فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)
اطاعت از شوهر و نشوز
سؤال525 - مردى كارمند با زن كارمندى ازدواج مىكند پس از ازدواج شوهر رضايت به ادامه كارمندى همسرش نمىدهد با توجه به اين كه زن در زمان ازدواج كارمند بوده آيا شوهر حقى دارد يا نه
جواب: در فرض سؤال چنانچه زوج مىدانسته كه زوجه اجير است و با اين حال اقدام به ازدواج نموده حق ممانعت از ادامه كار ندارد
سؤال526 - آيا محل سكونت فقط با انتخاب شوهر تعيين مىگردد يا اين كه زن مىتواند از قبول سكونت در محل مورد نظر شوهر اعم از شهر يا روستا و محل خوددارى نمايد
جواب: حق تعيين محل سكونت با زوج است مگر اين كه در ضمن عقد نكاح اين حق براى زوجه شرط شده باشد
سؤال527 - زنى در يكى از ادارات شغلى دارد به شرط ادامه شغل با مردى ازدواج نموده زوج هم اين شرط را پذيرفته آيا بعد از ازدواج زوج مىتواند از ادامه شغل زوجه مانع شود يا نه و اگر قبل از ازدواج شاغل نباشد ولى بعد از ازدواج شغلى اختيار كند و زوج هم مانع نشود ولى بعد از زمانى زوج مىخواهد مانع شود آيا مىتواند مانع از ادامه شغل زوجه شود يا نه
جواب: در فرض سؤال اول، زوج نمىتواند مانع ادامه شغل زوجه خود شود و همچنين در فرض دوم كه زوج متوجه بوده و مانع نشده تا مدت قرارداد تمام نشود زوج نمىتواند مانع از ادامه شغل او بشود
سؤال528 - آيا زن مىتواند بدون اطلاع شوهر خود از اموال شوهر (طلاجاتى كه مرد خودش خريده باشد) به خانه پدرش ببرد و از آوردنش امتناع ورزد يا خير
جواب: از قضيه شخصيه اطلاع ندارم بطور كلى اگر مرد طلاجات را به همسر خود هبه كرده باشد بعد از عقد ازدواج، طلاجات مال خود زن مىشود و زن مىتواند از آوردن آنها به خانه شوهر امتناع نمايد ولى اگر بعنوان عاريه داده و آن را از ملك خود خارج نكرده زن حق بردن به خانه پدر بدون اذن شوهر ندارد و بايد از برگرداندن آن امتناع نكند و در نزاع موضوعى مرافعه شرعيه لازم است بلى اگر قبل از عقد بخشيده باشد واعيان آنها موجود باشد مىتواند پس بگيرد
سؤال529 - در كشمير رواج دارد كه پدر دختر، پسرى را بعنوان داماد به خانه مىآورد تا شريك كار و وارث هم بشود و مصارف عروسى را پدر زن متحمل مىشود بعد از مدتى داماد از اين خانه فرار مىكند و عيال خود را مطالبه مىكند ولى زن از رفتن به خانه شوهر امتناع مىورزد در اين صورت تكليف چيست و اگر داماد موفق شد كه زنش را راضى كند و هر دو خانه پدر را ترك كنند آيا پدر حق دارد مصارف عروسى و نفقه اين مدت را مطالبه كند يا خير
جواب: در فرض سؤال بر زن واجب است از شوهر اطاعت كند و اگر حاضر به اطاعت نباشد ناشزه محسوب است و حق نفقه ندارد و پدر دختر نيز حق مطالبه مخارجى كه در عروسى نموده ندارد
سؤال530 - زنى كه شوهر او معتاد به هروئين شده و بعد از اعتياد، مرد نمىتواند بوظيفه خود يعنى به زناشوئى اقدام كند و اعتياد ممكن است به زن سرايت كند در اين صورت وظيفه زن مزبوره چيست و شوهر زن حاضر به طلاقش نيست آيا پدر دختر مىتواند زن را از خانه شوهر بيرون برد، و به خانه خودش بياورد يا نه
