دو روز پس از مراسم شکوهمند اربعین حسینی، روزنامه‌ها نگاهی تحلیلی‌تر به این موضوع دارند. ادامه سقوط قیمت نفت و تأثیر آن بر بازارهای ارز و بورس همچنان مورد توجه است. جوان و روزنامه‌های هم‌فکر آن موضوع فتنه را جدی گرفته‌اند. روزنامه‌های جناح مقابل هم از پایان دوره قاضی مرتضوی استقبال کرده‌اند.
پایان عصر «قاضی
مرتضوی»
اعتماد در شروع مطلبی با تیتر
«آغازی بر پایان مرتضوی» نوشته: حالا زمانی است برای آغاز کردن پایان مردی به نام «سعید مرتضوی». انفصال دایم از خدمات قضایی و پنج سال انفصال از خدمات دولتی انتظار مردی را می‌کشد که نیمی از عمرش را در دستگاه قضا بوده است و بعد به دولت کوچ کرده است. روز گذشته خبری منتشر شد که به نوعی آغازی بود برای پایان دادن به مردی که این روز‌ها بیشتر در راه دادسراست. روز گذشته خبر آمد که حکم انفصال دایم سعید مرتضوی از قضاوت، حکم دیوان عالی کشور درباره سعید مرتضوی یکی از قضات متهم در پرونده حادثه بازداشتگاه کهریزک مبنی بر انفصال دایم از خدمات قضایی و پنج سال انفصال از خدمات دولتی، برای اجرا به اجرای احکام ارسال شد.
شهروند نیز در این باره و در مطلبی با تیتر
«مرتضوی برای همیشه از قضاوت خلع شد» نوشته: حکم دیوان‌عالی کشور درباره سعید مرتضوی یکی از قضات متهم در پرونده فاجعه بازداشتگاه کهریزک مبنی بر انفصال دایم از خدمات قضایی و ۵ سال انفصال از خدمات دولتی، برای اجرا به اجرای احکام ارسال شد. سرپرست دادگاه‌های کیفری استان تهران روز گذشته این خبر را اعلام کرد. «محسن افتخاری» در پاسخ به این سوال که آیا شعبه هم‌عرض برای آن بخش از پرونده که دیوان‌عالی کشور ایراد گرفته، تعیین شده است یا نه، افزود: هنوز شعبه هم‌عرض تعیین نشده، اما اصل حکم که تأیید شده، برای اجرا به اجرای احکام ارسال شده است.
دادگاه قضات پرونده کهریزک (سعید مرتضوی، قاضی حسن زارع‌دهنوی و علی حیدری‌فر) مربوط به قتل مرحوم روح‌الامینی، کامرانی و جوادی‌فر در سال ٨٨، سه‌سال پس از آن فاجعه در اسفندماه ٩١ برگزار شد و هیأت قضایی این پرونده که شامل پنج قاضی به ریاست قاضی مدیر خراسانی بودند، در نهایت پس از گذشت ١١جلسه ابتدای خرداد سال ٩٢ ختم دادرسی را اعلام کردند. بعد از حدود یک‌ماه از اعلام ختم دادرسی، ابتدای مرداد سال ١٣٩٢ شعبه ٧۶ دادگاه کیفری استان تهران، احکام متهمان این پرونده را صادر و آن‌ها را به اتهام مشارکت در بازداشت غیرقانونی به انفصال دایم از خدمات قضایی و پنج‌سال انفصال از خدمات اداری محکوم کرد، البته پرونده با اعتراض هر سه متهم این پرونده و دو نفر از شاکیان به احکام دادگاه، برای رسیدگی در مرجع تجدیدنظر به شعبه ٩ دیوان‌عالی کشور ارجاع شد.
