تابناک - محسن حیدری: راهپیمایی اربعین حسینی در کربلا بعنوان یکی از بزرگترین گردهمایی های انسانی طول تاریخ، به ویژه بعد از سقوط رژیم بعثی صدام، مورد توجه افکارعمومی جهان قرار گرفته است.
یک پرسش "تاریخی" افکارعمومی در ایران و جهان این است که قبل از قدرت گرفتن حزب بعث در عراق، وضعیت راهپیمایی اربعین حسینی در کربلا چگونه بوده است؟ پرسش دیگر این است که راهپیمایی اربعین در تاریخ معاصر مثلا 200 سال اخیر، چه کارکردها و تاثیراتی در پدیده های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشورهای آسیای جنوب غربی داشته است؟
واحد بررسی های تاریخی "تابناک" در یک پرونده به پرسشهای شما پاسخ های مستند ارائه می کند. بخش شماره 1 این پرونده را در زیر می خوانید:
***
بررسی های تاریخی "تابناک" توصیفی از اربعین حسینی در کربلا در سال 1346 شمسی ارائه می دهد. در آن سال در صفحه 93 "کتاب سال" انتشارات "شهرت ماه" به کوشش اکبر ساوجبلاغی که بیشتر به نام "سالنامه شهرت" شناخته می شود، در گزارشی با عنوان "با هم به بارگاه سیدالشهدا(ع) برویم"، آمده است:
بیشترین رقم زوار، در روز اربعین که چهلم امام می باشد و مصادف است با روز ۲۰ صفر، در حرم و اطراف آن گرد مي آیند. در این روز از تمام نقاط عراق عده ای به نمایندگی هر محله به کربلای معلی می آیند و جمعیتی بالغ بر ۷۰۰ الی ۹۰۰ هزار نفر می شوند و هر دسته محل مخصوصی دارند که در آنجا سکنی می کنند و با وجوهاتی که نذر شده به قدری غذا در این روز پخته و به مردم داده می شود که [نیازمندی باقی نمی ماند و ممکن است حتی] مقداری از آن را دور می ریزند.
در ایام اربعین که به مدت یک هفته طول می کشد زیارت و عزاداری دسته های مختلف به طور ۲۴ ساعته و مداوم جریان دارد و طبق نقشه ای که دولت عراق تهیه می کند این دستجات به طور منظم به حرم مشرف می شوند و پس از نیم ساعت از مسیر معینی به محل خود باز می گردند و تمام این دستجات باید حتما از جاده ای معروف به جاده رئیس بگذرند که طواف حرم مطهر کامل گردد.
تکایای معروف
همانطور که گفته شد ایرانیان از قدیم الایام ارادتی خاص نسبت به خاندان امام حسین (ع) داشته اند و دارند. هر ساله تعداد زیادی برای زیارت به کربلا می روند و جالب اینجاست که هر شهری از ایران در کربلا محل مخصوصی دارد که زائرین آن شهر برای سکنی و عزاداری به آن محل می روند؛ از جمله تکیه تهرانیها که معظم ترین تکایای کربلا است که مخارج آهنکشی آنرا شاهنشاه آریامهر به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان پرداخته اند. تکیه اصفهانیها تكیه مشهدیها و تکیه تبریزیها و تهرانیها در خود صحن هم جای بخصوصی دارند که در ایام عزاداری چادر بزرگی در گوشه ای از صحن زده و در زیر آن مشغول عزاداری می شوند.
آتش زدن حرم
از ۱۰۰ سال قبل [همزمان با سلطنت فتحعلی شاه قاجار] روی علل خاصی، عده ای [وهابی] به کربلای معلی حمله کرده و تمام صحن حرم مطهر را به آتش کشیدند و جواهرات آن را که در حدود چند میلیون تومان ارزش داشت به تاراج بردند و فقط قسمتی که از آتش سوزی مصون ماند صندوق خاتمی بود که هم اکنون نیز وجود دارد و روی قبر حضرت قرار گرفته [است]. این صندوق را اصفهانی ها - تقدیم داشته اند.
* منابع در دفتر پژوهش های تاریخی "تابناک" موجود است.
والله چند سالی بیشتر نیست که راهپیمایی و پیاده روی اربعین راه افتاده و چندین سال پیش نبوده 