در سایه برگزاری چند همایش حزبی و نیز مسائل مطرح از سوی فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، آینده این جریان مورد توجه روزنامه‌های مختلف قرار گرفته است. ادامه بحث میان ابتکار و منتقدان وی بر سر بودجه سازمان محیط زیست و توجه خاص روزنامه‌های هوادار دولت به رابطه دولت و قم دیگر مسائل مهم روزنامه‌های اول هفته هستند.
اصلاح‌طلبانی که نمی‌خواهند بسوزند با دیگر اصلاح‌طلبان وحدت نکنند
در سایه برگزاری چند همایش حزبی و نیز مسائل مطرح از سوی فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، آینده این جریان مورد توجه روزنامه‌های مختلف قرار گرفته است.
روزنامه اعتماد در گزارشی با تیتر «حلقه‌های اصلاحات گعده‌های اعتدال» از برگزاری کنگره حزب «اراده ملت ایران» و نیز همایش جوانان حزب «اعتدال و توسعه» خبر داده است.
در شروع این گزارش آمده است: روزهای پنجشنبه و جمعه گذشته برای اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان پر خبر سپری شد. حزب اعتدال و توسعه آن طور که پیشتر محمدباقر نوبخت، دبیرکل این حزب وعده داده بود فعال شد و همایشی سراسری برگزار کرد. به فاصله یک روز پس از آن هم هفتمین کنگره حزب اراده ملت با سخنرانی چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب به انجام رسید. اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان امروز حامیان دولتی هستند که در خرداد ٩٢ توانستند با اتکا بر آرای مردمی آن را بر مسند قدرت بنشانند. فصل مشترک سیاست ورزی برای هر دو گروه جلوگیری از گسترش نفوذ و در مرحله بعد کاهش قدرت نیروهای تندرو است. از این رو برای انتخابات آتی مجلس هم یک هدف مشترک و روشن دارند: شکل گیری مجلسی با کمترین تندرو و افراطی. مجلسی که بتواند به روحانی کمک کند تا ضمن بی‌اثر کردن اثرات مخرب سیاست‌های دولت قبل، اهداف توسعه‌ای را نیز در پیش گیرد. طی ماه‌های گذشته رفتار فعالان سیاسی پیام روشنی در خود داشته است: اصلاح‌طلبان و اعتدالیون تصمیمشان را گرفته‌اند و می‌خواهند در انتخابات مجلس آتی نقشی تاثیرگذار داشته باشند تا بتوانند اکثریت پارلمان را در اختیار بگیرند.
آن‌ها اگرچه با محدودیت‌هایی مواجه بوده‌اند و هستند اما تجربه فعالیت سیاسی از مجلس سوم به این سو زیست در محدودیت و تنگنا را به آن‌ها آموخته است. نتیجه انتخابات ٩٢ نشان داد آن‌ها فعالیت سیاسی در محدودیت را به خوبی آموخته‌اند و قدرت غافلگیری رقیب را هم دارند. از طرفی محدودیت‌های تازه اعمال شده برای اصلاح‌طلبان در شرایطی است که چهره‌های شناخته شده این جریان سفرهای استانی خود را آغاز کرده‌اند.
آخرین حضور اصلاح‌طلبان در شهرستان‌های مختلف هفته‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری گذشته بود اما این بار در فاصله یک سال مانده به انتخابات، فعالیت گسترده اصلاح‌طلبان آغاز شده است. آن‌ها البته سفرهای خود را با هدف حفظ و ارتقای انسجام میان نیروهای شهرستان‌ها انجام می‌دهند و بنا ندارند فعلابه صورت مصداقی وارد بحث انتخابات شوند. طی روزهای گذشته، غلامحسین کرباسچی، حمیدرضا جلایی‌پور، آذر منصوری و حسین مرعشی با حضور در شهرستان‌های مختلف در جمع اصلاح‌طلبان و دانشجویان به ایراد سخنرانی و برگزاری جلسات پرسش و پاسخ پرداخته‌اند. اعتدالگرا‌ها نیز با محوریت حزب اعتدال و توسعه تلاش می‌کنند تا ضمن افزایش ضریب نفوذ در بدنه اجتماعی حامیان دولت روحانی، فضای یک سویه اصولگرایان طی سال‌های ٨۴ تا ٩٢ را به طور کامل برچینند.
