در رویههای بالینی، توانایی ارزیابی وضعیت بیمار صرفا براساس حالات چهره او، مهارتی ارزشمند برای پزشکان محسوب میشود. کوچکترین تغییرات در حالات چهره بیماران، اطلاعات زیادی مانند آغاز درد، تنگی نفس، بروز مشکلات قلبی و عروقی و… را در اختیار ما قرار میدهد؛ با این حال، مشاهدات انسانی محدودیتهای خاص خود را دارد. در این مرحله، سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی که با نظارت مداوم و دقیق میتوانند علائم اولیه وخامت وضعیت بیمار را با دقت بالا تشخیص دهند، بسیار کاربردی خواهند بود. این فناوری حتی میتواند باعث بازنگری در برخی از جنبههای نظارت بر وضعیت بیماران شود و همچنین، دقت و سرعت پاسخگویی به مشکلات بحرانی بیماران را بهطور بیسابقهای افزایش دهد. از سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی میتوان در شرایط مختلف، از بیمارستان تا خانه استفاده کرد.
در بیمارستانها، مرگ و زندگی بیماران در گرو مداخله بهموقع کادر درمان است؛ به همین دلیل، سیستمهای هشداردهنده مبتنی بر هوش مصنوعی که مانند نگهبانی هوشیار عمل میکنند، بسیار کمککننده خواهد بود. این سیستمها با نظارت مداوم بر حالات چهره بیماران، میتوانند با کوچکترین تغییرات چهره آنان، مواردی مانند مشکلات تنفسی، قلبی یا سایر شرایط جدی را تشخیص دهند. این نظارت بیوقفه به کادر درمان کمک میکند با سرعت بسیار زیاد و حتی پیش از آنکه خود بیمار نسبت به علائمش آگاهی پیدا کند، اقدامات لازم را انجام دهند. جالب است بدانید، نتایج یک مطالعه نشان داده است که دقت عمل این سیستمها ۹۹/۸۹درصد است! بدون شک، این میزان از دقت عمل بالا در شرایط بالینی، بسیار تحولآفرین است و با کاهش چشمگیر زمان پاسخگویی، امکان مداخله بهموقع پزشکان و پرستاران و جلوگیری از عوارض احتمالی، باعث نجات جان بیماران بیشتری خواهد شد.
با توجه به پتانسیل فناوری هوش مصنوعی، نمیتوان کاربرد آن را صرفا به بیمارستانها محدود کرد. با توجه به گرایش روزافزون مراقبتهای بهداشتی بهسمت مدلهای شخصیسازیشده و خانگی، سیستمهای تشخیص مبتنی بر هوش مصنوعی میتوانند به سنگبنای مراقبتهای بهداشتی در خانه تبدیل شوند. نظارت پیوسته و دقیق با داشتن یک نگهبان در خانه که دائما وضعیت را بررسی کند، برای افراد مبتلا به بیماریهای مزمن، مانند بیماریهای تنفسی یا قلبی و عروقی بسیار کاربردی خواهد بود. سیستم هوش مصنوعی میتواند علائم اولیه وخامت حال بیمار مانند رنگپریدگی صورت یا حالاتی از چهره را که نشاندهنده درد یا ناراحتیاند، تشخیص دهد؛ به این ترتیب، اعضای خانواده و کادر درمان میتوانند قبل از بحرانی شدن اوضاع، کمکهای پزشکی لازم را به بیمار ارائه کنند. بیماران نیز میتوانند نقش فعالتری در مدیریت بیماری خود داشته باشند.
مراقبتهای پیشگیرانه، حوزه دیگری است که با استفاده از سیستمهای مبتنی بر هوشی مصنوعی، میتواند گسترش و ارتقا یابد. استفاده از این سیستمها در معاینههای روتین یا مشاورههای پزشکی از راه دور، به پزشکان و کادر درمان کمک میکند که مشکلات بیماران را پیش از آنکه به مراحل بحرانیتر و جدیتر برسد، تشخیص دهند. تشخیص زودهنگام بیماریها، راهکاری کلیدی برای مدیریت بیماری و ارائه درمان موثرتر، کاهش فشار بر سیستمهای بهداشتی و ارتقای سلامت عمومی است. امکان پایش مستمر بیماران، بدون انجام اقدامات تهاجمی یا مراجعههای مداوم به پزشک، تحولی عظیم در مراقبتهای پیشگیرانه محسوب میشود. مطالعات نشان دادهاند که سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی با بهرهگیری از شبکههای عصبی کانولوشن (CNN) و مدلهای حافظه طولانی کوتاهمدت (LSTM)، قادر به تحلیل دقیق ویژگیهای مکانی و زمانی حالات چهره هستند و بهعنوان ابزاری کارآمد برای ارزیابی مستمر سلامت عمل میکنند.
با وجود مزایای آشکار سیستمهای تشخیصی مبتنی بر هوش مصنوعی، این فناوری باید با انجام بررسیهای دقیق برای بیماران استفاده شود. برای اطمینان از کارایی و دقت این سیستمها، باید به مسائلی مانند حریم خصوصی بیمار، امنیت دادهها و احتمال خطای الگوریتمی توجه شود. برای توسعه و بهکارگیری هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی و درمانی، حتما باید به ایجاد تعادل بین نوآوری و مسئولیت اخلاقی توجه ویژهای شود تا میزان رعایت امنیت و حریم شخصی بیماران به بالاترین حد خود برسد.
هوش مصنوعی با ارائه سیستمهای تشخیص زودهنگام بیماری، آینده مراقبتهای پزشکی و درمانی را متحول خواهد کرد. این فناوری جدید بهعنوان بخشی نوین از استراتژی و برنامههای مراقبتهای پیشگیرانه در خانه و بیمارستان، بعد جدیدی از نظارت بر بیماران و امکان مداخله بهموقع را به صنعت پزشکی عرضه میکند که باعث تحول چشمگیری در این حوزه خواهد شد. علاوه بر قابلیتهای فنی، این سیستمها پتانسیل بسیار زیادی برای ارتقا کیفیت مراقبت و توانمندسازی بیماران دارند؛ مسئلهای که در گذشته تصورکردنی نبود.