دين مبين اسلام سرشار از رحمت و عطوفت است و پرچمدار اين مرام و مسلك پيامبر اعظم(ص) است كه بارها به مناسبت‌هاي مختلف سعي در اين داشتند تا اسرايي كه در صدر اسلام و با توجه به جنگ‌هاي متعدد به اسارت مسلمانان در مي آمدند را ببخشند و مورد عفو قرار دهند ولو به بهانه اينكه مسلماني را سواد بياموزند.
به گزارش قانون، رهبر معظم انقلاب نيز كه از سلاله پاك اين خاندان مطهر هستند اين سنت حسنه را بارها اجرا نمودند و به مناسبت هاي مختلف اعم از مذهبي و ملي زندانيان در بند را مورد عفو قرار مي‌دهند و با عفو تعدادي از آن ها به درخواست رئيس قوه قضاييه موافقت مي كنند. ايشان به‌مناسبت فرا رسیدن اعیادي چون عيد سعید قربان،غدیر خم، اعياد شعبانيه و ساير مناسبت‌هاي پربركت ديني و ملي با موافقت پيشنهاد عفو تعدادي از زندانيان، نه فقط زندانيان و خانواده‌هاي آنها را مورد لطف و عنايت قرار مي‌دهند بلكه فرهنگ بخشش و نوع‌دوستي اسلامي را در جامعه بارور مي‌كنند.
توجه حضرت آيت‌ا... خامنه اي به اين مهم كه در مناسبت‌هاي مختلف مذهبي مراسم هاي مختلفي براي بزرگداشت مقام ائمه معصومين و به ويژه بانوي بزرگ اسلام حضرت زهرا(س) برگزار مي كنند بيانگر توجه عميق ايشان به زنده نگه‌داشتن ياد اين بزرگان در فضاي جامعه است كه بارها مردم كشورمان شاهد برگزاري اين گونه مراسم در حسينيه امام خميني(س)بوده‌اند. اما نكته مورد توجه در اين ميان ارادت ويژه ايشان به مقام حضرت فاطمه زهرا(س) بانوي بزرگ اسلام است كه سبب مي شود علاقه وافر و بي بديل سلاله پاك حضرت رسول به دخت نبي اكرم(س) منتج به نگاه پدرانه مقام معظم رهبري به زنان و به ويژه زنان آسيب ديده شده است تا جايي كه ديروز شاهد عفو تعدادي از زندانيان بند نسوان به وسيله ايشان بوديم. توجه ويژه از جانب رهبر انقلاب به زنان زنداني با توجه به مشكلاتي كه اين قشر براي بازگشت به جامعه دارند مي‌تواند در تغيير نگرش جامعه نسبت به اين زنان و گسترش فرهنگ عفو و بخشش در جامعه تاثير گذار باشد.
نگاه متعالي مقام معظم رهبري به‌زنان آسيب ديدهمحمدرضا پاسبان حقوقدان گفت: در اينكه مقام رهبري در اعتبار سيادت، ارادت ويژه‌اي به حضرت فاطمه‌زهرا(س) دارند ترديدي نيست ونه فقط در گفتارشان كه در عملشان هميشه منعكس بوده است. اين وكيل دادگستري تاكيد كرد: زماني‌كه اين ارادت ويژه، بهانه‌اي شود براي توجه به زنان، رفع مشكلات و عفو آنها در واقع هم خبر خوبي وهم يك اقدام پسنديده‌اي است. كه به نظر بنده بايد در همه اركان جامعه، نهادهاي حكومتي و دولتي گسترش پيدا كند. اين نگاه ويژه مقام معظم رهبري به زنان بايد در وضع قوانيني كه حقوق زنان را اعتلا و احقاق حقوقشان را تسهيل كند، گسترش يابد. وي خاطر نشان كرد: براي مثال با كمك مباحث فقهي در بحث حقوق خانواده، با تفسيري دقيق حق زن در طلاق مطرح و تسهيل شود و مشكلاتي را كه براي زنان در بحث طلاق، حقوق زنان در روابط خانوادگي ومهريه وجود دارد،رفع شود.وي تصريح كرد: حمايت از خانم ها به خصوص در بحث خسارات بدني و آسيب‌هاي رواني كه به خانم ها در حوادث عمدي و غيرعمدي وارد مي‌شود نيز يكي از مشكلات امروز زنان است. با كمك فقه و تسري نگاه متعالي رهبري براي حل مشكلات زنان مي‌توان به ارتقاي حقوق اميدوار بود البته تغيير تا جايي بايد باشد كه ممنوعيت شرعي نداشته باشد و ما شاهد برابري حقوق مردان و زنان در جامعه باشيم و همه اينها مي‌تواند در اين راستا ارزيابي شود.