آبان‌ماه امسال مرتضوی از تغییر شعبه رسیدگی به پرونده در دیوان‌عالی کشور خبر داد و به این موضوع اعتراض کرد که به فاصله چند روز از آن تأیید حکم انفصال از خدمت او منتشر شد. غلامحسین اژه‌ای سخنگوی قوه‌قضائیه هم از تأیید حکم انفصال دایم سعید مرتضوی از قضاوت خبر داده بود و حالا این حکم به اجرای احکام ارسال شده است. چهارم آذرماه حسن کمالی وکیل مدافع اولیا دم مرحوم کامرانی از بازگشت پرونده به دادگاه و ارجاع آن به دفتر سرپرست دادگاه‌های کیفری استان برای تعیین شعبه هم‌عرض خبر داد و گفت: در مراجعه اخیری که به شعبه ٧۶ به‌عنوان شعبه بدوی صادر‌کننده رأی داشتم، اعلام شد پرونده برای تعیین شعبه هم‌عرض به سرپرست دادگاه کیفری استان ارجاع شده است.
ظاهرا دیوان‌عالی کشور اشکالات جزئی به حکم صادر شده از سوی شعبه ٧۶ گرفته که باید در شعبه هم‌عرض رسیدگی شود. یکی از اتهامات مرتضوی در این پرونده، علاوه بر مشارکت در بازداشت غیرقانونی، «معاونت در تنظیم گزارش خلاف واقع از طریق امر یا ترغیب ماموران مربوطه به تنظیم گزارش خطاب به خود» بود. اتهامی که شعبه ٧۶ دادگاه کیفری استان تهران به خاطر آن سعید مرتضوی را به پرداخت ٢٠٠هزار تومان جزای نقدی محکوم کرد. کمالی وکیل مدافع اولیا دم مرحوم کامرانی ١۵ آذرماه درخصوص ایراد دیوان‌عالی کشور به حکم صادره گفت: شعبه رسیدگی‌کننده در دیوان‌عالی کشور با توجه به محتویات پرونده اعتقادی ندارد که اتهام گزارش خلاف واقع نسبت به آقای مرتضوی وارد باشد. دیوان فرض کرده که حتی اگر این اتهام وارد باشد مجازاتی که تعیین شده قانونی نبوده است.
دیوان می‌گوید، اگر آقای مرتضوی «معاون» است با توجه به مقررات حاکم در زمان ارتکاب جرم، مجازات معاون حداقل مجازات قانونی جرم است و «حداقل» با توجه به ماده استنادی باید ٢٠هزار تومان می‌بود نه ٢٠٠هزار تومان؛ به این ترتیب با نقض حکم بدوی در این خصوص مقرر کرده پرونده به شعبه هم‌عرض ارجاع شود. البته پرونده قضات کهریزک هنوز به پایان نرسیده است. خانواده مرحوم روح‌الامینی از کشته‌شدگان حادثه بازداشتگاه کهریزک، از سعید مرتضوی دادستان سابق و علی‌اکبر حیدری‌فر دادیار سابق امنیت دادسرای تهران به اتهام معاونت در قتل شکایت کرده و متهمان پرونده نیز تاکنون چندین‌بار در ارتباط با شکایت در شعبه ١۵ دادسرای کارکنان دولت حضور یافته‌اند و اتهام به آن‌ها تفهیم شده است.
مرتضوی البته پرونده‌های مفتوح بسیاری دارد که یکی از آن‌ها تخلفات تأمین‌اجتماعی است؛ مصطفی ترک‌همدانی یکی از وکلای شاکی پرونده تخلف مرتضوی در سازمان تأمین اجتماعی در گفت‌وگو با ایلنا گفته است: تا جایی بنده پیگیری کردم تحقیقات همچنان ادامه دارد و بازپرس پرونده دستور داده در مورد نمایندگانی که اسامی آن‌ها به عنوان دریافت‌کننده پول از مرتضوی مطرح شده است، استعلام‌های لازم به عمل آید. ترک‌همدانی تأکید کرد: پاسخ استعلام‌ها در روزهای آتی به دادسرا خواهد رسید قرار بر این بود که مرتضوی پس از تعطیلات اربعین مجددا به دادسرا احضار شود که از زمان احضار مجدد وی اطلاع دقیقی ندارم.