در سوی مقابل روزنامه‌های اصولگرا نسبت به این تحولات بی‌تفاوت نیستند. از سویی روزنامه وطن امروز مدعی است که بین اعتدال و اصلاحات شکاف غیر قابل ترمیمی وجود دارد. این روزنامه در شروع مطلبی با تیتر «یونسی پنبه اعتدال را زد!» نوشته: حجت‌الاسلام علی یونسی، دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقلیت‌های دینی و مذهبی معتقد است امکان خلق جریان سوم در کشور وجود ندارد. به گزارش «وطن امروز»، یونسی تقسیم‌بندی فعلی کشور که به ۲ جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا اختصاص یافته است را دارای ریشه تاریخی می‌داند و می‌گوید هیچ‌کس هم نمی‌تواند جریان سومی در این بین ایجاد کند.
از سوی دیگر، جوان روزنامه نزدیک به سپاه پاسداران نیز سرمقاله خود با تیتر «اصلاحات در نظام یا بر نظام» به قلم عبدالله گنجی را به رابطه اصلاح‌طلبان و نظام اختصاص داده است. گنجی نوشته است: در سال‌های اخیر انگاره ذهنی به وجود آمده است که اصلاح‌طلبان به اشتباهات خود در مواجهه با نظام پی‌پرده‌اند و درصدد «اعتمادسازی» و بازگشت به نظام هستند. حتی گفته می‌شود برخی از آنان اقدامات مجلس ششم را اشتباه و غیر قابل بازگشت می‌دانند. به صورت طبیعی نیروهای مؤمن به انقلاب که به راهبرد جذب حداکثری نظام باور دارند از این مشی خوشحال می‌شوند و شاید آرزوی آن را هم بکنند اما حقیقت صحنه اینگونه نیست.
قبل از پرداختن به چرایی آن، ذکر این نکته ضروری است که اصرار بر یکپارچگی جریان اصلاحات از درون آن، موجب سوختن نیروهایی از آن خواهد شد که واقعاً به نظام و انقلاب پایبند هستند اما چون بر یکپارچگی و وحدت تأکید می‌کنند، در پیوستاری دیده می‌شوند که از سازگارا و اکبرگنجی تا عارف را در بر می‌گیرد، لذا نه می‌شود اکبر گنجی را در نظام تعریف کرد و نه می‌توان امثال عارف را ضدانقلاب معرفی کرد. بنابراین مصلحت بخشی از اصلاح‌طلبان که معتقد به نظام هستند در جدایی از ضدانقلاب و مرزبندی است، چرا که اگر به این مهم همت نگمارند «تقوای فردی» آنان در «آرایش جریانی» دیده نمی‌شود و تأثیر فردی آنان نیز هویدا نمی‌گردد. هر قدر از صدر دوران اصلاحات به جلو آمدیم عناصر گفتمانی جریان چپ که عبارت بود از «استکبارستیزی»، «عدالت»، «ولایت مطلقه فقیه»، «حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش»، «خط امام»، «مستضعف‌نوازی» به فراموشی سپرده شد و «دموکراسی»، «تکثرگرایی»، «آزادی»، «توسعه»، «جامعه مدنی»، «تنش‌زدایی» و... جایگزین شد و دال مرکزی آن هم از «اسلام سیاسی» به «جمهوری» یا «مردم» تغییر یافت. عناصر جدیدالاستخدام گفتمانی بدون تردید مربوط به یک جامعه سکولار و لیبرال است که هیچ مرزبندی با غرب سیاسی ندارد.
