تغییرات نام کشورها در طول تاریخ، پدیده ای رایج بوده که در موراد متعددی مشاهده شده است. دلایل این تغییرات نیز بسته به عوامل سیاسی، تاریخی، فرهنگی و غیره متفاوت با یکدیگر تفاوت داشته است. در این میان، برخی تغییرات از جمله تبدیل نام کشور خودمان از «پرشیا» به «ایران» دارای دامنه گسترده تری بوده است. یک نشریه آمریکایی به این موضوع نگاهی انداخته است.
به گزارش «تابناک»، نشریه آمریکایی «نشنال اینترست» در مطلبی به بررسی تغییرات صورت گرفته در نام کشورها در طول تاریخ و بررسی این موضوع پرداخته که این تغییرات تا چه حد در عرصه بین المللی مورد پذیرش قرار گرفته است. این نشریه، بررسی خود را با استفاده از ابزار جدید سایت «گوگل» با عنوان Ngram Viewer انجام داده است.
این ابزار نشان می دهد یک واژه خاص به چه میزان در بیش از پنج میلیون کتابی که در بخش کتاب های سایت گوگل وجود دارد، مورد استفاده قرار گرفته است. ابزار مذکور به کاربران اجازه می دهد میزان کاربرد یک واژه را در طول یک بازه زمانی گسترده (از سال 1800 تا 2008 میلادی) مشاهده نمایند.
بر این اساس، می توان دریافت که دولت میانمار، نتوانسته در متقاعد کردن کابران انگلیسی زبان برای استفاده از نام جدید این کشور و عدم استفاده از نام «برمه» موفق عمل کند. این تغییر نام در سال 1989 میلادی انجام گرفته است.
کشور همسایه میانمار، یعنی تایلند، نمونه خوبی برای نشان دادن این امر است که تغییر نام کشورها تا چه حد دشوار است؛ به ویژه زمانی که این تغییر چندین بار انجام پذیرد. تایلند تا سال 1939 «سیام» نام داشت و بار دیگر در فاصله سال های 1945 تا 1949 نیز به همین نام خوانده می شد. تنها از سال 1953 بود که استفاده از نام «تایلند» برای این کشور مرسوم شده و جای نام پیشین را گرفت.
برخی از دیگر کشورها، روند تغییر نام را با موفقیت بیشتری انجام داده اند. به عنوان مثال، «ولتای علیا» در سال 1984 به بورکینا فاسو تغییر نام داد. این اقدام پس از آن انجام شد که رئیس جمهور این کشور تصمیم گرفت نامی که قدرت های استعمارگر بر کشورش گذاشته بودند را تغییر داده و نامی را با ترکیب اسامی دو زبان اصلی رایج در این کشور انتخاب کند. سه سال بعد، استفاده از نام جدید در میان انگلیسی زبان ها رایج شد.
کشور غنا نیز در سال 1957 توانست به سرعت نام جدید خود را به جای «خلیج طلا» در میان انگلیسی زبان ها جا بیندازد. زیمبابوه نیز در سال 1984 و تنها چهار سال پس از کسب استقلال، نام جدید خود را به جای «رودزیا» در عرصه بین المللی جا انداخت. البته زیمبابوه پیش از این اسامی زیادی داشته است. این کشور تا سال 1965 که مستعمره انگلیس بود، «رودزیای جنوبی» خوانده می شد. پس از آن نیز در مقاطعی این کشور به نام های رودزیا، رودزیا زیمبابوه و بار دیگر رودزیای جنوبی خوانده شد.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که استقلال از قدرت های استعماری، یکی از عواملی بوده که توانسته تغییر نام موفق را برای کشورها تضمین کند (البته زئیر/کنگو در این میان استثناست). اما اگر کشوری در میان مستعمرات نبوده باشد چه؟ مکان های زیادی وجود دارد که خارجی ها برای اشاره به آن از نام هایی استفاده می کنند که اهالی خود آن منطقه آن را غیرمأنوس می یابند و استفاده از آن نام، به نوعی بیانگر قدرت نسبی خارجی ها نیز بوده است.
ایران، یک نمونه عالی از این دست است. اگرچه این کشور هیچ گاه همچون همسایگان خود مستعمره نشد، اما قدرت های خارجی (بریتانیا، روسیه و سپس آمریکا) مداخلات متعدد و مستمری را در این کشور انجام دادند. در همین حال، با اینکه خود ایرانی ها این کشور را با نام «ایران» می شناختند، اما غربی ها از زمان یونان باستان همواره از نام «پرشیا» برای آن استفاده می کردند.
در سال 1935، رضا شاه (که خودش محصول بریگاد استعماری قزاق بود) اعلام کرد که کشورش در متون رسمی باید با نام ایران مورد اشاره قرار بگیرد. هرچند اعمال این موضوع از همان زمان آغاز شد، اما تا سال 1963 هنوز هم استفاده از نام پرشیا متداول تر از نام ایران بود.
