خط و نشان برای دشمن، مطالبه از مسئولان، تشکر از مردم در بیانات رهبر انقلاب، آتش‌در لانه آل سعود، تاکید رئیس جمهور بر ریشه‌یابی علل فرهنگی و اجتماعی حوادث اخیر، عقب گرد قیمت تخم مرغ، مواجهه ترامپ با برجام؛ مقابله یا عقب‌نشینی؟، واکنش اصغر فرهادی به اعتراضات اخیر و دیوانه بازی‌های نمایشی ترامپ از مواردی است که محور گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز چهارشنبه ۲۰ دی ماه در حالی چاپ و منتشر شدند که بیانات روز گذشته رهبر معظم انقلاب در باره حوادث اخیر از مهمترین عناوین صفحات نخست روزنامه‌های امروز است.
روزنامه خراسان چکیده سخنان روز گذشته آیت الله خامنه‌ای را با عنوان «خط و نشان برای دشمن، مطالبه از مسئولان، تشکر از مردم» تیتر یک شماره امروز خود کرد.
روزنامه ایران نیز «زخم مشکلات کشور را درمان کنیم» را از میان سخنان رهبری به عنوان تیتر نخست برجسته کرد و جمله «مطالبات بحق مردم از حرکات تخریب‌گرانه یک گروه جداست» در ابتدای گزارش خود از این دیدار جای داد.
روزنامه ابتکار بخشی دیگر از سخنان رهبری جمله «به آینده بسیار روشن کشور امیدوار هستم» را تیتر کرد و کیهان عنوان «دیوانه‌بازی‌های نمایشی ترامپ بی‌جواب نخواهد ماند» را که نوعی پاسخ به اقدامات اخیر ترامپ محسوب میشد را تیتر نخست شماره امروز خود انتخاب کرد.
روزنامه شهروند از معدود روزنامه‌هایی است که سرمقاله روز خود را به سخنرانی روز گذشته رهبر انقلاب اختصاص داده و در بخشی از آن با عنوان «چند نکته مهم از یک سخنرانی مهم» با اشاره به نگاه ایشان به حوادث اخیر کشور نوشت: اظهارات مقام معظم رهبری نظام در این‌باره بسیار گویاست. ایشان ضمن توضیح مفصل عوامل مرتبط با این حوادث و حضور یا اثرگذاری نیرو‌های خارجی و فرامرزی، صراحتا به این مسأله نیز اشاره کردند: «دشمنان مانند مگس روی زخم ناشی از مشکلات و ضعف‌ها می‌نشینند، بنابراین باید زخم را خوب کنید و نگذارید به وجود آید؛ چرا که اگر مشکل داخلی نداشته باشیم، تبلیغات و فضاسازی بیگانه اثر نمی‌گذارد و آمریکایی‌ها هم نمی‌توانند هیچ غلطی بکنند.»
در ادامه تعدادی از یادداشت ها، گزارش‌ها و سرمقاله‌های روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:
خروج آمریکا از برجام و سناریوی ایران
نصرت‌ا. تاجیک در سرمقاله امروز آرمان امروز با موضوع قرار دادن احتمال خروج آمریکا از برجام نوشت: احتمال خروج آمریکا از برجام چندان جدی نیست، اما در هر صورت ایران باید احتمال هر سناریویی را از سوی ترامپ مورد بررسی قراد دهد. بر اساس سلسه قرائنی احتمال خروج آمریکا از برجام تقویت شده‌است. البته سلسله اتفاقاتی در کنار این احتمال می‌تواند به خروج قطعی آمریکا از برجام منتهی شود. هر چند عکس این موضوع نیز دور از ذهن نیست، اما تا این لحظه تصویر روشنی از خروج یا عدم خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران به وجود نیامده است. قدر مسلم ایران باید با این نگاه به مواجهه با این احتمال بپردازد که طرف مقابل کشورمان جامعه بین‌المللی است. ایران نباید واکنشی رفتار کند و با ارتباط با سایر ذی‌نفعان در توافق هسته‌ای زهر احتمالی خروج آمریکا از برجام را بگیرد. طبیعتا در صورت خروج آمریکا سلسله مشکلاتی برای ایران به وجود