بی‌میلی به تحصیل؛ چالشی فراگیر در آموزش و پرورش
به گزارش خبرنگار تابناک از ارومیه، در چند سال اخیر، تعطیلی‌های مکرر مدارس و نهاد‌های آموزشی در ایران تأثیرات عمیقی بر روی دانش‌آموزان داشته است و این تعطیلی‌ها، به ویژه در دوران پاندمی، باعث شد تا بسیاری از دانش‌آموزان از فضای آموزشی خارج شوند و ارتباط خود را با درس و مدرسه از دست بدهند در نتیجه، بی‌میلی نسبت به یادگیری و تحصیل در بین کودکان و نوجوانان بیشتر از پیش مشاهده می‌شود.
یکی از عوامل اصلی این بی‌میلی، عدم دسترسی مناسب به آموزش آنلاین و ابزار‌های فناوری است بسیاری از دانش‌آموزان به دلایل مختلف، مانند کمبود اینترنت پرسرعت یا عدم دسترسی به دستگاه‌های هوشمند، نتوانستند از دوره‌های آنلاین به خوبی بهره‌برداری کنند و این موضوع باعث شده است که حس نارضایتی و ناامیدی در بین آنها افزایش یابد و انگیزه‌اشان برای ادامه تحصیل کاهش یابد.
علاوه بر این، تعطیلی‌های مکرر و ناپایداری‌های آموزشی موجب ایجاد حس بی‌ثباتی در دانش‌آموزان شده است، در حالی که انتظار می‌رفت با بازگشایی مدارس، روند تحصیلی به حالت طبیعی خود بازگردد، اما شرایط نامساعد و عدم برنامه‌ریزی مناسب باعث شده که این انتظار برآورده نشود و دانش‌آموزان اکنون با احساس سردرگمی مواجه‌اند و نمی‌دانند چه زمانی به روال عادی تحصیل بازخواهند گشت.
افت تحصیلی نیز نتیجه‌ای از این بی‌میلی است که نتایج آزمون‌ها و ارزیابی‌های اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از دانش‌آموزان در دروس مختلف به ویژه در ریاضیات و علوم پایه با مشکلات جدی رو‌به‌رو هستند، این عدم پیشرفت تحصیلی می‌تواند تبعات بلند مدتی برای آینده دانش‌آموزان و جامعه داشته باشد و نیازمند توجه جدی مسئولان و خانواده‌هاست.
همچنین، تأثیرات روانی این بی‌میلی را نباید نادیده گرفت، بسیاری از دانش‌آموزان با اضطراب، افسردگی و احساس انزوا مواجه‌اند این مسائل روانی نه تنها بر روی عملکرد تحصیلی آنها تأثیر می‌گذارد، بلکه باعث کاهش اعتماد به نفس و امید به آینده نیز می‌شود و در این شرایط، حمایت‌های روانی و اجتماعی برای دانش‌آموزان ضروری است.
در نهایت، برای مقابله با این چالش‌ها نیاز به یک برنامه‌ریزی جامع و سیستماتیک داریم که شامل بهبود زیرساخت‌های آموزشی، ارائه حمایت‌های روانی و تشویق دانش‌آموزان به بازگشت به فضای آموزشی باشد، تنها با ایجاد یک محیط آموزشی مثبت و حمایتگر می‌توانیم به افزایش انگیزه و علاقه‌مندی دانش‌آموزان نسبت به درس و مدرسه کمک کنیم.
فشار تکالیف درسی و تأثیر آن بر سلامت روان دانش‌آموزان
مهران سلیمانی رئیس سازمان نظام روانشناسی آذربایجان غربی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در ارومیه، اظهار داشت: فشار بیش از حد به دانش‌آموزان و تأکید بر دروس آکادمیک به ویژه ریاضیات و علوم، باعث ایجاد احساس خستگی و ناامیدی در دانش‌آموزان می‌شود و فرزندان ما در محیط‌های آموزشی تحت فشار شدیدی قرار دارند و این فشار، به ویژه در زمان‌هایی که نیاز به تفریح و استراحت دارند، می‌تواند آسیب‌های روانی جدی به همراه داشته باشد.
وی افزود: علاوه بر این کمبود امکانات تفریحی و رفاهی در شهر‌ها و روستاها، به مشکلات عاطفی و روانی آنان دامن می‌زند، به عنوان مثال در شهر‌هایی مانند ارومیه، فضا‌های تفریحی کافی برای کودکان وجود ندارد و این کمبود، موجب افزایش بار فشار آموزشی بر دوش خانواده‌ها می‌شود.
سلیمانی گفت: برای کاهش این استرس لازم است محیط‌های آموزشی به گونه‌ای مناسب‌سازی شوند که به سلامت روان دانش‌آموزان توجه بیشتری شود و همچنین، آموزش خانواده‌ها در زمینه شیوه‌های فرزندپروری و تعامل با فرزندان می‌تواند به کاهش استرس آنان کمک کند.
رئیس سازمان نظام روانشناسی آذربایجان غربی خاطر نشان کرد: تغییر در نگاه به هزینه‌های تأمین امکانات تفریحی و رفاهی نیز از دیگر راهکار‌های ضروری است و این سرمایه‌گذاری نه تنها به بهبود وضعیت روانی فرزندان کمک می‌کند بلکه در نهایت به کاهش آسیب‌های اجتماعی و روانی در جامعه منجر خواهد شد.
وی افزود: برای بهبود وضعیت آموزشی و کاهش فشار‌های روانی بر دانش‌آموزان نیاز به همکاری و برنامه‌ریزی جامع بین نهاد‌های دولتی، آموزشی و خانواده‌ها احساس می‌شود.
