به گزارش تابناک، فرانسه در طول جنگ سرد، به ویژه تحت رهبری ژنرال شارل دوگل، به توسعه سلاح‌های هسته‌ای به عنوان ابزاری برای تأمین امنیت ملی و حفظ استقلال دفاعی خود روی آورد.نکته جالب این است که فرانسه بعد از جنگ جهانی دوم با هیچ تهدید مستقیم نظامی مشخص یا جنگ روبرو نشد و فرانسه درکل به قصد بازدارندگی در آینده تصمیم به ساخت سلاح هسته ای گرفت.
در ادامه به مهم‌ترین نکات درباره برنامه هسته‌ای فرانسه می‌پردازیم:
۱. شروع برنامه هسته‌ای
پس از جنگ جهانی دوم، فرانسه که تحت اشغال نازی‌ها بود، متوجه شد که برای حفظ استقلال خود باید به توسعه تکنولوژی‌های پیشرفته، به ویژه سلاح‌های هسته‌ای، روی آورد. در سال ۱۹۴۵، کمیسیون انرژی اتمی فرانسه (CEA) تأسیس شد تا تحقیق و توسعه در زمینه انرژی و تسلیحات هسته‌ای را رهبری کند.
۲. اولین آزمایش هسته‌ای فرانسه
اولین آزمایش بمب هسته‌ای فرانسه به نام آزمایش ژربوآز آبی (Gerboise Bleue) در تاریخ ۱۳ فوریه ۱۹۶۰ در صحرای الجزایر انجام شد. این آزمایش فرانسه را به چهارمین کشور دارنده سلاح هسته‌ای بعد از آمریکا، اتحاد جماهیر شوروی و بریتانیا تبدیل کرد.
۳. دکترین بازدارندگی هسته‌ای
فرانسه پس از توسعه سلاح‌های هسته‌ای خود، سیاست دفاعی‌اش را بر اساس بازدارندگی هسته‌ای بنا کرد. هدف از این دکترین این بود که هر گونه حمله به فرانسه یا منافع آن، با پاسخ هسته‌ای قاطع مواجه شود. این دکترین با عنوان "بازدارندگی مستقل" شناخته می‌شود و به فرانسه این امکان را می‌دهد که بدون وابستگی به ناتو یا دیگر کشورها از خود دفاع کند.
۴. تجهیزات هسته‌ای فرانسه
فرانسه طی دهه‌های گذشته انواع سلاح‌های هسته‌ای را توسعه داد که شامل:
موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM): مانند موشک‌های M51 که از زیردریایی‌های اتمی شلیک می‌شوند.
موشک‌های هوا به زمین با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای: مانند موشک ASMP-A که از هواپیماهای جنگنده شلیک می‌شود.
زیردریایی‌های اتمی: فرانسه دارای چندین زیردریایی اتمی است که قابلیت حمل و شلیک موشک‌های هسته‌ای را دارند.
۵. پیمان‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای
فرانسه در سال ۱۹۹۲ به پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) پیوست. اگرچه فرانسه به عنوان یکی از کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای شناخته می‌شود، اما این کشور به کاهش تعداد سلاح‌های هسته‌ای خود متعهد شده و آزمایش‌های هسته‌ای خود را از سال ۱۹۹۶ متوقف کرده است.
۶. آزمایش‌های هسته‌ای در پلینزی فرانسه
پس از استقلال الجزایر در دهه ۱۹۶۰، فرانسه آزمایش‌های هسته‌ای خود را به مناطق دیگری از جمله پلینزی فرانسه در اقیانوس آرام منتقل کرد. بین سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۹۶، بیش از ۱۷۰ آزمایش هسته‌ای در این منطقه انجام شد که برخی از آنها با اعتراض‌های بین‌المللی مواجه شد.
۷. وضعیت کنونی زرادخانه هسته‌ای فرانسه
امروزه، فرانسه یکی از پنج کشوری است که به صورت رسمی دارای سلاح هسته‌ای است. این کشور حدود ۳۰۰ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد که در مقایسه با آمریکا و روسیه تعداد کمتری است، اما فرانسه همچنان یکی از قدرت‌های هسته‌ای بزرگ جهان به شمار می‌آید.