خواهد آمد. به خاطر نقش آمریکا در اقتصاد جهان در صورت عملی شدن این اقدام فشار‌ها علیه کشورمان افزایش خواهد یافت. از هم اکنون باید راهکار‌هایی در نظر گرفته شود تا مشکلی در آینده به وجود نیاید. روش انتخابی آمریکا کشیدن ایران به سمت رو در رویی با آنهاست. در نتیجه باید طرح‌های معقولی از اکنون اتخاذ کرد تا در مقابل تحرکات آمریکایی‌ها مواضع معقول اتخاذ کنیم. سلسه تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله باخت آمریکا در جلسه جمعه گذشته شورای امینت نشان می‌دهد که ترامپ در آینده به اقدامات تند‌تری علیه کشورمان متوسل خواهد شد. آمریکا در مجموع به دنبال فشار بر ایران برای امتیازگیری است. بعد از ایجاد تحول توسط ایران در سوریه و عراق طبیعی است که ایران از سوی آمریکا با مشکلاتی مواجهه گردد. ایران با هماهنگی با اروپا روسیه و چین می‌تواند زهر هر اقدام احتمالی ترامپ را بگیرد. آمریکایی‌ها از ایجاد این وضعیت به دنبال اهداف بلند مدتی برای تغییر رفتار ایران هستند، اما در کوتاه مدت به دنبال امتیازگیری بیشتر از کشورمان هستند. فرض آمریکا در این راستا است که در کنار مباحث هسته‌ای طبق فرمول خود با ایران رفتار کنند تا امتیاز بیشتری بگیرند. در دروان پسا داعش و دورانی که ایران درصدد بهره برداری از دستاورد‌های خود در سوریه و عراق است، آمریکا علاقه‌ای به نقش مدام ایران در این دو کشور ندارد. از قبل هم این حدس زده میشد که حتی اگر در مقابل دوران اوباما در ارتباط با مسائل هسته‌ای به تفاهم برسیم آمریکایی‌ها به دنبال ادامه این روند هستند. در حال حاضر در مقابل این اقدام احتمالی آمریکا، ایران باید تصمیم اساسی و راهبردی اتخاذ کند تا تصویر و مسیر آینده خود را مشخص نماید و نباید تصمیمی بگیرد که هزینه‌های کشورمان بیش از توان شود. در مجموع باید معقول، منطقی و دیپلماتیک رفتار کنیم.
اتفاقات دی ماه مایه اختلاف و بروز کینه در کشور نشود
شهروند سخنان روز گذشته رهبر معظم انقلاب را موضوع قرار داد و در سرمقاله امروزش نوشت: سخنان مقام معظم رهبری در خصوص حوادث اخیر می‌تواند فصل‌الخطاب حداقل بخشی از مجادلاتی قرار گیرد که در فضای عمومی کشور ممکن است بروز یافته باشد. در این یادداشت به چند محور مهم این سخنان اشاره می‌شود. ابتدا آنجا که تأکید کردند: «همه این تحلیل‌ها یک نقطه مشترک صحیح داشت و آن اینکه باید بین مطالبات صادقانه و بحق مردم و حرکات وحشیانه و تخریب‌گرانه یک گروه تفکیک قایل شد و مطالبات و خواسته‌های مردم را پیگیری کرد.»
واقعیت این است که باید امکانی برای ابراز نارضایتی و مخالفت با سیاست‌ها و یا عملکرد‌ها فراهم کرد. اتفاقا در غیاب این امکان است که اعتراضات می‌تواند به جا‌های خطرناک کشیده شود. درواقع مسأله فقط این نیست که عده‌ای از روی خباثت اعتراضات عادی مردم را به خشونت می‌کِشند، بلکه این طبیعت رفتار جامعه‌ای است که عادت به انجام اعتراض‌های مدنی و تجربه آن را ندارد. بنابراین شرط لازم و نه کافی برگزاری آرام و مدنی اعتراضات بازبودن راه برای اعتراض مردم است. البته این اعتراضات شامل مسائل متنوعی می‌شود و هر کس و با هر گرایش فکری باید بتواند نسبت به اموری که می‌داند در مسیر صحیحی قرار ندارد و یا حق آنان ضایع می‌شود، اعتراض کند.