جوان و نگاه ویژه به فتنه
جوان در شروع سرمقاله خود با تیتر
«معنا‌یابی چرایی حمایت مجدد بیگانگان از فتنه‌گران» نوشته: هفته گذشته و همزمان با آنچه در برخی دانشگاه‌های کشور در روز ۱۶ آذر گذشت، خانم کلینتون وزیر خارجه سابق امریکا و یکی از نامزدهای احتمالی انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ امریکا در کنفرانس اندیشکده بروکینگز که به حمایت از «هیم سابان» میلیاردر صهیونیستی برگزار شده بود، با اشاره به فتنه ۸۸ تأکید کرد که دولت امریکا اشتباه کرد که به صورت محکم از فتنه‌گران حمایت نکرد.
عباس حاجی‌نجاری در ادامه این مطلب نوشته: فارغ از حمایت‌های گذشته بیگانگان از فتنه بعد از انتخابات دهم آنچه در شرایط کنونی به موضوع اهمیت می‌دهد زمینه‌های داخلی است که به امیدواری بیگانگان و فراخوان آن‌ها انجامیده است، آنگونه که کلینتون در سخنان خود در نشست بروکینگز برای برنامه‌ریزی و امید دادن به عوامل و عناصر فعال در داخل توصیه کرده و می‌گوید: «شما هرگز نمی‌دانید که آنچه می‌گویید به افراد تا چه اندازه امید می‌دهد.»
آنچه امسال در روز ۱۶ آذر در بعضی از دانشگاه‌ها به وقوع پیوست، مصداق بارزی از آن چیزی است که دشمنان از فضای سیاسی کشور به آن امید بسته‌اند. جایگزین کردن اولویت‌های حزبی و گروهی در شعارهای مراسم ۱۶آذر نظیر «آزادی زندانیان سیاسی»، «رفع حصر سران فتنه» و «بازگشت اصلاح‌طلبان به قدرت» مراسم امسال را از مسیر اصلی خود که استکبارستیزی و مقابله با ترفندهای نظام سلطه بود منحرف کرد. محصول این روند تطهیر استکبار، بی‌اعتنایی به ریشه‌های حادثه۱۶ آذر، تکرار حوادث سال ۸۸ در روز دانشجو بعد از پنج سال و ادامه گستاخی‌ها به ساحت مقدس امام (ره) بود در مراسم دانشگاه آزاد تهران واحد جنوب شعار «استقلال آزادی جمهوری اسلامی» به شعار «اصلاحات، آزادی، جمهوری عدالت» تبدیل شد و یکی از میهمانان برنامه با توهین به علمای دین و مسئولان ارشد نظام، آیاتی از قرآن را زیر سؤال برد. در مراسم دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم سخنران مدعو آنچنان هتاکانه سخن می‌گوید که هیچ‌کس مسئولیت دعوت او را نمی‌پذیرد.
سران فتنه عامل اصلی هزینه عظیمی هستند که قبل و بعد از انتخابات مبتنی بر یک توهم به نام تقلب بر نظام تحمیل شد که طی آن بیش از ۳۰ نفر شهید و کشته شدند و صد‌ها نفر هم مجروح شدند و میلیارد‌ها تومان خسارات مادی و مهم‌تر از آن خسارات عظیم معنوی بر نظام تحمیل شد که خدشه بر شعارهای اصلی نظام و هتک حرمت عاشورای حسینی تنها گوشه‌ای از آن است. تحریم فلج‌کننده کنونی که بیگانگان بر نظام تحمیل کرده‌اند، تنها یکی از آثار آن فتنه است و این در حالی است که به رغم ادعای وجود حصر برای سران فتنه، شرایطی که اکنون برای آن‌ها مهیاست، شباهتی به حصر ندارد، چراکه بهترین تیم‌های پزشکی کشور در اختیار آنهاست، دیدارهای خانوادگی و دوستانه را نیز دارند و بعضاً به امکانات ورزشی و... نیز دسترسی دارند که اغلب مردم از آن محرومند، بنابراین وضعیت موجود جز اینکه هزینه‌ای را بر نظام تحمیل می‌کند، صرفه دیگری ندارد و تنها به بستری جهت حفاظت از آن‌ها تبدیل شده است تا حصر. سران و عوامل فتنه و حامیانشان هیچ‌گاه نخواستند از فرصت‌هایی که نظام برای آن‌ها و برای جبران اشتباهاتشان ایجاد کرد، استفاده کنند.
