بین الملل تابناک: واکنش آمریکا به قرارداد ریلی روسیه و ایران، پیشنهاد آمریکا به اسرائیل برای همکاری نظامی علیه ایران، دیدار وزرای امور خارجه سوریه و عربستان، دیدار رئیس نیروهای مسلح عربستان با فرمانده سنتکام در ریاض و خشم دوباره آمریکا از عادیسازی روابط کشورها با سوریه، از جمله مهم ترین خبرها و رویدادهای منطقه ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
واکنش آمریکا به قرارداد ریلی روسیه و ایران
تلاش ایران و روسیه برای دور زدن تحریمها در قرارداد ریلی روسیه و ایران، موجب نگرانی شدید آمریکا شده است.
روز چهارشنبه، «ودانت پاتل»، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در اظهارنظری درباره پروژه ریلی روسیه و ایران گفت: «هر گونه اقدام برای دور زدن تحریمهای اعمال شده علیه روسیه و ایران، باعث نگرانی شدید ایالات متحده خواهد شد.»
معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در اظهارنظر درباره راه آهن روسیه-ایران گفت: هرگونه اقدام برای دور زدن تحریمهای اعمال شده علیه روسیه و ایران، باعث نگرانی شدید واشنگتن خواهد شد.
وی افزود: «هر اقدام یا پروژهای که برای دور زدن تحریمها انجام میشود، چیزی است که برای ما البته عمیقاً نگرانکننده است. من ارزیابی خاصی درباره توافق ریلی روسیه و ایران ندارم، اما دلایلی وجود دارد که نشان میدهد ما بایستی چنین تحریمهای سختی را اجرا کنیم و هرگونه تلاشی برای دور زدن آنها باعث نگرانی شدید ما خواهد شد.»
پیش از این، «ولادیمیر پوتین» ریال رئیسجمهور روسیه و «ابراهیم رئیسی»، رئیسجمهور ایران درباره امضای قرارداد ساخت راهآهن رشت – آستارا به عنوان آخرین قطعه از کریدور شمال – جنوب توافق کرده بودند. پوتین خاطرنشان کرده بود که راه اندازی کریدور ریلی شمال-جنوب برای انتقال مواد غذایی به مصرف کنندگان در ایران و آفریقا مورد استفاده قرار میگیرد.
کریدور رشت- آستارا پل ارتباطی کشورهای اروپایی با اقیانوس هند و خلیج فارس است. شبکه بزرگراهها، مسیرهای دریایی و ریلی به طول ۷۲۰۰ کیلومتر، کریدور حملونقل بینالمللی شمال- جنوب را تبدیل به کوتاهترین مسیر ارتباطی (حدود ۳۵ تا ۳۷ روز) بین روسیه و هند میکند.
کریدور شمال جنوب دسترسی مستقیم بیشتری را به هند در آسیای مرکزی و روسیه میدهد و در عین حال به ایران، امکان تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقهای را میدهد.
کریدور شمال - جنوب میتواند رقیبی جدی برای کانال سوئز در مبادلات تجاری بین شرق و غرب باشد. هزینه حمل کالاهای ترانزیتی از این مسیر، ۳۰ درصد نسبت به سایر مسیرهای منطقه ارزانتر است و زمان حملونقل کالاهای هندی به روسیه هم از طریق کانال سوئز به نصف کاهش مییابد. کریدور شمال جنوب که حتی پیش از جنگ در شرق اروپا و ناامنی بنادر روسیه در دریای سیاه، مورد توجه بود، با بحران انرژی و بحران غله ناشی از جنگ اوکراین، اهمیت ژئو استراتژیک خود را بیش از پیش نمایانتر کرد.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در دیدارهای جداگانه با الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه و ویتالی ساولیف وزیر حمل و نقل روسیه، اسناد همکاری دو کشور در ساخت راه آهن رشت-آستارا را نهایی کردند که این اسناد با حضور عالیترین مقامات اجرایی دو کشور امضا خواهد شد. وزیر راه و شهرسازی با اشاره به میزبانی ایران از اولین کشتی باری رو-رو روسیه، این ترددها را گام بزرگی در تجارت دریایی بین ایران و روسیه برشمرد و بیان کرد: تفاهم ایران و روسیه برای کشتی سازی در دریای خزر با اهمیت است و توسعه حمل و نقل ترکیبی با ورود اولین محموله ترانزیتی روسیه در سال گذشته از مسیر کریدور بین المللی شمال – جنوب میتواند نوید بخش همکاریهای حمل و نقلی موثرتری باشد.