نکته مهم و کلیدی دیگری که مورد اشاره قرار دادند و مرتبط با مسأله قبلی است، اتکای حکومت به مردم است. آنجا که گفته شد: «می‌گویند حکومت ایران از مردم خود می‌ترسد! خیر؛ حکومت ایران متولد این مردم است.» شاید عصاره تمامی آنچه که یک حکومت را پایدار نگه می‌دارد، همین نگاه است. اگر مردم حامی حکومت نباشند، آن حکومت دیر یا زود دچار فروپاشی و سقوط خواهد شد. طبعا برای کسب و بقای این حمایت و پشتیبانی مردمی، باید مطالبات مردم نیز در حد مقدور و متصور تأمین شود. وظیفه حکومت است که نگرش مردم را در همه امور بسنجد و نگرانی‌های آنان را در عمل یا حداقل در تحلیل و نظر برطرف کند. نکته بسیار مهم بعدی که می‌تواند راهبرد کلی تمامی دستگاه‌های قضائی و اجرایی باشد، نحوه مواجهه با مسأله است. در گذشته همیشه سعی می‌کردند که با نادیده‌گرفتن مشکل صرفا به دست‌های پنهان و عوامل خارجی بپردازند و به قول معروف صورت‌مسأله را پاک کنند؛ ولی اظهارات مقام معظم رهبری نظام در این‌باره بسیار گویاست. ایشان ضمن توضیح مفصل عوامل مرتبط با این حوادث و حضور یا اثرگذاری نیرو‌های خارجی و فرامرزی، صراحتا به این مسأله نیز اشاره کردند: «دشمنان مانند مگس روی زخم ناشی از مشکلات و ضعف‌ها می‌نشینند، بنابراین باید زخم را خوب کنید و نگذارید به وجود آید؛ چرا که اگر مشکل داخلی نداشته باشیم، تبلیغات و فضاسازی بیگانه اثر نمی‌گذارد و آمریکایی‌ها هم نمی‌توانند هیچ غلطی بکنند.»
حقیقت همین است؛ مسأله ما آن زخمی است که باید درمان شود و مرهمی بر آن گذاشت. زخمی که در حال ناسور شدن است، زخمی که در حال گسترش است، این همان پیش‌زلزله‌ای است که می‌تواند خطرآفرین باشد. این همان زخمی است که در یک بدن و جسم ناتوان از ایمنی و مقابله با ویروس خارجی بشدت ضربه‌پذیر است و حتی یک زخم کوچک، کل جسم را دچار مخاطره جدی میکند. نکته بعدی تمایز‌گذاشتن میان معترضان خیابانی است که بر اثر فهم یا درک خود یا تحت تأثیر احساسات یا موارد مشابه فراتر از اعتراض عادی رفتار کرده‌اند، با کسانی که دانسته و آگاهانه و با هدف اغتشاش و ایجاد درگیری عمل کرده‌اند. گر چه به طور صریح اظهار نشده، ولی می‌توان گفت که در چنین رفتار‌های جمعی نمی‌توان گروه اول را براساس اتهام ارتکاب فعل مجرمانه، محکوم یا مجازات کرد. درواقع هدف باید اصلاح باشد، همانطور که فرمودند: «در مسأله اخیر باید میان جوان و نوجوانی که تحت‌تأثیر هیجان فضای مجازی حرفی زده و کاری کرده با کسانی که جزو پادو‌های آمریکا و ضد انقلاب هستند، فرق گذاشت.» اگر بر این اساس رفتار شود، بعید است تعداد کسانی که باید در بازداشت بمانند تا پاسخگوی رفتارشان باشند از تعداد انگشتان دست تجاوز کند. باید مراقب بود که اتفاقات دی ماه، چون موارد گذشته به یک نقطه مورد اختلاف و بروز کینه در تاریخ این کشور تبدیل نشود.