نویسنده سرمقاله روزنامه نزدیک به سپاه پاسداران در انتها نوشته: در سال گذشته و پس از انتخابات یازدهم ریاست جمهوری و روی کارآمدن دولت آقای روحانی، هم ایشان و هم وزرایشان فتنه و آشوب‌های خیابانی پس از انتخابات دهم را محکوم کردند و برخی از مسئولان که وجود برخی از شواهد و قرائن از همراهی آن‌ها با آشوبگران در روزهای اول حکایت می‌کرد، با محکوم کردن و برائت از آن بر باور و اعتقاد خود به نظام اسلامی تأکید کردند. تداوم این روند به طور قطع انزوای بیشتر سران فتنه و حامیان آن‌ها را به دنبال داشته و دارد و لذا ادامه آن برای کسانی که تمام سرمایه سیاسی و اجتماعی خود را صرف آن کرده بودند، ناگوار و غیرقابل پذیرش است، لذا تلاش کردند به نوعی این روند را متوقف کنند.
افراطیون در روند تلاش‌های خود از حفظ حمایت بیگانگان غافل نیستند. به همین دلیل است که رسانه‌های بیگانه بخش عمده‌ای از فضای تبلیغاتی خود را به حمایت از سران فتنه و قرار دادن آن‌ها در لید اخبار خود به بهانه‌های مختلف معطوف کرده‌اند و از توصیه‌های راهبردی در این زمینه غافل نیستند. سایت رادیو فردا ماه گذشته در توصیه‌ای به افراطیون می‌نویسد: فرا‌تر از میل و انگیزه و انرژی اصلاح‌طلبان دوم خردادی؛ این بخش از نیروهای سیاسی ایران ناگزیرند به موانع جدی و ایستادگی تمام قد تمامیت‌خواهان در برابر پروژه‌های سیاسیشان دقیق‌تر بنگرند و در این پرسش بیندیشند که آیا راست افراطی بدون فشار افکار عمومی و نیروی اجتماعی و تنها مبتنی بر چانه‌زنی و تعامل در بالا، از تمامیت‌خواهی خود قدمی به عقب خواهد گذاشت؟
با توجه به ماه‌های حساس پیش رو در عرصه مذاکرات هسته‌ای و با توجه به اینکه در شرایط کنونی کشور بیش از هر زمان دیگری به وحدت و انسجام ملی نیازمند است، روند‌های مذکور بیانگر این است که بیگانگان و عوامل فتنه در یک برنامه‌ریزی حساب شده وحدت و همگرایی ملی را هدف گرفته و به دولت یازدهم به عنوان محملی برای دوران گذار طمع کرده‌اند.
دیپلماسی به سبک ایرانی در کربلامهدی روزبهانی در سرمقاله روزنامه ابتکار با تیتر
«دیپلماسی به سبک ایرانی در کربلا» نوشته: گردهمایی شیعیان جهان امسال در کربلا شکل جدیدی به خود گرفت. هرچند کربلا همانند سال‌های پیش میزبان میلیون‌ها نفر از سراسر جهان بود ولی حضور گسترده مردم و مسئولین سطوح مختلف کشورمان در این مراسم آیینی، اهمیت سیاسی آن را عیان کرد. برای درک اهمیت سیاسی این گردهمایی توجه به چند فاکتور ضروری است. مسئولین و مردم ایران درحالی عازم کربلا شدند که شمال و بخش‌های مهم عراق در تصرف تروریست‌های داعش است. تروریست‌هایی که در دنیا به شقاوت، بی‌رحمی و همچنین تهدیدات جدی امنیتی شهرت پیدا کرده‌اند و البته که هر روزه تهدیدات گسترده‌ای را برای بخش‌های جنوبی این کشور تدارک می‌بینند.