پیشنهاد آمریکا به اسرائیل برای همکاری نظامی علیه ایران
سه مقام آمریکایی و صهیونیستی به آکسیوس گفتند که دولت بایدن چند هفته پیش ایده مشارکت در برنامهریزی نظامی مشترک در مورد ایران را به تل آویو پیشنهاد کرده است.
مقامات آمریکایی میگویند این پیشنهاد بی سابقه است و میتواند به طور قابل توجهی همکاری نظامی آمریکا و رژیم اسرائیل را ارتقا دهد.
با این حال مقامات صهیونیستی تاکنون با این پیشنهاد با دید تردید برخورد کردهاند، زیرا میترسند که این پیشنهاد تلاشی برای «بستن دستهای تل آویو» از اقدام علیه ایران – به ویژه تأسیسات هستهای آن – در صورت مخالفت آمریکا باشد. یک مقام آمریکایی تاکید کرد که این پیشنهاد «برنامهریزی برای هر نوع حمله مشترک آمریکا و اسرائیل علیه برنامه هستهای ایران نیست.»
از سوی دیگر، مقامات آمریکایی گفتند که این پیشنهاد در جریان بازدیدهای اخیر ژنرال «مارک میلی»، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و «لوید آستین»، وزیر دفاع و ژنرال «اریک کوریلا»، فرمانده سنتکام از اسرائیل مطرح شده است.
یک مقام ارشد صهیونیستی در این ارتباط گفت: «اسرائیل این ایده را رد نکرد؛ اما خواستار توضیح در مورد اینکه برنامهریزی نظامی مشترک در عمل به چه معناست، شد، از جمله اینکه آیا این روند در حوزه اطلاعات و سناریوها میماند یا به حوزه عملیات مشترک گسترش مییابد؟»
یک مقام آمریکایی گفت که این پیشنهاد به منظور اطمینان خاطر از حمایت نظامی ایالات متحده از تل آویو بوده و به هیچ وجه برای بستن دستان تل آویو تدارک دیده نشده است. این مقام آمریکایی افزود: «چنین برنامهریزی مشترک به این معناست که هر یک از طرفین برنامههای خود را برای موارد احتمالی مختلف به اشتراک میگذارند و هر دو طرف میتوانند در مورد راههای مقابله بهتر با سناریوهای مختلفی که ممکن است در رابطه با فعالیتهای ایران در منطقه ایجاد شود، گفتوگو کنند.»
سرهنگ فیلیپ ونتورا، سخنگوی پنتاگون، گفت که رهبران ارشد وزارت دفاع «علاقهمند به گسترش همکاری نظامی با نیروهای نظامی اسرائیل، از جمله افزایش مشارکت مشترک در تمرینهای آموزشی نظامی به منظور بهبود قابلیت همکاری و ارتقا و درک مشترک از چالشهای امنیتی منطقهای هستند.»
وی افزود: «روابط بین ارتش آمریکا و تل آویو بسیار نزدیک است و تعهد ما به امنیت اسرائیل همچنان ثابت است.»
با این حال ارتش رژیم صهیونیستی به درخواستها برای اظهار نظر درباره این خبر پاسخ نداده است.
«جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز دو هفته پیش در یک سخنرانی در مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک تلاش کرد تا نگرانیهای صهیونیستها را کاهش دهد. مشاور بایدن در این ارتباط گفت: «ما به ایران روشن کردهایم که هرگز نمیتواند اجازه دستیابی به سلاح هستهای را داشته باشد. همانطور که پرزیدنت بایدن بارها تاکید کرده است، اقدامات لازم برای ایستادن بر این موضع گیری را انجام خواهد داد و همزمان آزادی عمل اسرائیل را به رسمیت خواهد شناخت.»
از سوی دیگر، کاخ سفید به تازگی اعلام کرده است که ارتش ایالات متحده موضع دفاعی خود را در خلیج فارس تقویت خواهد کرد. ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده همچنین اعلام کرده است که در تلاش برای افزایش چرخش کشتیها و هواپیماهایی است که در تنگه هرمز به عنوان یک مسیر مهم کشتیرانی در منطقه گشت زنی میکنند.
