سیلی سخت ایران نطق فارسی ترامپ را باز کرد، جزئیات عفو گسترده محکومان دادگاه ها، تبعیض بین دو هاشمی، با عیدی کارمندان چند سکه می‌توان خرید؟، اصلاح ساختاری بودجه، ضرورت امروز اقتصاد ایران، چالش ناتمام دستفروشی!، حاشیه‌های توزیع گوشت تنظیم بازاری، احیای شرکت‌های تهاتری زمان جنگ، سونامی سالمندی در راه است، دیپلماسی ایرانی تزلزل در هژمونی آمریکایی، چکش مالیات بر سر پزشکان، سیرک بی رمق ورشو، تأیید پولشویی در سینما توسط دادستان تهران و سه تحقیق و تفحص روی میز شورا، از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز چهارشنبه ۲۴ بهمن ماه در حالی چاپ و منتشر شد که روایت دیپلماسی انقلاب در اجلاس وزاری امور خارجه پس از انقلاب، واکنش‌ها به توییت فارسی ترامپ و اظهارات ضدایرانی مقامات آمریکا نسبت به ایران، حواشی توزیع گوشت و بازی ترامپ با تعطیلی دولت در کنار موضوعاتی همچون اجلاس ورشو و خواب حذف کنکور از مواردی است که در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور میکنیم؛
رانت اطلاعاتی، مفسده‌ای که جرم تلقی نمی‌شود
محمود کبیری یگانه، کارشناس جامعه شناسی طی یادداشتی که روزنامه قانون آن را منتشر کرده، نوشت: بیش از ۲۷۰۰ سرفصل جرم انگاری در دستگاه قضایی ایران به ثبت رسیده تا از این منظر، ایران به عنوان یکی از کشور‌هایی که تعدد جرم در آن بسیار است، در جهان شناخته شود. اما در این میان مهم‌ترین بخشی که به جرات می‌توان آن را ام الفساد دستگاه‌های اجرایی و نظارتی خواندو اغلب فساد‌های کشور از آن سرچشمه می‌گیرد، همچنان بدون هیچ سد و نگه‌داشتی، به ویرانگری خود در کشور می‌پردازد، رانت اطلاعاتی است.
مفسده‌های اقتصادی و اجتماعی هر گونه که بخواییم به آن نگاه کنیم، با واسطه یا بدون واسطه، به یک رانت اطلاعاتی مهم می‌رسیم که با سوء استفاده از آن، کشور دچار هرج و مرج‌های متعدد میشود. رانت اطلاعاتی و سوء استفاده از آن یکی از بزرگترین جرایم در کشورهای توسعه یافته و در حال پیشرفت است که با شدیدترین برخورد‌ها مواجه میشود.
ایران در چهلمین سال از انقلاب خود قرار دارد و به تبع آن دوستان و دشمنان بسیار زیادی هم دارد. در این بین هر روز عمل و عکس العملی در حوزه اقتصاد و بازار دیده میشود که توده‌های مردم هاج و واج صرفا می‌توانند نظاره گر آن باشند. از پوشک بچه گرفته تا مرغ و تخم مرغ و گوجه‌فرنگی و هندوانه و گوشت از جمله شوک‌های رایج در بازار کشور است و صد البته گندم هم می‌تواند توان بالقوه‌ای برای اولین موج از این نا آرامی‌های فکری و ذهنی را برای سال آینده رقم بزند.
قطعا تاریخ ایران را به دقت خوانده ایم و پستی و بلندی‌های آن را به نظاره نشسته‌ایم. از زمان فتحعلی شاه، کم‌کم ادبیات خاصی در فرهنگ مدیریت کشورمان پدیدار شده و خیانت به مردم، در برخی از مسئولان به جزیی جدا نشدنی، از فرهنگ توده‌های مردمان عمارت نشین تبدیل شده که با خیانت به همنوعان خویش، برای چند صباحی به حکومت‌ها و مدیریت‌های محلی و منطقه‌ای چنگ زده و بعد از آن برای همیشه از اذهان عمومی فراموش شده و به گور سپرده شده اند.
در تاریخ چند صد سال اخیر کشور به تناوب این باند بازی‌ها را شاهد هستیم و در نهایت آسیب اصلی را مردمی خوردند که همیشه جزو محروم‌ترین و بی‌بضاعت‌ترین، مردمان هستند. نکته جالب‌تر این است که در تمام این سال‌ها تمامی مبارزان و مخالفان حکومت وقت، برای مقابله با آن، از همین گروه استفاده کردند تابه خواسته‌های خود برسند. این روز‌ها هم با اتکا به رسانه، این پروژه‌ها رنگ و بوی جذاب تری هم به خود گرفته و با صیقل کاری وقایع، به تهییج مردم پرداخته میشود!