اما بر خلاف این تهدیدات، مراسم اربعین در کربلا با امنیت کامل برگزار شد. نکته اینجاست که تأمین امنیت میلیون‌ها نفر در این کشور ناامن، خود نشان از تمرکز برای افزایش ثبات در بخش جنوبی عراق است. بخشی که با توجه به وجود مضجع شریف امام حسین (ع) برای جهان تشیع از اهمیت و تقدس خاصی برخوردار است. با توجه به اخبار و گزارشی‌هایی که حاکی از حضور مشاوران نظامی ایران در عراق است و همچنین نقشی که برخی از مسئولین در اجرای مراسم اربعین به عهده داشتند؛ این تمرکز برای افزایش ضریب امنیت، به نام ایرانی‌ها رقم خورد.
اما از سوی دیگر وقتی حضور مسئولین کشورمان در عراق را در کنار حضور نظامیان و رفت و آمد سیاسیون غربی به این کشور می‌گذاریم؛ اربعین امسال اهمیت دو چندانی می‌یابد. با پیدایش پدیده تروریستی داعش در عراق برخی از کشورهای قدرتمند از جمله آمریکا به بهانه تأمین امنیت شهروندان خود دوباره به این کشور بازگشتند. این در حالی است که شهروندان ایرانی همواره به خاطر مسائل فرهنگی و مذهبی به مناطق جنوبی و غربی عراق رفت و آمد داشته‌اند.
از این روی، ضروری بود که ایران برای مقابله با آنچه که شهروندانش را تهدید می‌کرد دست به کار شود. ولی در عین حال بر خلاف آگاهی به نقش برجسته ایران، رقبای منطقه‌ای از جمله عربستان سعی کردند که مانع نقش آفرینی ایران در ائتلاف جهانی مبارزه با داعش شوند. از طرف دیگر، گسترش نفوذ ایران برای همین رقبا غیر قابل تحمل است. ولی بهر حال مسئولین ایران هر چند لباس رسمی بر تن نداشتند و دستار بر سر میان خیل عظیم عزاداران بودند اما توانستند پیام سیاسی خود را به ریاض و دیگر کشورهای منطقه مخابره کنند.
نکته دیگر اوضاع منطقه است که با طولانی شدن جنگ داخلی سوریه و موضع گیری‌های خاص ترکیه وارد مرحله نوینی شده و ضروری است ایران برای حفظ منافع منطقه‌ای ابتکار عمل را در دست بگیرد. قبل از آنکه عربستان با دلارهای نفتی خود طرحی برای منطقه به ویژه عراق، سوریه و لبنان در نظر بگیرد؛ بهتر است ایران تدبیری برای توازن بیندیشد. از این رو باید گفت که جدای از مشکلات عمومی در اجرای مراسم اربعین امسال به خاطر ازدیاد جمعیت، هماهنگی میان تهران و بغداد برای تسهیل تردد زائران تدبیری سیاسی بود که حضور معنوی ایران را در عراق به رخ جهانیان کشید.
دیپلماسی به سبک ایرانی مهم‌ترین برداشتی بود که حضور گسترده مردم و مسئولین در مراسم امسال اربعین کربلا پدید آمد. اما این کمیت حضور برای ثبات، نیازمند سازوکار گسترده تری است که باید در چشم انداز بلند مدت برنامه ریزی شود. برنامه‌ای که به دور از یک جانبه نگری و بر پایه واقعیت‌های منطقه باشد. چرا که مسلم است دیگر بازیگران موثر منطقه از جمله عربستان و ترکیه نسبت به این سبک دیپلماسی بی‌تفاوت نخواهند بود و بی‌شک برنامه‌هایی برای جلوگیری از گسترش نفوذ ایران دارند و احتمالا در مناسبات منطقه‌ای و جهانی، از جمله مذاکرات هسته‌ای، سنگ اندازی خواهند کرد. بنابراین لازم است که تهران با طرح ریزی مناسبات خاص با بغداد به این حرکت دیپلماسی امتداد داده و از این رهگذر به منویات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مورد نظر دو کشور شیعه، جامعه عمل بپوشاند.
