با پایان یافتن تعطیلات نوروزی، دولتمردان جشنی به نام تقدیر از ستاد سفرهای نوروزی در استادیوم آزادی تدارک دیدند که از فرط سیاسی بودن، مانع از دیدن نکات خرسند کنندهای شد که در نوروز رقم خورده بودند؛ نکاتی که بر خلاف آمارهای نوروزی، با برنامهریزی محقق شده و به امید خدا تداوم خواهند یافت!
به گزارش «تابناک»، در میان آمارهای نامطلوبی که از شرایط کشورمان در قیاس با دیگر کشورهای جهان منتشر میشود، در میان مباحثی همچون مصرف نوشابه، مصرف نمک، آمار تلفات ناشی از سقوط هواپیما، آمار جان باختگان رویدادهای طبیعی و ... به جرأت میتوان گفت که آمار تصادفات جادهای و به دنبال آن، میزان مرگ و میر این نوع حوادث طی سالیان طولانی همواره بدترین رتبه اول کشورمان در جهان را به خود اختصاص داده بود اما آمارهای ارائه شده در یکی دو سال اخیر حکایت از آن دارد که دیگر رتبه اول تصادفات و به تبع آن، آمار جان باختگان حوادث جادهای متعلق به کشور ما نیست.
این مهم که ماهها پیش در سخنان رئیس پلیس راهور ناجا مورد تأکید قرار گرفته بود، در تعطیلات نوروزی اخیر و به رغم گسترش سفرهای جادهای ـ که هر ساله افزایش داشته ـ به بوته آزمایش گذاشته و سرانجام به گواه آمار و ارقام، بار دیگر تأیید شد؛ کاهش ۷ درصدی تصادفات در نوروز که البته آنقدر ملموس است که بسیاری از هموطنانمانی که تجربه سفر جادهای در نوروز را داشتهاند، میتوانند تأییدش کنند.
هرچند این کاهش که فرجامی نیکتر چون حفظ جان عدهای از هموطنانمان را به همراه آورده، هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصل زیادی داشته باشد، اما از این روی درخور تقدیر خواهد بود که بدانیم تبدیل به روند شده است، چراکه تقریبا پس از گران شدن نرخ جرایم رانندگی، هم در نوروز ۹۱ کاهش آمار تصادفات و جان باختگان را رقم زد، هم در سال گذشته استمرار یافت و در پایان بار دیگر در آمار حاشیهای نوروز امسال، نشان داد که نه با یک اتفاق، بلکه با نتیجه قطعی یک برنامه ریزی روبهرو هستیم.
قطعا این رویداد میتواند حاصل مؤلفههای گوناگونی باشد اما با نگاه به مثلثی که کارشناسان در شکلگیری تصادفات رانندگی مؤثر میدانند (عامل انسانی، خودرو و راه)، برای ارزیابی موفقیت حاصل شده، باید به همین عوامل رجوع کرد. این در حالی است که بیش از یک سال از تصویب قوانین جدید راهنمایی و رانندگی نیز میگذرد که نمیتوان از کنار نقش کارساز آن بر عامل انسانی ـ که به باور بسیاری، بیشترین سهم در تصادفات را نسبت به دو عامل دیگر دارد ـ به سادگی گذشت.
بدین ترتیب، نظرسنجی درباره «مهمترین دلیل کاهش تصادفات جادهای» با دخیل کردن همه مؤلفههایی که میتوانند در کاهش تصادفات جادهای موثر باشند، در معرض انتخاب کاربران «تابناک» قرار گرفت.
به باور نیمی از کاربران شرکت کننده در نظر سنجی (به طور دقیق ۴۹.۱۱ درصد)، «افزایش نرخ جریمه و نظارت بر اجرای قوانین» کارآمدترین عامل شکلگیری این اتفاق خرسند کننده است؛ به عبارتی بهتر، نیمی از کاربران بر این باور هستند که گران شدن نرخ جریمهها، عاملی برای کاهش تصادفات و در نتیجه، حفظ جان هموطنانمان بوده تا جایی که با یک استقرای ریاضی میتوان گفت، تنها این گرانی است که نیمی از مردم از وقوع آن خرسند شدهاند، چراکه نتایج شیرین آن را میتوانند ملموس درک کنند.