لرزه بر حقوق شهروندی
حسین عرفانی مقدم مدیرکل دفتر حقوق بشر و پیگیری حقوق شهروندی وزارت دادگستری طی یادداشتی در روزنامه ایران نوشت: اتفاقات روزهای اخیر کشور از زلزله خسارت بار و سهمگین استان کرمانشاه گرفته تا دلهره‌های وقوع زلزله احتمالی در دیگر استان‌های کشور از جمله پایتخت، باسرعت قابل توجهی تحت‌الشعاع اعتراضات برخی افراد در شهرها، با هدف توجه بیشتر به اوضاع و احوال اقتصادی موجود، قرار گرفت. به گونه‌ای که هیچ اثری از اضطراب و نگرانی احتمال وقوع زلزله در افکار عمومی باقی نمانده است، اما امیدوارم تدبیر بیش از پیش مسئولان، برای اتفاقات ناگهانی بعدی از آمادگی اولیه و هماهنگی دستگاه‌های اجرایی کشور برای کاهش خسارات مادی و معنوی شهروندان حاکی باشد. آنچه در این مجال بدان پرداخته خواهد شد اهمیت توجه به طریق ارتقای سطح آگاهی‌های عمومی در زمینه حقوق شهروندی است و اینکه نیاز به فرهنگ‌سازی برای دقت بیشتر و توجه مردم به حقوق و تکالیفشان، بواقع یکی از ضروریات امروز جامعه ایرانی است. به نظر می‌آید برای ارتقای سطح آگاهی‌های عمومی در زمینه حقوق شهروندی، نخستین نکته اساسی در آموزش، شروع از خودمان است. هر آنچه از حقوق و تکالیف خود در جامعه می‌دانیم به دقت اجرا کنیم و به حقوق دیگران و به طور کلی حقوق جامعه با کمال قانونمداری احترام بگذاریم. قطعاً تلاش دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های مدنی در امر آموزش حقوق شهروندی نیز اثرات مثبت و ارزنده‌ای نیز خواهد داشت؛ لذا حفظ و رعایت بیش از پیش حقوق شهروندی را باید ابتدا از خودمان شروع کنیم، توجه به قوانین و مقررات کشور و به‌عبارتی قانونمداری، کنترل خشم، رعایت احترام به دیگر شهروندان و از همه مهمتر حفظ و رعایت حقوق آپارتمان نشینی در شهر‌های بزرگ، همه و همه را باید از خود شروع کرد. نتیجه این امر نیز قطعاً بر وجه مطالبه گری جامعه اثر‌گذار بوده و دستگاه‌های اجرایی غیرفعال یا کم کار نیز به تبع این مطالبه عمومی در راستای حفظ و رعایت حقوق شهروندی حرکت رو به جلو خواهند داشت.
وقایع این روز‌ها و اعتراض برخی افراد به وضعیت معیشتی و اقتصادی موجود نیز، نه اینکه امکان اعتراض در نظام جمهوری اسلامی مسدود یا محدود باشد، ولی اینکه سوء‌استفاده‌های صورت گرفته که منجر به تضییع حقوق مادی و معنوی شهروندان شده است لرزه بر جسم و روح حقوق شهروندی انداخته است. در این موضوع نیز همچنان اعتقاد داریم که وقتی برای حفظ و رعایت حقوق مان در جامعه، قانونگرایی را از خودمان شروع کنیم، بهترین نتیجه را اخذ خواهیم کرد. فضای دقیق و چارچوب درستی که در قوانین و مقررات کشور و همچنین در منشور حقوق شهروندی نیز تأکید شده است، این امکان را می‌دهد که افراد از حق نقد و ابراز نارضایتی برخوردار باشند، اما در مسیری که به اصلاح و خیر جامعه پیش رود نه اینکه موجبات تضییع حقوق شهروندان را فراهم کند؛ بنابراین در این موضوع نیز حفظ و احترام به قانون و قانونمداری و انتقال انتقادات و اعتراض‌های موجود از مسیر قانونی، ضمن اینکه به صلاح و پیشرفت جامعه کمک میکند، مسیر درست و بنای فرهنگ‌سازی برای فرزندانمان و نحوه برخورد با کاستی‌ها را نیز برای آنان ترسیم میکند؛ لذا همواره تأکید داریم هرگونه انتقاد و اعتراض سازنده هر یک از شهروندان به‌عنوان عضو خانواده بزرگ ایرانی، ضمن اینکه نیاز به شنیده شدن و پیگیری جهت حل مشکلات موجود را می‌طلبد، فرهنگ نقد و اعتراض را برای فرزندان این خانواده اصیل و بزرگ بنیان می‌گذارد. بدیهی است که ایجاد فضای نا آرام و اقدامات ساختارشکنانه و غیرقانونی جز تضییع حقوق شهروندان و نتیجه نگرفتن، عاید دیگری ندارد.