حسن کاظمی قمی سفیر اسبق ایران در عراق نیز در بخشی از یادداشتی با تیتر
«حماسه اربعین و آینده عراق» در روزنامه اعتماد نوشته: باید بگویم چند ویژگی حماسه عزاداری امسال را نسبت به سال‌های گذشته ممتاز کرد: نخست اینکه با وجود آنکه در عراق شرایط امنیتی و به تعبیری بی‌ثباتی و ناامنی به دلیل ظهور و بروز بیشتر گروه‌های تکفیری نسبت به سال‌های پیش برقرار شده بود ولی شاهد برگزاری این مراسم در شرایط بحرانی موجود در عراق بودیم. گروه‌های تروریستی در عراق از ماه‌ها قبل شروع به فعالیت کرده و جنگی داخلی در این کشور را آغاز کردند. به طور طبیعی رعب و وحشت ایجاد شده از اقدامات گروه‌های تکفیری، باید مانع از برگزاری این مراسم باشکوه می‌شد که این امر محقق نشد و مردم بی‌اعتنا نسبت به گروه‌های تکفیری، ترور و ناامنی به کربلاآمدند.
از ویژگی‌های مثبت دیگر این مراسم، حجم حضور و مشارکت مردمی بود که بسیار چشمگیر و بی‌نظیر بود. باید بگویم که این حماسه مختص به شیعیان نبود بلکه برادران اهل تسنن نیز در کنار شیعیان حضور داشتند و این نشان از وحدت میان گروه‌های مختلف مسلمانان دارد و از طرفی این حضور نیز مختص به مسلمانان عراق و ایران نبود بلکه از سراسر دنیا در این مراسم باشکوه حضور داشتند. علاوه بر تأثیرات معنوی، روحی و فرهنگی این مراسم، باید بگویم که این حماسه دارای پیامد‌ها و آثاری در عرصه‌های سیاسی، امنیتی و راهبردی نیز خواهد بود. در بعد امنیتی نشان داده شد که با وجود همه چالش‌ها و تهدید‌ها، این راهپیمایی در بهترین فضای امنیتی صورت گرفت و کمترین اقدامات تروریستی را در طول این سال‌ها در این مراسم دیدیم. این نشان می‌دهد دولت عراق توانسته برای کنترل و مدیریت وضعیت، برنامه خوبی داشته باشد و آن را به خوبی و با انسجام و همکاری و همراهی گروه‌های مردمی و بدون نیاز مدعیان اجرا کند.
از طرف دیگر، مردم نیز اعتنا نکردند که ممکن است شرایط خطرناک شود و اجازه ندادند که فضای روانی رعب و وحشت در عراق حاکم شود. اثر سیاسی این حماسه، آن است که دولت عراق نشان داد در یک فضای همکاری میان دولت و ملت می‌تواند هم امنیت را فراهم کند و هم به تمکین امور بپردازد.
این مسأله، بزرگ‌ترین پیام را برای کشورهای منطقه و همسایه و کشورهایی که واقعیت عراق جدید را نپذیرفته‌اند، دارد که عراق جدید با وجود همه چالش‌ها و نابسامانی‌ها، دولتی است که می‌خواهد مقتدرانه عمل کند و نسبت به گذشته قوی‌تر، منسجم‌تر و بابرنامهتر است و توانسته بر مشکلات چند ماه گذشته فایق بیاید. پیام سیاسی این حماسه هم آن است که می‌گوید باید واقعیت عراق جدید را قبول کرد و اینکه عراقی‌ها می‌توانند بر مشکلاتشان پیروز شوند و نیازی به قیم ندارند. دولت عراق بار‌ها اعلام کرده است که نیازی به حضور نیروهای خارجی برای مبارزه با تروریسم ندارد و عراق، می‌تواند روی پای خویش بایستد. این یک پیام راهبردی است. از سوی دیگر، شاهد وحدت ملی در مراسم عزاداری اربعین بودیم. در مجموع، می‌توان این جمع بندی را داشت که در ماه‌های آتی انتظار می‌رود دولت عراق بتواند همچنان با کمک مردم و حمایت‌های مرجعیت بر مشکلات دیگر نیز پیروز شود.
