آمارها نشان میدهد که سرانه پزشک در ایران ۱۱.۷ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر است که این آمار برای بسیاری از کشورها عمدتاً بالای ۲۰ و برای کشورهای پیشرو در حوزهی سلامت بین ۳۰ تا ۵۰ است. ایران در بین کشورهای منطقه نیز وضعیت خوبی به لحاظ سرانهی پزشک ندارد. به طوری که در جایگاه بیست و پنجم در بین کشورهای منطقه قرار گرفته است و در جایگاه پایین تری نسبت به کشورهایی همچون عربستان، ترکیه، تاجیکستان، قرقیزستان و ترکمنستان ایستاده است.
سرانه پزشک متخصص در ایران نیز ۵.۹ پزشک به ازای ۱۰ هزار نفر جمعیت است که این آمار برای کشورهای اروپایی عمدتاً بالای ۲۰ و حتی ۳۰ است. ایران در این زمینه نیز وضعیت خوبی در بین کشورهای منطقه ندارد.
آمارهای بالا، ما را که در حوزهی رسانه فعال هستیم، بر آن داشت که با کارشناسان این حوزه به گفتگو بنشینیم تا دریابیم که چرا به لحاظ سرانهی پزشک و متخصص نسبت به بسیاری از کشورهای پیشرفته و برخی کشورهای منطقه عقبتر هستیم. در این ارتباط با دکتر محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات کشور به گفتگو نشستیم که در ادامه میخوانید.
محسن زنگنه، نماینده مردم تربت حیدریه، مه ولات و زاوه در مجلس شورای اسلامی است. وی که در کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات نیز عضویت دارد در مورد کمتر بودن سرانه پزشک عمومی و متخصص در ایران نسبت به کشورهای پیشرفته و حتی برخی کشورهای منطقه گفت: مشکل اینجاست که میزان ورودی به رشتههای پزشکی در کشور ما با نیازمان برای رسیدن به شاخصهای مورد نظر و استانداردهای جهانی اختلاف دارد. اخیراً هم در جلسهای که با وزیر بهداشت قبل از رای اعتمادش داشتیم، این مسئله را مطرح کردیم. ایشان هم قول دادند که ظرفیت دانشگاههای علوم پزشکی افزایش یابد.
این نماینده مجلس ادامه داد: در بخشهای زیادی از کشور شاهد تعارض منافع هستیم. عدم پذیرش در رشتههای پزشکی هم از جملهی همین موارد است که در آن تعارض منافع باعث بروز مشکل شده است. به گفتهی این عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، تعارض منافع در نظام پزشکی و جامعه پزشکی وجود دارد که به عدم افزایش ظرفیت پذیرش متخصص در کشور منجر شده است. دلیلش این است که تصمیم گیر و عمل کننده در این حوزه یک مرجع است. در واقع همان افرادی قرار است در مورد ظرفیت دانشجویان پزشکی و ورودی به دانشگاهها تصمیم گیری کنند که خودشان در این ماجرا ذینفع هستند.
محسن زنگنه تصریح کرد: ما در حال حاضر، به لحاظ ظرفیت نیروی انسانی نسبت به همهی دنیا شرایط بهتری داریم. جمع زیادی از دانشجویان ما برای تحصیل در رشتههای پزشک عمومی و تخصص به کشورهای خارجی میروند. اینها جزو برترین دانشجویان در آن کشورها هستند. بنابراین، ما در حوزهی انسانی مشکلی برای پذیرش در رشتههای پزشکی نداریم.
زنگنه ادامه داد: در حوزهی تدریس در رشتههای پزشکی هم محدودیتی نداریم. یکی از ظرفیتها و برجستگیهای ما در حوزهی پزشکی همین پتانسیل ما در زمینهی تدریس است. در خصوص زیر ساختهای آموزشی مثل دانشگاه ها، آزمایشگاه و... هم برآوردها نشان میدهد که مشکل خاصی وجود ندارد. زنگنه تأکید کرد: الان با شیب نزولی جمعیت در کشور مواجه هستیم و بسیاری از صندلیهای دانشگاهها خالی است و بسیاری از رشتهها تقاضا ندارد که حذف شده اند. میتوانیم این بخشها را با رشتههای پزشکی پر کنیم.
محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات ادامه داد: با توجه به تمامی آنچه در بالا گفته شد، میتوانیم به این نتیجه برسیم که ما هیچ نقطهی ضعفی برای افزایش ظرفیت پذیرش متخصص در کشور نداریم. تنها مشکل همین تعارض منافع است. وی تأکید کرد که وزارت بهداشت هم یک وزارت ستادی است و هم مسئولیت عملیاتی برعهده دارد. خودش در مورد سیاستهای حوزهی آموزش پزشکی تصمیم گیری میکند و در این زمینه عمل هم میکند، این مسائل باعث شده است که مشکلاتی در زمینهی افزایش ظرفیت متخصص در کشور داشته باشیم.
با افزایش ظرفیت پزشکی میتوانیم به سمت ارزآوری حرکت کنیم
این نمایندهی مجلس ادامه داد: در حال حاضر جامعه به سمت پیری میرود و بنابراین در آینده هزینههای پزشکی بخش زیادی از درآمد خانوارها را به خودش اختصاص میدهد، اگر بتوانیم به افزایش ظرفیت پزشک عمومی و متخصص کشور روی بیاوریم، میتوانیم کاهش هزینهها را برای این افراد داشته باشیم. زنگنه توضیح داد: اگر در راستای افزایش تعداد پزشکان و متخصصان کشور گام برنداریم، باید خودمان را برای خروج ارز از کشور آماده کنیم. بسیاری از خانوادهها ممکن است برای دریافت خدمات پزشکی به خارج از کشور بروند که این به معنای خروج ارز از کشور است. زنگنه تصریح کرد: با افزایش ظرفیت پزشکی کشور میتوانیم به جای خروج ارز به سمت ارزآوری برای کشور حرکت کنیم. زیرا با افزایش سرانهی پزشک در کشور میتوانیم به بیماران کشورهای دیگر هم خدمات بدهیم. این نمایندهی مجلس تصریح کرد: با توجه به اعتمادی که در حوزهی درمان به پزشکان ایرانی وجود دارد، میتوانیم از این پتانسیل به عنوان راهی برای ایجاد درآمد برای کشور استفاده کنیم.