پس بیایید با هر آنچه از حقوق شهروندی می‌دانیم از خودمان شروع کنیم. احترام به قانون، احترام به حقوق یکدیگر، مدارا در برخورد با سلایق اجتماعی مختلف و... که در این مسیر هر یک از شهروندان می‌توانند به‌عنوان الگوی جامعه در فرهنگ‌سازی و اجرای حقوق شهروندی در اجتماع ایرانی باشند. بدیهی است همچنان تأکید بر اقدامات آموزشی دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های مدنی در موضوعات حقوق شهروندی با هدف افزایش آگاهی‌های عمومی در کشور نیز از اساسی‌ترین نکات زیربنایی محسوب می‌شود. پس با افزایش آگاهی مردم در خصوص حقوق و تکالیف آنان در اجتماع و ترویج فرهنگ «احترام به حقوق شهروندی را از خودمان شروع کنیم» در گسترش این مفهوم کوشا باشیم، ظرافت مفاهیم انسانی و اجتماعی مندرج در بطن حقوق شهروندی تاب چنین لرزه‌هایی را ندارد.
شکایت دولت، رسانه ملی را سربه راه میکند؟
ابتکار در بخشی از گزارش خود مبنی بر انتقاد اسحاق جهانگیری از صدا و سیما به خاطر فراهم نکردن گفتگو او با مردم درباره مسائل اخیر در صدا وسیما نوشت: اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در آخرین صحبت‌های خود از ممانعت حضور وی در صداوسیما خبر داد و به نوعی عنوان کرد که مسئولان این رسانه از صحبت کردن وی با مردم جلوگیری کردند، البته این نخستین بار نیست که صداوسیما چنین رویکردی را نسبت به دولت دوازدهم داشته است و با افزایش اعتراض‌های مردمی نسبت به عملکرد دولت دوازدهم هم شاهد نگاه یکطرفه این رسانه ملی نسبت به دولت وقت بودیم و به گفته بسیاری صداوسیما به جای آرام کردن مردم، فشار مضاعفی به افکار عمومی وارد میکند و بعضا رویکرد و برنامه‌هایی که در این رسانه تولید می‌شود، بیشتر شباهت به عقده‌گشایی مسئولان آن دارد و ناشی از عناد و دشمنی آشکار نسبت به دولت دوازدهم است. در این میان، لازم به یادآوری است حسن روحانی در دولت یازدهم مواجه مشابهی با سازمان صدا و سیما داشت و سخنرانی رئیس جمهوری دولت یازدهم با موانعی از سوی مسئولان این سازمان مواجه شد.
با این اوصاف به سادگی می‌توان به این حقیقت پی برد که این رسانه سال‌ها است کارکرد ملی خود را از دست داده است و تنها در اختیار یک جناح خاص حرکت میکند. محمدصادق جوادی حصار فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت‌وگو با «ابتکار» در رابطه با رویکرد صداوسیما عنوان کرد: «این اتفاقات ناشی از این مسئله است که صداوسیما خود را متعهد به دولت نمی‌داند و خود را متعهد به مسائلی خاص و فراتر از دولت تصور میکند و در تشخیص وظایف خود را مستقل از دولت و سایر ارکان نظام تلقی میکند و من فکر می‌کنم باید با چنین سازمانی برخورد قانونی داشته باشیم در حقیقت تا به امروز برخوردی قانونی صورت نگرفته است و این حس به این سازمان دست داده است که هر اقدامی که داشته باشد، مورد تایید است.» وی در ادامه افزود: «اگر این اتفاق افتاده باشد، دولت می‌تواند به قوه قضائیه شکایت کند و از مجلس و کمیسیون اصل ۹۰ و ریاست مجلس بخواهد که به این مسئله رسیدگی کنند و در نهایت دولت باید خود را موظف بداند که باید برای استفاده از قانون اساسی مردم که یکی از آن‌ها همین تریبون رسانه ملی است و برای حصول چنین امری می‌توانند به صورت قانونی ورود پیدا کنند و حتی اگر لازم شد نامه‌ای به رهبری بنویسند و در چارچوب اختیاراتی که دارند صداوسیما را موظف به همکاری با دولت کنند.»