نفت ۵۷ دلاری و وضعیت خاص بازار ارز و بورساعتماد در مطلبی با تیتر
«تخفیف‌های ویژه، نفت را ۵٧ دلار کرد» نوشته: دیوار مقاومتی ۶٠ دلار برای هر بشکه نفت نیز فرو ریخت و عملکرد کشورهای عرضه کننده قیمت‌ها را به ۵٧ دلار در هر بشکه رساند.
به گزارش خبرنگار «اعتماد»، حالا دیگر می‌توان عملکرد کشورهای نفت خیز را به
«جنگ قیمت» نامید تا تحلیل درباره چرایی کاهش قابل توجه قیمت نفت و تداوم این روند در بازارهای جهانی ساده‌تر شود. گزارش‌های رسیده حکایت از آن دارد که کشورهای عربی با افزایش عرضه و ارایه تخفیف‌های ویژه بازار نفت را بار دیگر به هم ریختند تا قیمت هر بشکه نفت را به سطح ۵٧ دلار برسانند.
کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه کویت و عربستان سعودی با افزایش عرضه و ارایه تخفیف‌های ویژه به مشتریان، شیب سقوط آزاد طلای سیاه را تند‌تر از روزهای گذشته کرده‌اند.
عربستان سعودی نخستین بار نیست که در روند کاهش قیمت‌ها دخالت می‌کند. تصمیم این کشور برای تثبیت تولید نیز در تداوم روند نزولی قیمت‌ها موثر بود. برخی تحلیلگران معتقد هستند همسویی عربستان با امریکا برای کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی با هدف جلوگیری از ورود دوباره ایران به بازار جهانی نفت صورت می‌گیرد. ایران روی کاهش تحریم‌ها و افزایش درآمد نفتی خود حساب ویژه یی باز کرده بود اما حالاتمام محاسبات باید مورد بازنگری قرار گیرد. دیگر کشورهای عربی نیز در این میان از قافله عقب نمانده‌اند. پس از کاهش قیمت رسمی فروش نفت توسط آرامکوی عربستان سعودی و شرکت سومو «شرکت بازاریابی فروش نفت عراق»، شرکت ملی نفت کویت هم قیمت هر بشکه نفت خود را نزدیک به چهار دلار کاهش داد.
کویت قیمت فروش رسمی محموله‌های نفت خام ماه ژانویه ٢٠١۵ را با بالا‌ترین تخفیف از شش سال گذشته تا کنون تعیین کرده به طوری که قیمت فعلی میانگین شاخص قیمت نفت دوبی ـ عمان خواهد بود.
همزمان با راه‌اندازی دور جدید جنگ کاهش قیمت نفت توسط کشورهای عضو اوپک و ناکامی دیپلماسی انرژی وزارت نفت ایران و سایر کشورهای حامی قیمت‌های بالای نفت در اوپک، عربستان سعودی هم عرضه طلای سیاه خود به بازار جهانی را افزایش داده است. عربستان سعودی در ماه نوامبر روزانه ٩ میلیون و ۴٢٠ هزار بشکه نفت عرضه کرده که نسبت به ماه اکتبر روزانه ۴٠ هزار بشکه افزایش نشان می‌دهد.
ابتکار نیز
«ریزش سنگین شاخص کل در بورس تهران» را مورد توجه قرار داده و نوشته: با ادامه فضای ابهام و تردید در بورس تهران، شاخص بورس در اولین روز معاملاتی هفته ریزش سنگینی را تجربه کرد و تا نزدیکی کانال ۶۹ هزار واحد افت کرد.
