شب ضربت خوردن حضرت علی (ع) در محراب مسجد کوفه، بنا بر روایاتی احتمالاً شب قدر است. بر پایه آنچه از اخبار و احادیث معصومین ـ علیهم السلام ـ استفاده میشود، اعتبار و اهمیت و شاخصۀ ماه مبارک رمضان در وجود شب قدر است و این شب است که ماه رمضان را از سایر ماهها متمایز و جدا کرده است.
ماه رمضان، یکی از مهمترین منّتهای الهی است که در سال به بندگانش عطا فرموده است، زیرا در موقعیت و شرایط روزه است که بنده با قطع تعلّقات حیوانی بر شدت اتّصال خود با پروردگار میافزاید و این موقعیت در سایر زمانها کمتر نصیب خواهد شد و لذا بزرگان از اهل معرفت تمامی سه ماه رجب و شعبان و رمضان را به روزه میگذراندند، چنانچه از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ این مطلب نقل شده است.
آمادگی انسان و استعداد برای جذب نفحات قدسیه الهی در این شرایط حاصل میشود؛ چنانچه پرهیز از گناه و انحراف از رضای الهی و تجرّد نفس از شهوات و غفلتها در هنگام گرسنگی و موسم روزه کاملاً مشهود و ملموس است.
سالکین راه خدا باید این سه ماه خصوصاً ماه مبارک رمضان را قدر بدانند و بر هر چه بیشتر مراقبه در رفتار و گفتار و پندار تأکید ورزند که مراقبۀ بیشتر موجب تجرّد نفس و در نتیجه قرب بیشتر و استفاضه از انوار بهاء الهی خواهد بود. بزرگان طریق در توصیه به شاگردان خود حتی آنان را از فکر خلاف رضای الهی بر حذر میداشتند و آن را موجب کدورت نفس و محرومیت از استجلاب فیوضات خاصّه برمی شمردند.
صحبتهای زاید و بی محتوا، انباشتن ذهن از اخبار و تصاویر، پرخوری در هنگام سحر و افطار، رفت و آمد با اهل دنیا و شب نشینیهای تلف کننده فرصتها و وقت، مشاجره بر سر امور بیهوده و لغو، پرداختن به عیوب دیگران و غفلت از عیوب خویش، عدم رعایت در مسائل اجتماعی و داد و ستدهای روزمره، شرکت در مجالس و هیأتهایی که بیشتر به جنبۀ تفاخر و اهواء نفسانی میپردارند و با سر و صدا و شلوغی و ازدحام و تبلیغها و جار و جنجالها و اعلانها در وسایل ارتباط جمعی، در صدد رونق بخشیدن به مجلس و محفل خویشند، تماماً انسان را از ادراک فیض و نفحات این ماه عظیم و فرصت استثنایی و غیر قابل جبران محروم خواهد ساخت.
اهمیت رعایت این مراقبه سترگ در ظهور و تجّلی شب قدر برای انسان روشن میشود؛ شبی که مقدّرات یک سال انسان را رقم میزند و سرنوشت یک سال آینده در آن شب گرفته خواهد شد و لذا هر چه انسان در این مدت از ماه مبارک رمضان در صدد تصفیه باطن و تزکیه نفس برآید کم کار کرده است. در شب قدر به میزان اتصال هر شخص با ولی کامل که حضرت بقیة الله ارواحنا فداه است، تقدیر او رقم میخورد و کیفیت ارتباط انسان با نفس حضرت، ولی عصر ـ علیه السلام ـ نقش تعیین کنندهای در سرنوشت سال آینده او دارد و به هر اندازه که این اتصال خالصتر و بی غلّ و غشتر و بی شائبهتر و صاف و پاکیزهتر باشد، به همان میزان نسبت توفیق سعادت ایام و روزگار او تغییر خواهد کرد.
اعمال مخصوصه شب نوزدهم چند چیز است:
اوّل: صد بار اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ.
دوّم: صد بار اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ.
سوّم بخواند دعاء یا ذَاالَّذی کانَ را که در قسم چهارم گذشت.
چهارم بخواند:
اَللّهُمَّ اْجْعَلْ فیما تَقْضی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الاْمْرِ الْمَحْتُومِ
خدایا قرار ده در آنچه حکم کرده و مقدر فرموده ای از سرنوشت حتمی
وَ فیما تَفْرُقُ مِنَ الاْمْرِ الحَکیمِ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَفِی الْقَضاَّءِ الَّذی لا
و در آنچه جدا کنی از فرمان حکیمانه ات در شب قدر و در آن قضا و قدری که برگشت و
یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ اَنْ تَکْتُبَنی مِنْ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ
تغییر و تبدیلی ندارد که نام مرا در زمره حاجیان خانه محترمت (کعبه) بنویسی آنان که حجشان
الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمُ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ وَاجْعَلْ
مقبول و سعی شان مورد تقدیر و گناهانشان آمرزیده و کردار بدشان بخشوده شده است و قرار ده
فیما تَقْضی وَتُقَدِّرُ اَنْ تُطیلَ عُمْری وَتُوَسِّعَ عَلَیَّ فی رِزْقی
در آنچه مقدر فرموده ای که عمر مرا طولانی کرده و روزیم را وسیع گردانی
وَتَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا و به جای این کلمه حاجت خود را ذکر کند
و درباره ام چنین و چنان کنی.
نماهنگ «سیل گناه» را با نوای حاج محمود کریمی به مناسبت ایام ماه مبارک رمضان در «تابناک» میشنوید: از گنه دم به دمم آتش طوفنده شدم / هم شدم از توبه خجل / هم ز تو شرمنده شدم... .