جواب: در فرض سؤال عدم قدرت مرد فعلا بر عمل زناشوئى موجب جواز فسخ نكاح نيست و اما اگر خطر اعتياد و ضرر نفس بر زن باشد جايز است در منزل شوهر توقف نكند و طلاق موقوف به اذن و رضايت شوهر است و تا ممكن است جلب رضايت شوهر را بنمايد
سؤال531 - زن منزل را ترك نموده و تقاضاى طلاق هم كرده و مهريه را هم طلب مىنمايد و به هيچ عنوان حاضر به سازش نيست و حاضر به گرفتن طلاق خلع هم نمىباشد در اين صورت تكليف مرد چيست در صورتى كه مرد خواهان عيالش هست وبغير از طلاق خلع حاضر نيست او را طلاق دهد
جواب: شرعا اختيار طلاق با شوهر است و در فرض سؤال زن ناشزه محسوب مىشود و حق نفقه در مدت نشوز ندارد
سؤال532 - اگر در ضمن عقد نكاح شرط شود كه اختيار محل سكونت با زن باشد و زن هم خانه‌اى دارد و شرط مىكند كه بايد در اين خانه باشم و شوهر بعد از مدتى مخالفت شرط كرده و خانه را ترك مىكند تكليف چيست و در اين صورت زن مزبوره به طلاق محتاج مىباشد يا نه و اگر محتاج به طلاق باشد در مثل اين موضوع چگونه بايد طلاق گفته شود
جواب: در فرض سؤال زن حق دارد در همان منزل معين سكونت نمايد و با عدم اطاعت از شوهر در خروج از منزل مذكور زن ناشزه نيست و حق مطالبه نفقه دارد و لكن زن حق فسخ عقد يا اجبار شوهر بر طلاق ندارد
سؤال533 - اينجانب كه ايرانى الاصل هستم با زنى در آلمان ازدواج كردم و پيش علماى اسلامى ايرانى در زمان مرحوم آية الله بروجردى بوده است و حال در آلمان از اين زن داراى دو بچه هستم و مىخواستم به كشور خودم باز گردم ولى ايشان امتناع دارند از آمدن به ايران و خودم هم نمىتوانم در آنجا بمانم از نظر شرعى چه تكليفى دارم
جواب: بر زوج واجب است كه براى زن مسكن مناسب شأن و حال او فراهم نمايد و حق تعيين چنين مسكنى با زوج است اما اگر در ضمن عقد شرط اختيار تعيين با زوجه شده باشد يا آن كه بناء بر سكونت آنها در محل معينى بوده است بايد مسكن او را در همان محل قرار دهد.
سؤال534 - آيا مرد مىتواند و اختيار دارد كه همسر خود را مجبور به برداشتن چادر و رفع حجاب بنمايد يا نه لطفا حكم خدا را بيان فرمائيد ادام الله تعالى ظلكم الشريف
جواب: چون بر زن حجاب واجب است بر مرد جايز نيست او را اجباربه بى حجابى و خلاف شرع بنمايد و بر زن هم واجب نيست اطاعت شوهر در معصيت خدا كه (لا طاعة لمخلوق في معصية الخالق) بطور كلى مرد بايد از داشتن چنين همسرى با عفت و نجابت شكر خداوند متعال را بجا آورد در اين زمان كه مفاسد اختلاط زن و مرد در روشهاى غير انسانى، زن را اگر چه آزادى شمرده مىشود به انحطاط اخلاقى گرفتار كرده و از آزادى حقيقى و ارزش انسانى يك زن محروم كرده و روز به روز در همه نقاط دنيا آثار شوم اوضاع و روابط نامشروع كنونى زن توسعه پيدا مىكند و چون از تعاليم نجات بخش اسلام كه مرد و زن را در مسير عالىترين كمالات مخصوص به خود قرار داده منحرف شده‌اند و راهى براى جبران اين همه خسارات معنوى پيدا نمىكنند اين گونه زنان