جايگاه عفو در حقوق كيفري ايرانیکی از آموزه‌های دینی ما مسلمانان که همــواره از سوی اولیا و فقها مورد سفارش و تاکید بوده مسئله عفو و گذشت در روابط اجتماعی است که آثار سودمند آن هم به جامعه و هم به فرد برمی گردد. در اصطلاح حقوق كيفري عفو به معناي اقدامي است كه با تصويب نهادهاي حكومتي به منظور ادامه پيدا نكردن تعقيب متهمان و يا بخشيدن تمام يا قسمتي از مجازات محكومان صورت مي‌گيرد. عفو یا تخفیف مجازات محکومان پس از پیشنهاد رئیس قوه قضاییه، با مقام معظم رهبری است و به این منظور کمیسیونی در قوه قضاییه تشکیل شده که به بررسی وضعیت متقاضیان عفو
مي‌پردازد.
میثم عربیان‌بافران، قاضی دادگستری و مدرس دانشگاه نیز در گفت‌وگویی در ارتباط با عفو توضيح داد: بحثي درمورد عفو، كه يكي از موارد سقوط عيني مجازات‌هاست در حقوق كيفري ايران مطرح شده است. يعني قانونگذار مصلحت‌هاي اجتماعي را در نظر مي‌گيرد و در برخي از موارد از اجراي مجازات در مورد برخي از مجرمين كه شرايط خاصي دارند؛ صرف نظر مي‌كند. زيرا سود و فايده عدم مجازات را، بيشترازاجراي مجازات مي‌دانند. يعني جنبه بازدارندگي آن، در بحث عدم اجرا وجود دارد و اين موضوع باعث جلوگيري از رفتن فرد به سمت جرم مي‌شود.
عربیان بافران در رابطه با عفو در قوانين و شرع نیز مطرح کرد: اين موضوع در حقوق كيفري سوابقي دارد كه بند 11 از اصل 110 قانون اساسي و ماده 24 قانون مجازات اسلامي به اين مورد اشاره كرده است. با اين وجود مشخص است كه در قوانين وجود دارد. در فقه نيز، برخي فقها به آن اشاره كرده‌اند. در فقه بيان شده كه عفو مخصوص مقام امامت است. اما به جزئيات آن در فقه پرداخته نشده است. قانون اساسي در بند 11 از اصل 110 آورده است كه عفو يا تخفيف مجازات محكومان، پس از پيشنهاد رئيس قوه‌قضاييه، يعني اين قضيه جزو مواردي است كه رئيس قوه‌قضاييه پيشنهاد مي‌دهد و بعد مقام معظم رهبري مورد موافقت قرار مي‌دهد.