با این حال، استفاده از نام پرشیا هنوز هم به ویژه در بحث از فرهنگ ایرانی/ پارسی بسیار متداول است. یک کمدین ایرانی- آمریکایی زمانی به طنز گفته بود که برخی ایرانی ها، خود را پارسی می خوانند تا به این ترتیب افرادی که ایران را تهدید می دانند، سردرگم شوند. نام زبان این کشور نیز برای خود ماجرایی دارد: آیا این زبان «پرشین» نام دارد و یا آن گونه که خود مردم این کشور تلفظ می کنند، نام «فارسی» برای آن صحیح است؟
اتیوپی نیز در جا انداختن نام خود با مشکل مواجه بوده است. هرچند این کشور تنها برای مدت کوتاهی مستعمره شد، اما نام غربی این کشور (آبیسینیا) تا مدت ها مورد استفاده قرار می گرفت. جالب است که متداول شدن نام اتیوپی در دوره کوتاه سلطه ایتالیایی ها بر این کشور صورت گرفت.
اما استعمار، تنها دلیل ایجاد ابهام درباره نام ها نیست. «ندرلندز» به عنوان یک کشور غربی که خود نیز در دوره ای جزء قدرت های استعمارگر بوده، از سوی خارجی ها «هلند» نام گرفت است. این در حالی است که هلند تنها نام بخش کوچکی از این کشور است. تنها در سال 1981 بود که نویسندگان انگلیسی زبان، استفاده از نام ندرلندز را جایگزین نام هلند کردند.
از سوی دیگر، گاه تغییرات در نام کشورها، با تغییرات در خود آن ها همراه می شود. جمهوری چک در مفهوم مدرن آن در سال 1993 و پس از تجزیه چکسلواکی حیات پیدا کرد. پیش از آن، از نام «بوهمیا» برای اشاره به ملت چک استفاده می شد. استفاده از نام بوهمیا بیشتر از سوی آلمان نازی و در طول دوره اشغال چکسلواکی از سوی آن ها ترویج می شد که البته موفق نبود.
روسیه نیز تا سال 1947 با همین نام (روسیه) مورد اشاره قرار می گرفت؛ اما از آن زمان، یعنی سه دهه بعد از انقلاب بلشویکی، استفاده از نام «شوروی» برای این کشور متمایل شد و این نام، تا سال 2008 همچنان پرکاربردتر از نام روسیه بود.
اما این تنها نام کشورها نیست که در طول تاریخ دستخوش تغییر شده؛ بلکه این اتفاق درباره نام شهرها نیز افتاده است. جالب است بدانید که در میان انگلیسی زبان ها، هنوز استفاده از نام «کنستانتینوپل» متداول تر از «استانبول» است. این در حالی است که این تغییر نام 500 سال پیش اتفاق افتاده است!
از سوی دیگر، در طول تاریخ، امپراتورهای امپراتوری اتریش- مجارستان برای بسیاری از مناطق تحت سلطه خود از نام های آلمانی استفاده می کردند. به عنوان مثال، «زاگرب»، پایتخت کرواسی، در دوره این امپراتوری «آگرام» نام داشت. «لیوبلیانا»، پایتخت اسلوونی نیز در آن زمان با نام «لایباخ» مورد اشاره قرار می گرفت.
اما شاید کمتر شهری بوده که به اندازه «سنت پترزبورگ» تغییر نام داشته باشد. ریشه نام این شهر که در سال 1703 توسط پتر کبیر ساخته شد، آلمانی است. به همین دلیل، در دوران نبرد شوروی با آلمان در جنگ جهانی اول، نام این شهر به «پتروگراد» تغییر داده شد. با مرگ لنین، رهبر بلشویک های روسیه، این شهر «لنینگراد» نام گرفت. پس از فروپاشی اتحاد شوروی، نام «سنت پترزبورگ» مجدداً برای آن مرسوم شد. در این میان، فارسی زبان ها هیچ گاه از نام دیگری به جز سنت پترزبورگ برای اشاره به این شهر استفاده نکردند.
تغییرات صورت گرفته در برخی از نام ها نیز به سبب مشکل انگلیسی زبان ها در تلفظ نام صحیح آن بوده است. به عنوان مثال، تِهران (Tehran) در دوره ای تِهِران (Teheran) خوانده می شد. تلفظ نام دو شهر «بیجینگ» و «نانجینگ» در چین نیز به همین صورت دچار تغییر شده است. انگلیسی زبان ها تا دهه 1880، بیجینگ را «پکن» یا «پکینگ» می خواندند. نانجینگ نیز «نانکینگ» یا «نانکین» خوانده می شد. البته نام پکن همچنان در برخی از دیگر زبان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
من چند سال در سوئد بودم. آنجا مردم پرشین را بهتر می شناسند تا ایران 
اگر ایران را نمی شناسند از خنگ بودن خودشان است. یکم تلویزیون نگاه کنن تا از حالت بی اطلاعی در بیان. 
