پخش غیرقانونی 24 سریال پس از یک دوره سکوت!

اصلی‌ترین شبکه عرضه فیلم و سریال که از حمایت ویژه‌ای برخوردار است، 24 سریال خارجی را بدون کسب مجوز از شورای صدور پروانه نمایش خانگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عرضه کرده و از آن کسب درآمد می‌کند؛ اما با وجود هشدارهای پیاپی، هیچ برخوردی با این مجموعه نشده است؛ اتفاقی که باعث شده این پرسش پیش بیاید، انگیزه مسئولان سینمایی از سکوت در مقابل این بی‌قانونی چیست؟

به گزارش «تابناک»؛ یکی از دلایلی که قدرت حاکمیتی در حوزه ویدیو و فیلم در فضای مجازی در حال خارج شدن از وزارت فرهنگ و ارشاد است و انتقال مطلق به صداوسیماست، عدم توان مدیران مرتبط در کنترل واقعی عرضه دست کم فیلم‌ها و سریال‌های سینمایی داخلی و خارجی در فضای مجازی و رعایت حداقل‌های قانونی موجود در این حوزه است. در همین زمینه یک نمونه بسیار روشن وجود دارد که با وجود هشدارهای مکرر «تابناک»، با سهل انگاری‌هایی مواجه شده است.

در مرداد 1396، بنرهای بزرگ در سطح پایتخت، مبنی بر دعوت به دیدن این سریال با عکس کیت هرینگتون ـ که نقشی کلیدی در سریال «بازی تاج و تحت» دارد ـ نصب شد که از مردم دعوت می‌کرد در وب‌سایت فیلیمو ـ که ظاهراً یکی از VOD های دارای مجوز است ـ سریال بازی تاج و تخت را تماشا کنند. با مراجعه به این وب سایت، همه قسمت های فصل تازه این سریال با زیرنویس فارسی عرضه شده بود، که اتفاقی بی‌سابقه محسوب می‌شد.

«تابناک» همان زمان، از مسئولان سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرسید: چگونه بدون صدور پروانه نمایش برای تک تک قسمت‌های سریال «بازی تاج و تخت»، یک عرضه کننده فیلم و سریال در ایران می‌تواند این سریال را بفروشد؟! چرا همین امکان برای دیگر وب‌سایت‌های عرضه کننده فیلم و سریال ـ که شامل تعداد قابل توجهی از دارندگان IPTV و VODاست، فراهم نشده؟ آیا اگر سایر وب‌سایت های فارسی زبان نیز بدون مجوز، نسخه کامل این سریال‌ها را با زیرنویس منتشر کنند، مشمول برخوردی نمی‌شوند؟

بخشی از این پرسش‌ها را حسین پارسایی، مدیرکل شبکه نمایش خانگی سازمان سینمایی پاسخ داد و با رد اعطای مجوز برای عرضه این سریال گفت: «سریال «بازی تاج و تخت» مجوز ندارد، رایت آن هم خریداری نشده است و اساسا این سریال و آثار مشابه علاوه بر محتوای نامناسب با توجه به قوانین کپی رایت نیز غیرقابل خریداری برای عرضه در ایران هستند. هیچ سایتی از جمله سایت فیلمیو، مجاز به عرضه این اثر و یا استفاده تبلیغاتی از سریال و آثار مشابه نیست و هیچ مجوزی هم از سوی دفتر نمایش خانگی سازمان سینمایی برای این منظور صادر نشده؛ بنابراین، بارگذاری این قبیل آثار تخلف آشکار است.»

مدیرکل شبکه نمایش خانگی سازمان سینمایی تأکید کرد: «با توجه به توضیحات ارایه شده و به استناد ماده ٢ قانون نحوه مجازات مجموعه قوانین و مقرارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مصوبه مجلس شورای اسلامی، از طریق مراجع ذیربط پیگیری و برخورد خواهد شد. کلیه سایت‌ها و مؤسسات vod دارای مجوز، موظف هستند، همچون سایر مؤسسات ویدیو رسانه برای محتوای آثار برابر قوانین و مقررات از دفتر نمایش خانگی سازمان سینمایی پروانه نمایش دریافت کنند.»