۸. نقش هسته‌ای در سیاست خارجی فرانسه
سلاح‌های هسته‌ای همچنان بخش مهمی از سیاست خارجی و دفاعی فرانسه را تشکیل می‌دهند. فرانسه بارها تأکید کرده که دکترین بازدارندگی هسته‌ای آن تنها به منظور دفاع از خاک و منافع خود است و هیچ‌گاه از این سلاح‌ها برای تهدید استفاده نمی‌کند.
۹. تصمیمات استراتژیک
یکی از ویژگی‌های مهم برنامه هسته‌ای فرانسه استقلال آن از دیگر قدرت‌ها است. ژنرال دوگل به شدت بر این باور بود که فرانسه نباید به سلاح‌های هسته‌ای ناتو یا آمریکا تکیه کند و به همین دلیل، برنامه هسته‌ای فرانسه به طور کامل در داخل کشور توسعه یافت و تحت کنترل دولت فرانسه باقی مانده است.
برنامه هسته‌ای فرانسه همچنان یک رکن اساسی از سیاست دفاعی این کشور است و نقش مهمی در جایگاه فرانسه به عنوان یک قدرت جهانی ایفا می‌کند.
فرانسه یکی از کشورهای دارای زرادخانه هسته‌ای است و به دنبال سیاست "بازدارندگی هسته‌ای" به طور مستمر سلاح‌های هسته‌ای خود را به روز کرده است. فرانسه پس از جنگ جهانی دوم و با انجام آزمایش‌های متعدد، به یکی از قدرت‌های هسته‌ای جهان تبدیل شد. در حال حاضر، زرادخانه هسته‌ای فرانسه شامل سلاح‌های استراتژیک و سلاح‌های تاکتیکی است. در ادامه به جزئیات برخی از مهم‌ترین سلاح‌های هسته‌ای فرانسه می‌پردازیم:
1. موشک‌های بالستیک زیردریایی (SLBM)
موشک M51
نوع: موشک بالستیک قاره‌پیما (ICBM) که از زیردریایی‌ها پرتاب می‌شود.
برد: تقریباً 10,000 کیلومتر (بسته به مدل).
کلاهک: هر موشک M51 قابلیت حمل 6 تا 10 کلاهک هسته‌ای مستقل (MIRV) را دارد.
زیردریایی حامل: موشک‌های M51 از زیردریایی‌های اتمی کلاس Triomphant پرتاب می‌شوند.
کلاهک: کلاهک هسته‌ای TN-75 یا کلاهک جدیدتر Tête Nucléaire Océanique (TNO).
ویژگی‌ها: این موشک یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های تسلیحاتی فرانسه است که می‌تواند در هر شرایط آب‌وهوایی و در سراسر جهان پرتاب شود. هر کلاهک می‌تواند به طور مستقل به اهداف جداگانه‌ای برخورد کند.
2. بمب‌افکن‌های استراتژیک (نیروی هوایی)
موشک هوابه‌زمین ASMP-A
نوع: موشک کروز با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای.
برد: حدود 500 کیلومتر.
کلاهک: 300 کیلوتن (TN-81).
پرتابگر: این موشک از جنگنده‌های Rafale نیروی هوایی فرانسه پرتاب می‌شود. جنگنده‌های رافال که قابلیت پرتاب این موشک‌ها را دارند، در دو بخش نیروی هوایی و نیروی دریایی فرانسه مستقر هستند.
ویژگی‌ها: موشک ASMP-A می‌تواند در ارتفاعات بالا و پایین پرواز کند و دارای سرعت بالای مافوق صوت (حدود 3 ماخ) است.
3. زیردریایی‌های موشک‌بر اتمی (SSBN)
زیردریایی‌های کلاس Triomphant
تعداد: فرانسه دارای 4 زیردریایی کلاس Triomphant است: Le Triomphant، Le Téméraire، Le Vigilant و Le Terrible.
تسلیحات: هر زیردریایی توانایی حمل 16 موشک M51 را دارد. این زیردریایی‌ها بخش استراتژیک نیروی دریایی فرانسه را تشکیل می‌دهند و وظیفه حمل و پرتاب موشک‌های بالستیک هسته‌ای (SLBM) را بر عهده دارند.
ویژگی‌ها: این زیردریایی‌ها توانایی باقی ماندن طولانی‌مدت در زیر آب و اجرای مأموریت‌های بازدارندگی هسته‌ای را دارند.
4. کلاهک‌های هسته‌ای
TN-75
نوع: کلاهک هسته‌ای که بر روی موشک‌های M51 قرار دارد.