نکته مهم این بخش است که انقلابات تابعی از این فساد نیست و درواقع ریشه‌های این فساد را باید در کج روی فرهنگ اداری که متاسفانه روز به روز در حال گسترش است، جست‌وجو کرد. شدت و ضعف آن هم به متغیر‌های وضع موجود ارتباط پیدا میکند و رانت اطلاعاتی که به سبب آن ایجاد شده، عاملی برای تاراج مردم است.
بی شک یکی از مهم‌ترین کانال‌های فساد در کشور، رانت اطلاعاتی است که طی صد‌ها سال گذشته، عده‌ای با در اختیار داشتن آن صدمات جبران‌ناپذیری به بدنه کشور وارد کردند. بی جهت نیست که ۷۵ درصد از پول‌های موجود در بانک‌ها در اختیار تنها یک درصد از مردم قرار دارد و ۲۵ درصد از بقیه سرمایه در گردش بانک‌ها بین ۹۹ درصد از مردم تقسیم میشود. اصولا ماهیت رانت اطلاعاتی، سیال بودن آن به سبب رفت و آمد اشخاص در پست‌های مهم و ثابت بودن آن به سبب ماهیت ساختاری است که باید این دو بخش مورد تجدید نظر اساسی در بحث قانونگذاری آن قرار گیرد. در صورت برنامه ریزی دقیق و موثر برای مقابله با رانت اطلاعاتی، می‌توان امیدوار بود که در مدت یک پروسه یک تا سه ساله بخش عمده‌ای از فساد‌های به وجود آمده در کشور، جلوگیری شود و با کمک به بخش تولید و پرداخت یارانه به آن، به جای یارانه دادن به واردات بی رویه، از مرگ تدریجی جامعه جلوگیری کرد.
مسئول پایین بودن بهره وری اقتصادی مردمند؟
عباس شریفی در بخشی از یادداشتی که شماره امروز وطن امروز با عنوان اصلاح ساختاری بودجه، ضرورت امروز اقتصاد ایران منتشر کرده، نوشت: همه دارند کار می‌کنند، اما ماحصل تلاش‌شان، خروجی متناسب را برای‌شان ندارد. حال پرسش این است: مردم که صبح تا شام در حال دویدن هستند، پس چگونه پاسخ چنین معادله مجهولی را باید داد؟
جوابی که معمولا در پاسخ بدان داده میشود، این است که درست است مردم زمان زیادی را صرف کار کردن می‌کنند، اما بهره‌وری لازم در فعالیت‌ها وجود ندارد. مثال رایجی نیز برایش می‌آورند که مثلا کارمندان در طول روز ۲۰ دقیقه کار مفید می‌کنند و چنین و چنان!
چنین جواب‌هایی تنها صورت مسأله را روشن‌تر میکند و پاسخ آن نیست. مسؤول پایین بودن بهره‌وری، در صورت درست بودن، کیست؟ آیا مردمند؟
چرا نماینده باید دغدغه طراحی بهتر سیستم را داشته باشد؟ چه آسیبی از ناحیه عدم اصلاح سیستم به او می‌رسد؟ حقوقش کم میشود؟ مقبولیتش تحت‌الشعاع اهمال‌کاری اش قرار می‌گیرد؟ مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد؟ چه تضمینی برای انجام وظایفش روی دوش او است؟
زمانی که به جای طراحی اقتصادی صحیح، می‌توان با طراحی افکار عمومی کاستی‌ها را برای پیروزی در رقابت‌های انتخاباتی پوشش داد، چه نیازی به چنین اصلاحات اساسی است؟ آثار چنین اصلاحاتی برای بهبود حیات مردم ضروری است، اما برای تصمیم‌گیرندگان حیاتی نیست.
برای اینکه بتوانیم به راز و رمز کیفیت اداره دولت پی ببریم و در میان انبوه وعده‌های نسیه، آنچه نقداً عاید مردم میشود را برآورد کنیم، باید نگاهی به برنامه اداره کشور بیندازیم. بودجه آینه مالی شیوه اداره حکومت است و برخلاف شعار و حرف و سخنرانی، با عدد و رقم نشان می‌دهد حکومت چگونه بر مردم حکمرانی میکند.