دیدار وزرای امور خارجه سوریه و عربستان
فیصل المقداد و فیصل بن فرحان، همتای سعودی وی روز (چهارشنبه) در حاشیه نشست وزرای خارجه اتحادیه عرب در شهر جده عربستان دیدار و درباره روابط دوجانبه گفت و گو کردند.
وزیر خارجه سوریه پس از این دیدار گفت: درباره مسائل مختلفی از جمله آمادگی مقدمات برگزاری نشست سران اتحادیه عرب گفت و گو کردیم و اقداماتی که تاکنون در این باره انجام شده رضایت بخش است.
المقداد افزود: رهبران دو کشور خواستار روابط دوجانبه در سطح شایسته دو ملت سوریه و عربستان هستند.
وی اضافه کرد: تصمیم رهبران عالی سوریه و عربستان این است که رو به جلو حرکت کنیم و بازگشتی به عقب در کار نخواهد بود.
المقداد گفت: موضوع بازگشایی سفارت های دو کشور نیز مورد بررسی قرار گرفت؛ دمشق و ریاض تسهیلات لازم را برای این کار فراهم خواهند کرد.
وزرای امور خارجه عرب در نشست فوق العاده خود ـ که هفتم ماه مه ۲۰۲۳ ( ۱۷ اردیبهشت امسال) در قاهره برگزار شد ـ با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب موافقت کردند و از همان زمان شرکت هیات های سوری در جلسات این اتحادیه از سر گرفته شد.
نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب بعد از ظهر امروز با حضور وزیر خارجه سوریه در جده آغاز شد.
نشست سران کشورهای عربی روز جمعه ۱۹ می (۲۹ اردیبهشت) در جده عربستان برگزار میشود.
دیدار رئیس نیروهای مسلح عربستان با فرمانده سنتکام در ریاض
وزارت دفاع عربستان از دیدار رئیس ستاد کل نیروهای مسلح عربستان و فرمانده سنکتام (فرماندهی مرکزی آمریکا) به منظور بحث و رایزنی درباره همکاریهای دفاعی میان دو کشور خبر داد.
به گزارش روسیا الیوم، وزارت دفاع عربستان در صفحه توییتر خود نوشت: فیاض الرویلی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح سعودی با مایکل کوریلا، فرمانده سنکتام که به ریاض سفر کرده درباره همکاری و هماهنگی مشترک در زمینه های دفاعی و نظامی در چارچوب روابط راهبردی دو کشور دوست رایزنی کردند.
طبق گزارش این وزارتخانه، دو طرف همچنین در خصوص برخی پروندهها و موضوعات مهم بحث و تبادل نظر کردند.
پیش از این، نیروهای مسلح عربستان و آمریکا از اختتامیه رزمایش «دوستی ۲۰۲۳ »در منطقه شمال غربی عربستان خبر داده بودند. وزارت دفاع عربستان گفته بود این رزمایشها در چارچوب همکاری راهبردی میان آمریکا و عربستان است.
خشم دوباره آمریکا از عادیسازی روابط کشورها با سوریه
روز چهارشنبه، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در سخنانی درباره بازگشت سوریه به اتحادیه عرب به اظهار نظر پرداخت.
وی که در کنفرانس خبری وزارت خارجه صحبت میکرد، گفت: «این اعتقاد را نداریم که روسیه سزاوار بازگشت به اتحادیه عرب بوده و این موضوع را با شرکای منطقهای در میان گذاشتهایم.»
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اضافه کرد: «هرگز روابط را با نظام اسد عادی سازی نخواهیم کرد و از هیچ کس دیگری برای انجام این کار نیز حمایت نخواهیم کرد.»
این اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در حالی مطرح میشود که کشورهای عربی تصمیم خود برای عادی سازی روابط با سوریه را اتخاذ کردهاند.
در همین راستا، «ایمن سوسان»، دستیار وزیر امور خارجه سوریه در گفتوگوی اختصاصی با «الشرق الاوسط»، خبر داد که «بشار اسد، رئیس جمهور سوریه در جده حضور خواهد داشت.»