قدرت تخریب: هر کلاهک TN-75 دارای قدرتی معادل حدود 100 کیلوتن است. این کلاهک‌ها از نوع MIRV هستند، به این معنا که می‌توانند به صورت مستقل به چندین هدف مختلف اصابت کنند.
Tête Nucléaire Océanique (TNO)
نوع: کلاهک جدیدتر برای موشک‌های M51 که جایگزین TN-75 شده است.
قدرت تخریب: تخمین زده می‌شود که TNO قدرتی معادل 100 تا 150 کیلوتن داشته باشد.
5. جنگنده‌های هسته‌ای تاکتیکی
Dassault Rafale
نوع: جنگنده چندمنظوره با قابلیت حمل موشک‌های هسته‌ای.
تسلیحات: مجهز به موشک‌های ASMP-A.
نقش: جنگنده رافال به عنوان حامل موشک‌های هسته‌ای هوابه‌زمین، نقش مهمی در نیروی بازدارندگی هوایی فرانسه ایفا می‌کند. این جنگنده می‌تواند مأموریت‌های استراتژیک و تاکتیکی را با سرعت بالا و در فواصل دور انجام دهد.
نیروی بازدارندگی هسته‌ای فرانسه
فرانسه از دکترین بازدارندگی هسته‌ای استفاده می‌کند که به طور رسمی بر اساس قابلیت حمله دوم است، یعنی حتی اگر فرانسه هدف حمله هسته‌ای قرار گیرد، می‌تواند به طور موثر پاسخ دهد. این استراتژی شامل نیروی سه‌گانه هسته‌ای است: زیردریایی‌های مجهز به موشک‌های بالستیک، جنگنده‌های مجهز به موشک‌های کروز هسته‌ای، و بمب‌افکن‌های استراتژیک.
در مجموع، فرانسه حدود 300 کلاهک هسته‌ای در زرادخانه خود دارد و توانایی هسته‌ای آن بیشتر مبتنی بر سیستم‌های قابل انعطاف و پیشرفته است که می‌تواند در شرایط مختلف دفاعی و بازدارندگی مورد استفاده قرار گیرد.
گفتنی است کشورهای دارای سلاح هسته‌ای به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: کشورهایی که به طور رسمی عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) هستند و آن‌هایی که عضو این پیمان نیستند یا سلاح‌های هسته‌ای خود را به طور علنی اعلام نکرده‌اند.
1. کشورهای رسمی دارای سلاح هسته‌ای (اعضای NPT):
این کشورها به عنوان "پنج قدرت هسته‌ای رسمی" شناخته می‌شوند که همگی عضو پیمان NPT هستند و در قالب آن به حفظ و مدیریت تسلیحات هسته‌ای خود متعهد شده‌اند:
ایالات متحده آمریکا: حدود ۳۷۰۰ کلاهک فعال و بیش از ۵۵۰۰ کلاهک به طور کل.
روسیه: حدود ۴۵۰۰ کلاهک فعال و بیش از ۶۰۰۰ کلاهک به طور کل.
بریتانیا: حدود ۲۲۵ کلاهک.
فرانسه: حدود ۲۹۰ کلاهک.
چین: حدود ۴۰۰ کلاهک.
2. کشورهای غیررسمی دارای سلاح هسته‌ای (خارج از NPT):
هند: تخمین زده می‌شود که حدود ۱۶۰ کلاهک داشته باشد.
پاکستان: تخمین زده می‌شود که حدود ۱۶۵ کلاهک داشته باشد.
اسرائیل: به طور رسمی وجود سلاح‌های هسته‌ای خود را تأیید یا تکذیب نکرده، اما تخمین زده می‌شود که حدود ۹۰ کلاهک داشته باشد.
3. کره شمالی (خارج از NPT):
کره شمالی در ابتدا عضو NPT بود اما در سال ۲۰۰۳ از این پیمان خارج شد و از آن زمان به توسعه سلاح‌های هسته‌ای پرداخته است. تخمین زده می‌شود که این کشور بین ۴۰ تا ۵۰ کلاهک هسته‌ای داشته باشد، اما اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.
توجه: این اعداد تخمینی هستند و ممکن است با گذر زمان یا تغییرات در برنامه‌های نظامی این کشورها دستخوش تغییر شوند.
گردآوری و ترجمه: افسانه کیهان فر
