«محمدرضا عارف» رئیس فراکسیون امید مجلس که همه می دانند هنوز از ماجرای تلاش برخی اصلاح طلبان برای کناره گیری اش از صحنه انتخابات ریاست جمهوری 1392 به نفع «حسن روحانی» دلگیر است، سرانجام پس از مدت ها حرف دلش را زد و آنچه را بدان معتقد است، مطرح کرد. او در گفت و گویی عنوان کرده که «جریان اصلاحات در انتخابات سال 98 ورود ائتلافی نخواهد داشت و با پرچم اصلاحات در این انتخابات حضور پیدا می کند.
به گزارش «تابناک»؛ معاون اول رئیس دولت اصلاحات در این گفت و گو از برخی افراد که با تمسک به لیست امید وارد مجلس شدند و اندکی بعد به آن پشت کردند، گفت: «در انتخابات سال ۹۸ با پرچم اصلاح طلبانه وارد می شویم یعنی ائتلاف نمی کنیم؛ به اندازه کافی هم نیرو داریم و با تعاملی که با شورای نگهبان داریم و با تغییر نگرشی که در برخی از نهادهای حاکمیتی نسبت به جریان اصلاحات به وجود آمده است، انشاءالله به این نتیجه برسیم که تأیید صلاحیت‌ها روند عادی و قانونی را طی کند و همانند انتخابات شوراها با تورم نیرو مواجه باشیم.»
دلایل ائتلاف اصلاح‌طلبان با اعتدالیون در سال 94وی در مورد چگونگی راهیابی برخی چهره های اصولگرا و اعتدالی به لیست امید در سال ۹۴ یادآوری کرد، ائتلافی که کردیم فقط به دلیل کمبود نیرو نبود. به هر حال در این سال با رد صلاحیت‌های گسترده نیروهای اصلاح طلب رو به رو شدیم؛ اما در کل جریان اصلاحات، جاذبه بالا دارد و اعتقاد به جذب دارد. ما اعتقاد داریم که نیروهای برجسته و متعهد را جذب کنیم؛ بنابراین راهبرد آن زمان این بود که نیروهای برجسته و مناسبی که می‌توانند در این اردوگاه قرار بگیرند را شناسایی کنیم
.
عارف یکی از موضوعات دیگری که در بسته شدن لیست امید در مجلس دهم با چهره های غیر اصلاح طلب نقش داشت نیز اشاره کرد و گفت: دولت تدبیر و امید روی کار آمده بود و تفکر و رویکردی داشت که با رویکرد اصلاحات همسو بود؛ بنابراین، در شورای عالی اصلاح طلبان بحث‌های زیادی داشتیم و به این نتیجه رسیدیم برای اینکه بتوانیم مسیر عقلایت و خرد جمعی را بهتر ادامه دهیم، باید با طرفداران دولت یا نیروهای اعتدال ائتلاف کنیم.
بنابراین ائتلافی که انجام شد بیشتر ائتلاف اصلاح طلبان و حامیان دولت بود. حالا این بحث هم مطرح بود که اگر بگوییم حامیان دولت، آن وقت این بحث عنوان می‌شود که مگر اصلاح طلبان حامیان دولت نیستند؟ پس باید گفت بیشتر حامیان دولتی که در جریان اصلاحات نبودند یعنی اصلاح طلب به مفهوم شناسنامه‌ای نبودند. مورد نظر ائتلاف ۹۴ بودند.
انتقاد از پشت‌کنندگان به فهرست امیدرئیس فراکسیون امید در مجلس دهم عنوان کرد در تهران بعد از ارزیابی که انجام دادیم، شصت تن نیروی کیفی که در لیست قرار بگیرند، داشتیم. وقتی وارد پروسه ائتلاف شدیم طبیعتا افرادی را از طرفداران دولت در لیست ائتلافی قرار دادیم. در گام سوم بحثی جدی داشتیم که آیا این ائتلاف جواب داده است یا نه؟ لیست امید شکل گرفت و متأسفانه قبل از شروع مجلس و بعد از آن، در ماه‌های اول یک تعداد از افرادی که با این نگاه در لیست امید قرار داده بودیم در فراکسیون امید حضور پیدا نکردند و متأسفانه حتی بعضا رو در روی فراکسیون امید هم قرار گرفتند یعنی احساس عمومی دوستان شورای عالی سیاست گذاری این بود که طرح ائتلاف را مطرح نکنیم و نمی‌توانیم با این نگاه مکانیزم ائتلافی پاسخگوی مردم باشیم.
به هر حال عارف پس از مدت ها حرف دلش را زد؛ سخنی که شاید از همان زمانی که او وادار شد در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به نفع روحانی کنار برود، در دلش مانده بود. اما امروز دلایل دیگری هم به نظر می رسد مزید بر علت شده تا عارف این گونه بی مهابا دو سال مانده به برگزاری انتخابات مجلس یازدهم موضع گیری و راه اصلاحات را بر خلاف انتخابات قبلی جدای از اصولگرایان معتدل و اعتدالگرایان اعلام کند؛ موضوعی که معلوم نیست بزرگان و تصمیم گیرندگان جریان اصلاحات هم به آن معتقدند یاشند یا خیر؟
یکی از دلایلی که می توان آن را دلیلی بر انتقاد جدی عارف نسبت به اعتدالگرایان عنوان کرد این است که در دولت یازدهم برخی چهره های اصالتا اصلاح طلب کابینه «حسن روحانی» از دولت کنار گذاشته شدند و حتی یک وزیر شناسنامه دار اصلاح طلب که آرم و مارک اصلاحاتی بودن آن بر هیچ کس پوشیده نیست و در کابینه خاتمی نیز حضور داشته یعنی «حبیب الله بی طرف» که به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو معرفی شد هم با رأی مجلسی ها از تکیه زدن بر کرسی وزارت نیرو محروم ماند.