سرانجام پس از پیگیری پیاپی رسانه‌ها به ویژه تابناک، این سریال از روی سامانه فیلیمو حذف شد؛ اما شاهد برخوردی ـ حداقل علنی ـ با این سامانه نبودیم. اکنون فیلیمو در اقدامی عجیب و غیرمنتظره هجده سریال خارجی و عمدتاً آمریکایی را بر روی سامانه خود عرضه کرده است. «به این سیزده دلیل»، «اورویل»، «پیشتازان فضا»، «بی‌خدا»، «آنه»، «جاناتان استرینج و آقای نورل»، «مدافعان»، «نارکس»، «استرایک»، «روز موعود»، «شکارچی ذهن»، «ال چاپو»، «الیاس گریس»، «پیکی بلایندرز»، «شگفت انگیز»، «قصه ندیمه»، «ستاره حلبی» و «اتفاقات عجیب»، مجموعه سریال‌هایی است که بدون مجوز و با زیرنویس در این وب سایت عرضه شده است.

روند قانونی دریافت مجوز برای یک سریال خارجی در ایران بدین ترتیب است؛

1- خرید رایت سریال برای محدوده جغرافیایی ایران
2- اصلاح و دوبله سریال
3- ارائه قسمت به قسمت این سریال به همراه سند خرید رایت ایران به سازمان سینمایی
4- صدور پروانه توزیع یا انتشار آنلاین برای هر قسمت از سوی شورای صدور پروانه نمایش خانگی

چندی پیش، مهدي يزدانی، دبير ستاد صيانت و مبارزه با تكثير و عرضه غيرمجاز آثار سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به اينكه ستاد صيانت از محصولات فرهنگي ـ هنري، مرجع شكايت از سايت تايني موويز بوده است، گفته بود: «ستاد صيانت و مبارزه با تكثير و عرضه غيرمجاز آثار سينمايي و سمعي و بصري، چه به صورت فيزيكي و چه در فضاي مجازي، با همكاري پليس فتا و قوه قضائيه با هرگونه عرضه غيرقانوني محصولات فرهنگي برخورد مي‌كند.» اما ظاهراً این برخوردها مشمول حال سامانه‌های VOD که مجوز‌شان را از مؤسسه رسانه‌های تصویری با مدیرعاملی یزدانی دریافت نکرده‌اند، نمی‌شود!

حسین پارسایی، مدیرکل شبکه نمایش خانگی سازمان سینمایی پیش از این گفته بود: «سریال «بازی تاج و تخت» مجوز ندارد، رایت آن هم خریداری نشده است و اساسا این سریال و آثار مشابه علاوه بر محتوای نامناسب با توجه به قوانین کپی رایت نیز غیرقابل خریداری برای عرضه در ایران هستند. هیچ سایتی از جمله سایت فیلمیو، مجاز به عرضه این اثر و یا استفاده تبلیغاتی از سریال و آثار مشابه نیست و هیچ مجوزی هم از سوی دفتر نمایش خانگی سازمان سینمایی برای این منظور صادر نشده؛ بنابراین، بارگذاری این قبیل آثار تخلف آشکار است.»

«تابناک» کوشید از طریق حسین پارسایی پیگیری کند که آیا در دوره مسئولیت او در اداره کل نمایش خانگی سازمان سینمایی مجوزی برای عرضه این سریال‌ها صادر کرده و جزئیاتی در این زمینه کسب کند؛ اما پارسایی حاضر به پاسخگویی در این زمینه نشد و اندکی بعد دسترسی ظاهری به مجموعه این سریال‌ها ـ دست کم برای خبرنگاران «تابناک» ـ در VOD مورد اشاره امکان نداشت و به همین دلیل، گمان می‌رفت این محتوا غیرقانونی از آن سامانه حذف شده است.

با اینکه نزدیک به پنج ماه از آن گزارش که بخش‌هایی از آن مورد اشاره قرار گرفت، می گذرد، نه تنها آن محتوا قابل دسترسی است، بلکه تعداد سریال‌هایی که غیرقانونی عرضه شده، از 18 به 25 رسیده است. آیا این اتفاق، چنین پیامی را در پی ندارد که گروهی در ساختار سینما از قانون فراترند؟ پرسش مهم‌تر این که انگیزه مسئولان سینمایی و مدیرکل نمایش خانگی سازمان سینمایی از سکوت و عدم نظارت مؤثر چیست؟!