مؤمنه و ملتزم به تعاليم اسلام بايد مورد تقدير باشند و شهامت آنها در اين موقع كه بسيارى از مردها و زنها در برابر هجوم كالاهاى فساد اجانب، خود باخته شده و حقارت و كمبودهائى را كه در خود احساس مىكنند به داروئى كه بر درد مىافزايد و شدت مىدهد جبران مىكنند غير قابل وصف مىباشد و در اجتماعى كه خروج از سنن اسلامى و شرف و عفت تقدم و به جلو رفتن شمرده مىشود زنانى كه ملتزم به احكام خدا باشند و با قدرت و با ايمان به خدا در برابر تمام مظاهر دروغ و مخرب مقاومت دارند و احساس ناراحتى نمىكنند و اگر هم تنها بمانند ثابت و پايدارند در درگاه خداوند و در نظر اولياء اسلام و هر كس كه ارزشهاى واقعى انسانى را مىشناسد قدر و افتخارشان زياد است خداوند متعال اين بانوان را در جامعه مسلمان زياد كند و شخصيت اسلامى آنها را حفظ فرمايد و از عهده امتحانات كه در اخبار اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام از آن خبر داده شده پاك و خالص بيرون آورد من انتظار دارم كه شوهر يك بانوى محترمه مسلمان نيز اين گونه توقعات را از او نداشته باشد و اگر تا حال هم چنين توقعى بوده از اين تاريخ ببعد به احترام تعاليم و آداب اسلامى در روش خود تجديد نظر نمايد انشاء الله تعالى مأجور خواهند بود
سؤال535 - منزل مسكونى من غصبى است و شوهرم اجازه بيرون رفتن براى اداء نماز نمىدهد تكليف من چيست
جواب: در اين موارد تحصيل اذن از شوهر لازم نيست و بايد هر چند شوهر نهى كند در مكان مباح نماز بخوانيد و ماندن و تصرف در مكان غصبى به هر نحو حرام است و شوهر نمىتواند زن را الزام به توقف در خانه غصبى بنمايد
سؤال536 - مخالفت امر زوج در هر باب موجب نشوز است يا مخصوص است به امر وقاع
جواب: مخالفت امر زوج به عدم تمكين و عدم ازاله منفرات و مضاد با تمتع بلكه ترك تنظيف و تزئين با مطالبه زوج و بيرون رفتن از خانه بدون اذن زوج نشوز است و تفصيل را در وسيله ملاحظه فرمائيد
سؤال537 - زن كه پيش از دخول حق منع و طلب مهر را دارد اگر منع كند و طلب مهر نمايد نفقه اش بر زوج واجب است يا نه
جواب: اگر در صورت تسليم مهر تمكين داشته باشد و فقط براى اخذ مهر ممانعت كند حق نفقه دارد
سؤال538 - اگر زنى بدون اجازه شوهرش در مجلس عروسى شركت كند اما پدر دختر اجازه بدهد و ممكن است شركت نكردن زن سبب دلتنگى دعوت كنندگان بشود اما شوهر مصلحت نمىداند كه عيالش در عروسى شركت نمايد در اين صورت رفتن زن در مجلس عروسى مخالف با دستور شرع مقدس هست يا نه
جواب: بيرون رفتن زن از خانه بدون اجازه شوهر حرام است هر چند پدر به او اجازه داده باشد
سؤال539 - آيا شخصى كه زن شوهر دار ناشزه را در منزل خودش جا دهد پيش خداوند مقصر نيست
جواب: موارد مختلف است ممكن است در بعض موارد واجب باشد مثل مواردى كه حفظ جان زن موقوف به آن باشد
سؤال540 - زن بدون اجازه شوهر و رضايت او مىتواند از منزل خارج شود يا نه
جواب: بر زن اطاعت شوهر واجب است و بدون اذن او نبايد خارج شود مگر آن كه خائف بر نفس خود باشد