چالش‌های تحصیلی، از کلاس‌های مجازی تا بی انگیزگی
شهلا نوبخت مدیر مدسه دولتی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در ارومیه، اظهار داشت: در این سال‌های اخیر، به ویژه با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی‌های مکرر مدارس شاهد چالش‌های زیادی در روند تحصیل دانش‌آموزان بوده‌ایم و این شرایط غیرمنتظره نه تنها بر روی یادگیری تأثیر گذاشته بلکه نگرش دانش‌آموزان نسبت به تحصیل را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
وی افزود: بسیاری از بچه‌ها به دلیل عدم حضور مستمر در کلاس‌ها، درس را جدی نمی‌گیرند و این موضوع ما را نگران کرده است.
نوبخت گفت: تحصیل و یادگیری باید به عنوان یک اولویت در زندگی دانش‌آموزان مطرح شود، اما شرایطی که در سال‌های گذشته تجربه کردیم این اولویت را به چالش کشیده است.
مدیر مدرسه دولتی خاطر نشان کرد: عدم ارتباط چهره به چهره و فضای آموزشی مناسب باعث شده تا دانش‌آموزان کمتر به درس‌ها علاقه‌مند شوند و آنها به تدریج به این واقعیت عادت کرده‌اند که تحصیل می‌تواند در خانه و به صورت غیرحضوری انجام شود که این موضوع به کاهش انگیزه و تلاش آنها منجر شده است.
وی افزود: ما به عنوان معلمان و مدیران مدارس، وظیفه داریم تا با ارائه برنامه‌های جذاب و متنوع انگیزه و علاقه‌مندی را در دانش‌آموزان دوباره زنده کنیم.
چگونه می‌توانیم فرزندان‌مان را به تحصیل علاقه‌مند کنیم؟
سعیده لطفی شهروند ارومیه‌ای در گفت‌و‌گو با خبرنگار تابناک در ارومیه، گفت: من همیشه برای آینده فرزندم آرزو‌های بزرگی داشتم و تصور می‌کردم که او روزی در دانشگاه‌های معتبر تحصیل خواهد کرد و به یکی از شخصیت‌های موفق جامعه تبدیل خواهد شد، اما حالا که او به درس و تحصیل بی‌اعتناست، احساس ناامیدی و نگرانی در دل من نشسته است و هر روز وقتی به او نگاه می‌کنم، احساس می‌کنم که آرزوهایم به باد رفته‌اند.
وی افزود: گاهی اوقات سعی می‌کنم او را تشویق کنم تا به درسش توجه بیشتری داشته باشد، اما هر بار که با او صحبت می‌کنم، فقط سکوت می‌کرد و یا با بی‌میلی جواب می‌دهد این بی‌توجهی‌اش نه تنها برای من، بلکه برای خودش نیز نگران‌کننده است من می‌دانم که تحصیل می‌تواند در‌های زیادی را به روی او باز کند، اما او به نظر می‌رسد از این واقعیت بی خبر است.
لطفی گفت: در روز‌های اول مدرسه او علاقه زیادی به یادگیری داشت و همیشه با ذوق و شوق کتاب‌های جدید را می‌خواند و درباره‌ی موضوعات مختلف سؤال می‌کرد، اما به مرور زمان، این اشتیاق کم رنگ شد و حالا تنها به بازی و سرگرمی‌های دیگر فکر می‌کند و این تغییر ناگهانی برای من بسیار دردناک است و نمی‌دانم چگونه می‌توانم او را به مسیر درست برگردانم.
شهروند ارومیه‌ای خاطر نشان کرد: من بار‌ها با معلمانش صحبت کرده‌ام و از آنها خواسته‌ام تا به او کمک کنند، اما آنها نیز به من می‌گویند که او باید خود خواستار یادگیری باشد این حرف برای من سخت است؛ چراکه من نمی‌دانم چگونه می‌توانم او را به این خواست برسانم.
وی افزود: گاهی اوقات خودم را در ذهنش تصور می‌کنم، شاید او فکر می‌کند که تحصیل و درس خواندن اهمیتی ندارد و می‌تواند بدون آن زندگی کند، اما من می‌دانم که در دنیای امروز، تحصیل یک ضرورت است و بدون آن نمی‌توان به موفقیت رسید این تضاد بین درک من و او، من را بیشتر نگران می‌کند و احساس می‌کنم که باید هر چه زودتر کاری انجام دهم.
آموزش و پرورش باید به طور جدی به دنبال راه‌های جدید و خلاقانه‌ای برای جذب و نگه داشتن علاقه دانش‌آموزان به درس و مدرسه باشد چرا که این علاقه رابطه‌ای مستقیم با آینده آنها دارد و در دنیای امروز، روش‌های سنتی آموزش دیگر پاسخگوی نیاز‌های متنوع و پیچیده دانش‌آموزان نیستند و به جای تکیه بر شیوه‌های قدیمی باید برنامه‌هایی طراحی شوند که بتوانند به علایق و استعداد‌های فردی دانش‌آموزان پاسخ دهند و محیطی پویا و جذاب برای یادگیری فراهم کنند و از جمله این اقدامات می‌توان به استفاده از فناوری‌های نوین پروژه‌های گروهی و روش‌های تدریس تعاملی اشاره کرد و تنها در این صورت است که می‌توانیم به رشد انگیزه و اشتیاق در دانش‌آموزان کمک کنیم و آنها را برای آینده‌ای روشن‌تر آماده کنیم.
گزارش: سپیده ابراهیمی
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.