تفاوت عفو عمومي و خصوصياین قاضی تعزیرات حکومتی تصریح کرد: عفو به دو قسمت عفوعمومي و خصوصي تقسيم بندي مي‌شود. كه در بحث عفوعمومي، شرايط متفاوت است. مواردي كه طي مناسبت‌هاي مختلف يا ايام خاصي از سال كه وجود دارد تحت عنوان عفو خصوصي است. متهمين يا مجرميني كه شرايط خاصي داشته باشند آن شرايط را بيان مي‌كنند به طور مثال، افرادي كه سابقه محكوميت كيفري نداشته يا بخشي از ميزان حبس خود را تحمل كرده باشند براي آنها عفو خاص را اعمال مي‌كنند. همانطور كه مي‌دانيم پيشنهاد عفو توسط رئيس قوه‌قضاييه مطرح مي‌شود و سپس توسط مقام معظم رهبري مورد موافقت قرار مي‌گيرد. وی در رابطه با عفو براي جرائم سنگين عنوان کرد: برخي از جرائم سنگين به طور مثال سرقت‌هاي مسلحانه يا سارقيني كه ميزان محكوميت حبس آنها بيشتر از 5 سال است اين بحث را استثنا مي‌كند. قاچاق مسلحانه، قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه، اقدام عليه امنيت داخلي و خارجي، آدم ربايي و تجاوز به عنف كه جرائم استثنا است. پس عفو شامل همه جرائم مي‌شود مگر آنكه در قانون به آن اشاره نشده باشد. جعل اسكناس، اختلاس يا كلاهبرداري جزو مواردي است كه قانونگذار آن را مستثنا كرده است كه اين جرائم شامل عفو نمي‌شود .
رفتار متهم يا محكوم عليه در عفو تاثيرگذار استاین استاد دانشگاه تصريح كرد: رفتارمتهم يا محكوم عليه يكي ديگر از مواردي كه درعفو مورد بررسي قرار مي‌گيرد. زماني كه فرد در حبس بوده اگر رفتار خوبي نشان داده باشد با تشخيص اينكه روند اصلاحي شخص مجرم رو به پيشرفت بوده اين جزو مواردي است كه براي فرد در نظر مي‌گيرند. ولي زماني كه فرد با دستگاه قضا همكاري داشته باشد تخفيف مجازات براي او در نظر گرفته مي‌شود چون در روند رسيدگي به مقام قضايي كمك مي‌كند.
تفاوت عفو و آزادي مشروط
وي در خاتمه درباره تفاوت عفو و آزادي مشروط عنوان كرد: همان طور كه از اسم آزادي مشروط مشخص است بنابرشرايط خاصي، آزادي را اعمال مي‌كنند. يعني مدت زماني كه دادگاه يا مقام قضايي براي فرد مشخص مي‌كند بنابررفتار شخص متهم است كه طي آن مدت زمان، سابقه محكوميت شخص به قوه خود باقي است ولي زماني كه عفو مطرح مي‌شود از همان تاريخي كه شامل شخص شده، بعد از آن هيچ‌گونه نظارتي يا سابقه‌اي براي فرد در نظر گرفته نمي‌شود ولي درآزادي مشروط زمان مهم است كه طي آن زمان نبايد جرمي مرتكب شود.
نقض عفو رهبري تخلف استدكتر علي نجفي توانا، استاد دانشگاه نيز تصريح كرد: در واقع از زماني كه عفو مقام رهبري اعلام مي‌شود و شخص مستحق اين عفو شود از آن زمان توقيف زنداني غيرقانوني است.
بنابر اين اگر مقام قضايي از اجراي درخواست رئيس قوه قضاييه كه در واقع متضمن موافقت مقام رهبري باشد استنكاف كند در اجراي قانون تخلف كرده است و ادامه دوران حبس به عنوان مجازات غير قانوني تلقي مي‌شود. اگر فردي تمام مراحل را طي كرده و مشمول عفو رهبري شده است اگر در نهايت با نظر دادستاني يا هر مسئول قضايي ديگرآزاد نشود بايد تحقيق شود كه چرا و چگونه او در دست مقامات قضايي باقي مانده است. ولي به نظر مي‌رسد بايد تحقيق بيشتري شودو دليل تعلل در آزادي بيان شود زيرا ممكن است تشريفات در حال طي شدن باشد.وي در خاتمه تاكيد كرد: لذا به نظر مي‌رسد به محض اطلاق دستور رهبري، فردي كه شامل عفو شده بايد سريعا ازمجازات معاف شود.