به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، بودجه سال ۹۸، بدون در نظر گرفتن نفت و استقراض، چیزی معادل
۶۰ درصد منابع عمومی کسری دارد. از آن طرف نقشه صادرات ایران حاکی از سهم بالای ۸۰ درصدی نفت و مشتقات نفت و امثالهم در صادرات است. چنین ترکیبی به معنای این است که کشوری با ۸۰ میلیون جمعیت که عمدتا در سنین فعالیتند، در صورت هرگونه اختلال در بخش نفت، با خطر جدی مواجه میشود. مقوله تولید و ایجاد ارزش افزوده در کشور، حول محور نفت قرار گرفته و انگیزه حرکت دولت و بخش خصوصی به سمت نزدیکی هرچه بیشتر به نفت رقم خورده است. با این وجود چرا دولت باید مجبور باشد در تنظیم بودجه، تحت فشار جدی کمبود منابع پایدار و سالم قرار گیرد؟ او هر جا کفگیرش به ته دیگ می‌خورد، با ابزار نفتی و استقراض بانکی کارش را جلو می‌برد. ما نیز معمولاً به این رفتار عادت کرده‌ایم و در واقع به جای یک تصویر راستین بودجه‌ای از اقتصاد، با یک تصویر فیک و چشم‌نواز خودمان را راضی میکنیم. تصویری که با تزریق نفت در رگ‌های اقتصادی کشور، باعث از بین رفتن دردمان شده و مخدری است تا تمام کژی‌های اقتصادی‌مان را برای مدتی فراموش کنیم و سرمست از حس خوب تراز شدن بودجه سالانه، یک سال دیگر نیز بگذرانیم و به امید اصلاح در وقتی دیگر باشیم.
نحوه بودجه ریزی ما، به طور سنتی همانند یک ویروس بزرگ که بر سیستم عامل زندگی اقتصادی کشور نشسته و تصویر غلط از اقتصاد ارائه می‌دهد، عمل میکند و انگیزه اصلاح را سلب کرده است؛ بنابراین برای اصلاح اقتصاد باید سیستم بودجه ریزی کشور تغییر کند و به جای اتکا به نفت و منابع مالی خلق شده توسط بانک‌ها برای پوشش کسری‌ها، بودجه بر مبنای درآمد‌های سالم و پایدار و مهندسی بودجه بدون درنظر گرفتن نفت برای پوشش هزینه‌های جاری دولت تدوین شود.
با تصحیح تصویر بودجه و در واقع «راست‌نمایی بودجه به جای زیبانمایی آن» بتدریج معضلات و راه‌حل‌ها به چشم می‌آید و متوجه خواهیم شد باید واقعیت و ساختار اقتصاد و مناسبات اقتصادی را ترمیم کرد. در چنین صورتی است که دولت‌ها و مجلس‌ها ناگهان به طور واقعی، خود را در معرض رای مردم خواهند دید و نخواهند توانست با فتوشاپ نفت، ضعف عملکرد‌ها را بپوشانند و در نتیجه به سمت راهکار‌های عملیاتی‌تر و عملگرایانه‌تر حرکت خواهند کرد. در چنین فضایی، تعیین تکلیف و تصمیم‌گیری در حوزه‌های متعدد، شفاف‌تر و راحت‌تر و قابل سنجش‌تر صورت خواهد گرفت و مشکلات از دولتی به دولت دیگر و از مجلسی به مجلس دیگر، موکول نخواهد شد.
نتیجه آزمون یکجانبه‌گرایی آمریکا در اجلاس ورشو چه خواهد شد؟
جلال خوش چهره در سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با عنوان آزمون یکجانبه‌گرایی آمریکا نوشت: به رغم برخی نگرش‌ها و مواضع همسو میان اتحادیه اروپا و آمریکا درباره سیاست‌های دفاعی و منطقه‌ای ایران، اما بروکسل با اصرار بر ماندگاری برجام و ایجاد سازوکار مالی برای دور زدن تحریم‌های ضدایرانی، بر مخالفت خود با یکجانبه‌گرایی دولت آمریکا تأکید دارد.
دستاورد‌های محدود و نیم‌بند گفت‌وگوی مستقیم ترامپ با «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی به‌عنوان رئیس دولت یکی دیگر از اضلاع اعلام شده در محور شرارت نیز با استقبال کمرنگ و سرد دیگر شریکان آمریکا همراه بوده است. دلیل این وضع همانا تردید درباره ماهیت اقدام‌های آمریکاست که به یکجانبه‌گرایی متهم است.