البته بسیار روشن است که اگر جدیت پلیس برای حضور در جادهها و اعمال قانون نبود، تنها تکیه بر گران شدن نرخ جریمهها، به راه بیهودهای میمانست که نه تنها هرگز به مقصد نمیرسید، بلکه میتوانست همه چیز را به حاشیه رانده و راه اصلاح آمار فاجعه بار جان باختگان سوانح رانندگی در کشورمان را کیلومترها از مسیر درست دور کند. با این تفاسیر، شاید پر بیراه نباشد که رأی مردم به این گزینه را به نوعی تأیید کارکرد مسئولان در تصمیم افزایش نرخ جرایم بدانیم.
اما از این گرانیِ ختم به شیرینی ـ که البته در نوع خود نادر است ـ که بگذریم، ۳۶ درصد کاربران «بهبود فرهنگ رانندگی» را مهمترین عامل کاهش تصادفات جادهای دانستهاند که میتواند برگرفته از چند عامل باشد.
به عبارتی بهتر، اینکه فرهنگ رانندگی درست تا اندازهای در جامعه رواج یافته که کاهش تصادفات را به همراه آورده است، اتفاق رضایت بخشی است که اگر قصد موشکافی دلایل وقوع آن را داشته باشیم، میتوان به عواملی همچون بهبود وضعیت آموزشی، گرفتن تصمیمات نیکی همچون طرح «همیار پلیس»، ساماندهی آموزشگاههای راهنمایی و رانندگی و حتی گران کردن هزینه تخلف از قوانین اشاره کرد.
این مؤلفه بیش از پیش ثابت خواهد کرد که برای بهبود یک رفتار نادرست اجتماعی، میبایست از چند بعد به آن نگریسته و به دنبال مجموعه عوامل شکل دهنده یک عارضه اجتماعی گشت که دستکم نتایج به دست آمده در عرصه رانندگی هموطنانمان در جادهها و در فصول گوناگون، میتواند مؤید دور اندیشی خوبی مسئولان در این زمینه باشد چراکه کاهش آمار تصادفات، به روندی تبدیل شده که نتایج آن روز به روز شکوفاتر میشود.
اما نکتهای که باید به عنوان هشدار به مسئولان گوشزد کرد، سهم بسیار اندک بهبود راه و خودرو، به عنوان دو عامل کارآمد در شکل گیری تصادفات است که ایجاد نکردن تغییر در آن، میتواند در آینده رشد مثبت آمار کاهش تصادفات را کند کرده و در مرز خاصی متوقف کند، چراکه وقتی شیب رشد فرهنگ رانندگی کاهش پیدا کرده و گرانیهای روز افزون، نرخ سنگین جرایم را تبدیل به اعداد معمولی کند، برای کاهش هر چه بیشتر تصادفات تنها میتوان به بهبود جادهها و خودروها دل بست که هر چند تا اندازهای به وقوع پیوسته (به رأی ۱۴ درصدی کاربران به گزینه سوم توجه کنید) و برای نمونه، با سختگیریهای پلیس در شمارهگذاری منجر به ارتقای سیستم ترمز خودروها به نوع ضد قفل و تجهیز بسیاری از خودروهای تولیدی به کیسه هوا شده است، اما هنوز تا رسیدن به شرایط مطلوب فاصله زیادی دارد؛ مؤلفههایی که اگر آنها را کنکاش کنیم، تکمیل نشدن طرحهایی مانند اتوبان تهران شمال، مهلت دادن به خودروسازان برای تجهیز محصولاتشان به کیسه هوا آن هم در شرایطی که نرخ محصولاتشان گاه تا چند برابر افزایش یافته و ... نگران کننده به نظر رسیده و جای تأمل خواهد داشت.