ادامه وضعیت قرمز و روند ریزشی قیمت سهام شرکتهای بورسی موجب شد تا در معاملات اولین روز هفته شاخص بورس ریزش سنگینی را تجربه کرده و تا نزدیک کانال ۶۹ هزار واحد نزول کند. حال بد بورس تهران که از روز چهارم آذر ماه آغاز شده است تاکنون ادامه داشته و به دلیل مسایل سیاسی و اقتصادی نیز شدت پیدا کرده است به طوری که در حال حاضر قیمت سهام شرکتهای بورسی به کمترین میزان خود رسیده و همین موضوع منجر به زیان هنگفت سهامداران شده است.
کار‌شناسان می‌گویند، ابهامات موجود در بودجه سال ۱۳۹۴، نرخ سود سپرده بانکی، کاهش بهای نفت در سطح جهانی و خوشبینی بیش از حد سهامداران نسبت به حصول توافقات هسته‌ای منجر به کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه شده است. بنابراین بازار سرمایه برای تغییر جهت به محرک قوی سیاسی و اقتصادی نیاز داشته و تا زمانی که نرخ سپرده‌ها اصلاح نشده و یا نتیجه مشخصی از مذاکرات منتشر نشود و نیز قیمت نفت روند کاهشی خود را متوقف نکند، بازار به روند فعلی خود ادامه می‌دهد. به این ترتیب حاکم شدن وضعیت نگران کننده در بورس تهران که با کاهش شدید قیمت نفت، ابهامات بودجه ۱۳۹۴، تمدید زمان مذاکرات و از همه مهم‌تر تغییر رئیس سازمان بورس همراه شده، شرایط ناخوشایندی را برای فعالان بازار سرمایه ایجاد کرده است به طوری که در بازار امروز و در پی ریزش قیمت‌ها، دماسنج بازار سرمایه ۷۵۱ واحد دیگر افت کرد و به کانال ۷۰ هزار و ۲۹۱ واحد رسید. با این اتفاق میانگین زیان سهامداران بورسی در معاملات امروز ۱. ۰۶ درصد دیگر افزایش پیدا کرد و متوسط زیان آن‌ها از ابتدای سال تا کنون به بیش از ۱۱ درصد رسید.
دنیای اقتصاد نیز
«چرخه معیوب بورس و ارز» را مهم دانسته و نوشته: بازار آزاد ارز در خیابان اسلامبول نیم ساعت پس از آنکه شاخص بورس در خیابان حافظ بسته شد میل به نوسان پیدا کرد. قیمت دلار در بازار آزاد از ۳ هزار و ۴۳۰ تومان تا سطح ۳ هزار و ۴۷۵ تغییر کرد. تغییری که به گفته فعالان بازار ارز تحت تاثیر ریزش بورس صورت گرفت.
در واقع در روزی که بورس با کاهش ۱/۱ درصدی روبه‌رو شد، نرخ دلار ۳/۱ درصد بالا‌تر رفت. افت بورس در تحلیل نوسان دلار از آن جهت اهمیت دارد که با وجود معرفی عوامل دیگر در تغییر درجه نوسان بازار، آن‌ها نتوانسته بودند بر روند قیمت دلار تأثیر بگذارند. فضای بازار به گونه‌ای بود که تا نیمه روز، نرخ دلار در مقایسه با آخرین روز کاری ۵ تومان نیز افت ثبت کرده بود اما به محض آنکه بازار بورس با پایین‌ترین رکورد ۱۴ ماهه به کار خود خاتمه داد ضرباهنگ نوسان در بازار ارز نیز تشدید شد. نوسان در بازار ارز در حالی تحت تأثیر ریزش بورس رخ داد که بازیگران بورس نیز دلیل ریزش شاخص را نوسان‌های قیمتی در بازار ارز عنوان می‌کنند. این روند که از چهارم آذر (زمان تمدید مذاکرات) شکل گرفته، موجب چرخه معیوبی در دو بازار مهم کشور شده است، به گونه‌ای که هر کدام منشأ نوسان‌ساز را بازار دیگر معرفی کنند.