اکنون حضور پررنگ آمریکا در اجلاس دو روزه ورشو همچنان با اتهام یکجانبه‌گرایی همراه است. «مایک پنس» معاون اول رئیس‌جمهوری، «مایک پمپئو» وزیر امورخارجه، «جارد کوشنر» داماد ترامپ و «جیسون گرینبلات» فرستاده ویژه آمریکا در خاورمیانه به ورشو رفته‌اند تا اهمیت کنفرانس «صلح و امنیت در خاورمیانه» را از نگاه واشنگتن برجسته کنند و از سوی دیگر همه تلاش خود را برای ایجاد اجماع علیه ایران به‌کار گیرند. اما این اجلاس در همان هفته‌های اعلام برگزاری آن با محافظه‌کاری اجباری در انتخاب نام روبه‌رو شد. پیش از این پمپئو در سفر دوره‌ای ماه گذشته خود به غرب آسیا گفته بود که اجلاس ورشو با تمرکز بر ایران و محدود‌سازی این کشور برای بازگشت به دوران انزوا برگزار میشود. مخالفت‌ها سبب شد تا بلافاصله مقام‌های دولت ترامپ به اصلاح مدعای خود پرداخته و نام آن را «نشست وزیران امورخارجه برای ترویج آینده‌ای برآمده از صلح و امنیت در خاورمیانه» تغییر دهند.
این تغییر لحن و عنوان با هدف مجاب کردن دولت‌ها و به‌ویژه دولت‌های اروپایی برای حضور در سطح وزیران امور خارجه خود در ورشو انجام شد، ولی اتهام‌ها درباره ماهیت رفتار واشنگتن زدوده نشده است. دو دلیل برای این امر وجود دارد؛ نخست باور اروپا و دیگر دولت‌های دعوت شده به ورشو از شکاف‌افکنی دولت ترامپ میان اعضای شرقی و غربی اتحادیه اروپا. دوم، تلاش مشکوک واشنگتن برای ایجاد ائتلاف عربی، عبری و اروپای شرقی (لهستان، مجارستان، چک، اسلواکی) و برخی دیگر از کشورهای اروپایی علیه ایران که در این صورت نیز شکاف‌افکنی میان اعضای اتحادیه اروپا تشویق میشود.
نگرانی مدعوین اجلاس ورشو تنها به سیاست‌های ضدایرانی هیئت آمریکایی خلاصه نمی‌شود بلکه آنچه مقام‌های این کشور درباره طرح موسوم به «معامله قرن» گفته‌اند و قرار است داماد ترامپ جزئیات آن را در ورشو اعلام کند نیز با واکنش‌های اعتراضی روبه‌رو است. به‌زعم دولت ترامپ، این طرح قرار است به مسئله اعراب و اسرائیل پرداخته و صلح جامع را میان اسرائیلی‌ها و فلسطینیان برقرار کند. سازمان آزادی‌بخش فلسطین و دولت خودگردان فلسطین پیشاپیش با تحریم اجلاس ورشو و حمله به ایده‌های تمامیت‌گرای دولت ترامپ، از دولت‌های عرب خواسته‌اند مقابل آنچه قرار گیرند که آرمان ملت فلسطین را هدف می‌گیرد.
بسیاری از ناظران براین باورند که آرزوی دولت ترامپ برای ایجاد ائتلاف فراگیر علیه ایران در اجلاس امروز و فردا در ورشو نه‌تن‌ها ناکام می‌ماند بلکه یکجانبه‌گرایی واشنگتن به پیچیده‌تر شدن اوضاع در خاورمیانه ناآرام می‌انجامد. علاوه بر این، سقف تحمل اروپا در قبال سیاست شکاف‌افکنانه آمریکا بر پیکره اتحادیه اروپایی نیز به محک گذاشته خواهد شد.
وطن امروز ببا همین دیدگاهها به تمدن ۲۵۰۰ ساله خو میبالیم؟ مایی که از هر ادبیات برای تخریب دیگران بخصوص در سیاست خارجی استفاده میکنیم فرزندان خلف فردوسی و مولوی و سعدی و حافظ و دهخداییم؟ من در باره این عکس به فرزندم چی بگم ؟ مایی که در ترافیک ، در صف گوشت ، در صف نان و ....کنترل خودمون رو از دست میدیم و با رکیک ترین کلمات همدیگر رو می نوازیم عصبانی هستیم 