین مواضع گفته، اعضای داعش، نه تنها در عراق که در هر نقطه دیگری از منطقه نیز هدف قرار میگیرند.
وی اظهار داشته: «داعش باید هر جا که میرود تحت تعقیب قرار گیرد؛ نه اینکه تنها در عراق هدف قرار بگیرد». عشقی مدعی شده هماکنون سوریه به محلی امن برای داعش تبدیل شده و نیروهای بینالمللی باید در مسیر مبارزه خود با این گروه، این موضوع را مدنظر گیرند.
هرچند شاید در نگاه اول، اظهارات این دو شخصیت سعودی، عادی و حتی خیرخواهانه به نظر آید که با هدف مشخصتر کردن راهبرد بایسته غرب برای مقابله با داعش بیان میشود، تحلیل دقیقتر این اظهارات و همچنین توجه به سابقه ارتباط دولت سعودی با داعش، بیانگر حقایق دیگری است.
در حقیقت، اگر این نکته را مدنظر داشته باشیم که از آغاز شکل گیری گروه تروریستی داعش و سپس در جریان پیشرویهای این گروه، این عربستان سعودی بود که مهمترین نقش را در حمایت همهجانبه از آن ایفا میکرد و اکنون نیز تغییر لحن مقامات سعودی نسبت به داعش تنها به واسطه تغییر رویکرد آمریکا اتفاق افتاده است، میتوان گفت که اظهارنظر دو مقام سعودی نامبرده نه با هدف تسهیل شرایط برای مبارزه با داعش، بلکه در حقیقت به قصد فرستادن پیامهایی جهت هدف قرار گرفتن منافع ایران و سوریه انجام میگیرد.
در این زمینه، باید توجه داشت که پیش از این، هیچ خبری مبنی بر وجود برنامهای مشخص از سوی داعش برای حمله به ایران نبود و اصولاً هدف این گروه در آغاز تشکیل دولت مورد نظر خود در عراق و سوریه بوده است. به این ترتیب، میتوان گفت، نواف با بیان اینکه «ممکن است» تروریستهای داعش به سمت ایران نیز روانه شوند، در حقیقت پیامی را برای این گروه فرستاده بدین مضمون که در صورت نداشتن توان مقابله با ائتلاف بینالمللی، تمرکز فعالیتهای تروریستی خود را بر ایران قرار دهد.
از سوی دیگر، بیان این نکته از سوی انور عشقی که اعضای داعش نه تنها در عراق، بلکه هر جا بروند باید مورد حمله قرار بگیرند را نیز میتوان در تکمیل اظهارات نواف ارزیابی کرد؛ بدین معنا که هدف قرار دادن داعش، میتواند بهانهای باشد که با دستاویز قرار دادن آن، ائتلاف غربی ضد داعش بتواند حریم هوایی ایران را نیز نقض کرده و اعضای این گروه را که احتمالاً به ایران میگریزند، هدف قرار دهد.
به این ترتیب، میتوان گفت در اوضاع کنونی، دولت سعودی تلاش دارد پس از ناکامی تلاشهایش در پر و بال دادن به داعش برای سرنگون کردن دولت سوریه، از اوضاع جدید به نفع خود استفاده کرده و همزمان، منافع ایران و سوریه را در منطقه آماج قرار دهد.
در پایان باید اشاره کرد این موضعگیریها و روند آغاز شده از سوی عربستان سعودی، در حقیقت تأیید خبری است که مدتی پیش در «تابناک» منتشر و در آن به نقل از یک مقام بعثی دستگیر شده در شمال عراق اشاره شده بود که آمریکا و عربستان سعودی میخواهند پس از پایان کارشان با داعش در عراق ـ که همان استفاده ابزاری از این گروه برای برانداختن دولت نوری مالکی بود ـ این گروه را به سمت ایران فرستاده و از این طریق ابزار فشار جدیدی علیه ایران ایجاد کنند. به نظر میرسد از نظر مقامات آمریکایی و سعودی اکنون زمان اجرای این سناریو فرا رسیده است.