در این میان لازم به یادآوری است که سابق بر این نه در حوزه سیاسی بلکه در خصوص شکایت‌های فردی مسائلی نسبت به صداوسیما مطرح شد، اما هیچ‌گاه خبری از به نتیجه رسیدن این شکایات به گوش نرسید. محمدعلی جداری فروعی وکیل دادگستری و حقوقدان درگفت‌وگو با «ابتکار» در رابطه با وجه قانونی چنین مسئله‌ای اظهار کرد: «طبق اصل ۱۷۵ قانون اساسی ایران در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران آزادی بیان و نشرافکار و رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تامین شود و عزل و نصب صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با مقام رهبری و شورایی مرکب از نمایندگان رئیس جمهوری و رئیس قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی بر این سازمان خواهند داشت خط مشی و ترکیب اداره سازمان و نظارت بر آن را معین می‌کنند.» جداری فروغی در ادامه افزود: «در قانون اساسی شرایط و ضوابط کلی برای اداره صداوسیما و نظارت بر آن مشخص و معلوم شده است، اما در عمل تا آنجا که همگان اطلاع دارند صدا وسیما مسیر‌های خاص خود را می‌رود و اعمال مدیریت در آن گاهی رفتن به راه‌های یک طرفه و بدون توجه به افکار عمومی است. همین که گفته می‌شود به بهانه‌های مختلف به معاون رئیس جمهوری اجازه و موقعیت برای بیان نظرات داده نمی‌شود، طبیعی است که مردم عادی و شهروندان جمهوری اسلامی با حقوق برابر دسترسی به استفاده از امکانات سازمان صداوسیما را ندارند و همه چیز در چارچوبی که مدیران این سازمان و آن هیات نظارت تعیین می‌کنند، اداره می‌شود.» جداری فروعی خاطرنشان کرد: «به نظر من زمینه شکایت از این سازمان که چرا با یک نفر مصاحبه میکند و با شخص دیگرنه، وجود ندارد. اگرچه همانطور که گفته شد این سازمان در روند خط مشی خود از حقوق همه مردم به طور یکسان دفاع نمی‌کند و برای بسیاری از گروه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگ امکان حضور در صداوسیما و ابراز نظر و عقیده و یا انتقاد وجود ندارد.» این وکیل دادگستری افزود: «اما باتوجه به قوانین جزایی دیگر در صورتی که در صداوسیما تشویش اذهان عمومی شود و یا توهین و افترا به افراد، سازمان‌ها و ارگان‌ها و حتی دولت وارد شود، علی الاصول افراد ذی نفع می‌توانند طبق قانون علیه این سازمان شکایت کنند، اما متاسفانه تا آنجایی که ذهن من یاری میکند هیچ گونه شکایتی و خواسته‌ای علیه این سازمان تاکنون به نتیجه نرسیده است و در نتیجه برای مسئولان این سازمان تفاوتی نمی‌کند که سخنان یک رئیس جمهوری را پخش نکنند و یا افراد عادی را حتی شاید مدوعوین این سازمان آزادی را در همین رفتار‌ها می‌بینند که انجام می‌دهند.»
رسانه ملي ما تبديل به رسانه حزبي شده (ازاين به بعد بخوانيد رسانه حزبي) .
من كه دارم نگاه ميكنم بخش هاي مختلف رسانه ملي و نه بخش خبري اين طوري هم نيست ودارد بخش هاي مختلف كشور را بررسي ميكند 