صبر عارف از انتقادها درباره چرایی رأی نیاوردن بیطرف لبریز شداین مسأله باعث شد که خیلی از چهره های جریان اصلاحات و رقیبان آن ها به کار فراکسیون امید خرده بگیرند و از عدم همراهی آنها با وزیر اصلاح طلب معرفی شده برای کابینه دوازدهم که منجر به افتادن او نیز شد، انتقاد کنند؛ موضوعی که به نظر می آید، هضم آن برای عارف خیلی سخت بوده است. البته عده ای هم پس از این اتفاق نحوه شکل گیری لیست های امید برای انتخابات مجلس گذشته را واکاوی و به آن انتقاد کردند که هر دوی این مسائل در نهایت عارف را وادار به واکنش در این خصوص کرد.
از طرفی بیشترین بهره را در بین احزابی که اصلاح طلب شناخته می شوند از تغییر و تحولات و فعل و انفعالات پس از روی کار آمدن دولت روحانی، حزب کارگزاران سازندگی برده است. آنها در دولت چهره هایی در سطح وزارت، معاونت رئیس جمهور، استاندار، رئیس سازمان و ... دارند و در شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز توانسته اند موفق عمل کرده و برخی اعضای این حزب را روانه شوراها کنند.
لابی قدرتمند و انسجام تشکیلاتی این حزب که ابتدای شکل گیری اش بیشتر در جبهه راست تعریف می شد، اما کم کم به سمت اصلاح طلبان گرایش یافت، باعث شده که پس از راهیابی برخی اعضای آن به شوراهای شهر و به ویژه در کلان شهرها از جمله تهران و مشهد، شهرداری این شهرها نیز از آن کارگزارانی ها شود و آنها بتوانند حداکثر بهره برداری را از فرصت به وجود آمده برای آنها داشته باشند؛ موضوعی که سایر احزاب اصلاح طلب در آن توفیق چندانی نیافته اند.
چرا عارف معتقد است اصطلاح طلبان باید مستقل در انتخابات شرکت کنند؟از طرفی عدم همراهی اصولگرایان معتدلی که با پرچم اصلاحات وارد مجلس شورای اسلامی شده اند، با اصلاح طلبان و گرایش آنها به سمت اصولگرایان پس از راهیابی به مجلس که باعث شد بسیاری از تصمیمات فراکسیون امید در قوه مقننه با بن بست مواجه شود، از جمله موضوعاتی است که باعث برآشفته شدن عارف شود و کار را به جایی برساند که او از الان آهنگ مستقل شرکت کردن اصلاح طلبان در انتخابات آینده مجلس را سر بدهد.
اما به نظر می رسد، این نظریه عارف با مخالف جدی سران و تصمیم گیرندگان جریان اصلاحات مواجه شود؛ چراکه به نظر نمی آید، آنها در این شرایط بخواهند با یک تصمیم گیری اشتباه هرچه از سال 92 تاکنون بافته اند را پنبه کنند؛ در حقیقت گفتمان و استراتژی که اکنون اصلاح طلبان بدان رسیده اند، راهی است که برای آن زحمت زیادی کشیده و هزینه های بسیاری داده شده است، لذا همه این مسائل جایی برای تصمیم گیری از سر دلخوری را فراهم نمی سازد.
امکان اجرایی شدن این نظریه عارف برای انتخابات مجلس یازدهم چیزی نزدیک به صفر است، چون سران و تصمیم گیرندگان جریان اصلاحات با این موضوع به دلیل موفق بودن راه و سیره ای که از انتخابات 92 تاکنون در پیش گرفته اند، موافق نخواهند کرد و ترجیحشان بر این است که همچنان تئوری «استراتژی مقدم بر ایدئولوژی» را پیش ببرند تا اینکه با یک تصمیم اشتباه راه موفق گذشته را تخریب کنند.
اصلاحات تدریجی یا ادامه استراتژی اصلاحات دفعی؟!از طرفی طبق آنچه اصلاح طلبان برای آینده خود ترسیم کرده اند، به نظر می آید آنها اولویت را بر «اصلاحات تدریجی» گذاشته اند و تجریه گذشته آنها نشان می دهد، دفعی عمل کردن موفقیت های مورد نظر را نه تنها در پی ندارد، بلکه مقاومت های زیادی را ایجاد خواهد کرد که در نهایت پروسه اصلاحات را با شکست مواجه می کند. از طرفی همین زمینه فعلی برای فعالیت جریان اصلاحات در جامعه و حضور در قدرت برخی نیروها و مهره های آنان ثمره تلاش آنها از سال 92 تا کنون است؛ لذا به نظر نمی آید آنها مایل باشند همه اینها را به صرف گفتن یک جمله یا داشتن یک دلخوری از دست بدهند. از طرفی هم گویا «محمدرضا عارف» نمی خواهد همچون انتخابات سال 92، بخشی از استراتژی اصلاح طلبان در انتخابات 1400 باشد.
