در نخستین سالگرد توافق هستهای ایران و گروه ۱ +۵ (برجام)، بحث درباره نتایج و دستاوردهای این توافق برای طرفین، به یکی از مباحث داغ در مطبوعات و رسانههای بین المللی تبدیل شده است. در همین راستا، یک روزنامه آمریکایی به بررسی شش نتیجه برجام پرداخته و مدعی شده در نتیجه توافق، ایران سیاست فعالتر و مدعیانه تری در پیش گرفته است.
به گزارش «تابناک»، روزنامه «یو اسای تودی» در مطلبی با اشاره به یک سالگی برجام مینویسد، از آن زمان تاکنون، جلوی یک تقابل جدی بین ایران و غرب بر سر موضوع هستهای گرفته شده و همچنین اقتصاد ایران، روند بهبود را در پیش گرفته است؛ با این حال، این روزنامه بر این باور است، گروهی که آنها را «تندروها» میخواند، همچنان به پیگیری سیاست ضدآمریکایی خود ادامه میدهند.
به طور کلی، این روزنامه معتقد است، برجام از شش جهت کلی سبب ایجاد تغییراتی در مسائل مختلف شده است؛
۱- کاهش «تهدید هستهای» بر اساس برجام، ایران ذخایر سوخت هستهای خود را کاهش داده و چند هزار سانتریفیوژ را از مدار خارج کرد. ایران همچنین هسته رآکتور اراک را از کار انداخت و نظارت بین المللی بر برنامه هستهای خود را پذیرفت. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا گفته، توافق هستهای سبب شد برای همیشه جلوی دستیابی ایران به سلاح هستهای گرفته شود. دیگر مقامات ارشد آمریکایی نیز در این زمینه سخن گفته و تأثیرات مثبت توافق هستهای بر این موضوع را برشمردهاند.
۲- افزایش تولید نفت و پایین ماندن قیمت این فرآوردهاز ماه ژانویه تاکنون، صادرات نفت ایران بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش عرضه سبب شده، قیمتهای جهانی نفت پایین بماند. البته هنوز دهها قرارداد در نظر گرفته شده برای توسعه بخش انرژی و دیگر بخشهای صنعتی ایران، به دلیل باقی ماندن برخی از تحریمهای آمریکا، معلق باقی مانده است. بانکها و شرکتهایی که از سیستم مالی آمریکا استفاده میکنند، نگرانند که متهم به نقض تحریمهای ایران شوند. ایران نیز هنوز میبایست یک مدل قرارداد برای حدود ۴۰ پروژه پیشنهادی که نیازمند سرمایه خارجی هستند، طراحی و پیشنهاد کند.
۳- بهبود اوضاع اقتصادی با وجود معلق ماندن برخی قراردادهااز زمان حصول توافق هستهای تاکنون، اقتصاد ایران رشدی ۷ دهم درصدی را تجربه کرده و پیش بینی میشود، سال آینده نیز شاهد افزایشی ۳.۷ درصدی باشد. نرخ تورم که در سال ۲۰۱۳ به ۸۰ درصد رسیده بود، اکنون به ۸ درصد کاهش یافته؛ این بدان معناست که اقتصاد ایران از آستانه فروپاشی دور شده است.
با این حال، بسیاری از ایرانیها از سرعت بهبود اوضاع اقتصادی راضی نیستند. عاملی که دلیل آن به ابهامات موجود در مؤسسات مالی جهان درباره اینکه کدام بخش از تحریمهای آمریکا علیه ایران برداشته شده، بازمی گردد.
۴- قدرتمندتر شدن سپاه پاسداران
مارک دابوویتز، کارشناس بنیاد دفاع از دموکراسیها مدعی است با توجه به فعال بودن سپاه پاسداران در عرصه اقتصاد ایران، برداشته شدن تحریمها سبب افزایش قدرت این نهاد شده است. وی در بخشهای پتروشیمی، خودورسازی، ساخت و ساز، صنایع سنگین، کشتی رانی، هوانوردی و ارتباطات ایران فعال است و از این جهت، بهبود اوضاع اقتصادی بر وضعیت این نهاد تأثیر میگذارد.
۵- ادامه تقابل ایران و آمریکا، اما همسو شدن در برخی جبهههادر ایران همچنان شعار «مرگ بر آمریکا» سر داده میشود و در مقابل، آمریکا نیز ایران را دولت حامی تروریسم میخواند. ایران در ماه ژانویه اقدام به بازداشت ۱۰ ملوان آمریکایی کرد که به آبهای سرزمینی این کشور وارد شده بودند؛ اقدامی که منجر به اخراج فرمانده این ملوانها شد.
با این حال، تماسهای تلفنی محمد جواد ظریف و جان کری، وزرای خارجه آمریکا با یکدیگر ادامه دارد و همچنین با وجود خصومت رسمی، نیروهای نظامی دو کشور در عراق و سوریه در یک جبهه علیه داعش جنگیدهاند. البته در سوریه، اقدامات ایران بر حمایت از دولت این کشور به ریاست بشار اسد متمرکز بوده و آمریکا به گروههای معارضی که خواستار براندازی اسد هستند، کمک میکند.
۶- روابط متشنج ایران با همسایگان خودروابط ایران با همسایگان عرب خود، به ویژه عربستان سعودی و بحرین که متحد آمریکا هستند، طی یک سال اخیر به شکل فزایندهای متشنج بوده است. ایران و عربستان در دو جبهه متفاوت در سوریه میجنگند و این تهدید که درگیری آنها به جبهههای دیگر نیز کشیده شود، وجود دارد. ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران ایران در ماه ژوئن به خاطر اقدامات بحرین علیه رهبر شیعیان این کشور، هشداری شدید به منامه داد. اخیراً نیز ترکی الفیصل، رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی عربستان، در نشست گروههایی که خواستار براندازی نظام ایران هستند، شرکت کرد. افزون بر این، نبردهای نیابتی میان نیروهای تحت حمایت ایران و نیروهای تحت حمایت عربستان، اکنون شدیدتر و آشکارتر از گذشته شده است.