بنابراین اگر باور کنیم که آن دوران و آن وضع و آن گفتمان به پایان رسیده است، ساده‌اندیشی و ساده‌لوحی است. وقتی در مناظرات یا محافل صنفی، دوستان و همکاران اصلاح‌طلب را می‌بینیم یا نقد می‌کنیم، بلافاصله با این جملات مواجه می‌شویم: «چرا می‌خواهید یک جریان را حذف کنیم»، «بابا ما هم نظام را قبول داریم، رهبری را قبول داریم..».، «اگر ما مشکل داریم چرا برخورد نمی‌شود، در کدام دادگاه محکوم شده‌ایم...؟» اما اگر اظهارات و واقعیت‌ها را در کنار اصرار بر یکپارچه خواستن جریان اصلاحات بگذاریم، هیچ گزینه‌ای جز اینکه آنان را «بر نظام» بدانیم وجود ندارد. مصاحبه سعید حجاریان با شماره شنبه ۲۵ بهمن هفته‌نامه صدا گویای این مدعاست و رافع هرگونه شک و تردید نسبت به عدول این جریان از نظام جمهوری اسلامی.
نویسنده سرمقاله جوان پس از مرور اظهارات حجاریان در پایان نوشت: با این اوصاف به جای استفاده از مفاهیم غلط‌اندازی چون «چپ»، «راست»، «اصلاح‌طلب» و «اصولگرا» بدون تعارف باید از مفاهیمی مانند «اسلام سیاسی» در مقابل «عرفی‌گرایی» یا «غرب‌گرایی» در مقابل «اسلام‌گرایی» یا «دموکراسی‌خواهی» در مقابل «مردم‌سالاری دینی» استفاده کرد. اصلاح‌طلبانی که خود را «اصلاح‌طلب ناب» می‌دانند و به قول محمدرضا خاتمی «چون کوه (در مقابل نظام) ایستاده‌اند» می‌توانند شهروندان این کشور باشند؛ اما مثل بقیه روشنفکران با سیاست‌ورزی خداحافظی کنند. لازمه مسئولیت حاکمیتی دنبال کردن سیاست‌های کلی نظام است و اگر کسی آنان را قبول ندارد چه اصراری بر تلف کردن عمر خود و منابع کشور و ملت دارد؟
بودجه سمن‌های رانتی یا بودجه مبارزه با ریزگرد‌ها
امروز روزنامه جوان، یک مطلب مهم دیگر نیز در حوزه سیاسی دارد. این روزنامه در شروع این مطلب با تیتر «مجلس بودجه سمن‌های رانتی را حذف کرد نه ریزگرد‌ها را» نوشته است: هوای خوزستان و هجوم وحشتناک ریزگرد‌ها به آسمان این استان طی چند هفته اخیر مسائل و واکنش‌های متفاوتی را به همراه داشت. با اینکه مثل هر دفعه همه دست روی دست گذاشتند تا باد و بارانی از راه برسد و شرایط را به وضعیت عادی بازگرداند اما حرف‌ها و مجادله‌های بین مسئولان امر و نمایندگان مردم خوزستان در مجلس، پرده از برخی وقایع برداشت. وقتی رئیس سازمان محیط‌زیست کشور از حذف بودجه ۶۰میلیاردی مقابله با ریزگرد‌ها در کمیسیون تلفیق مجلس خبر داد، به فاصله چند روز یکی از اعضای مجمع نمایندگان خوزستان از سازمان محیط‌زیست خواست تا هزینه‌کرد اعتبار ۵۵ میلیارد تومانی مقابله با ریزگرد‌ها در بودجه ۹۳ را گزارش دهد.
زمانی که خوزستانی‌ها اجباراً با هر دم و بازدمشان هزاران ریزگرد را وارد ریه‌هایشان می‌کردند و درگیر انواع بیماری‌های تنفسی بودند، همگان دیدند که حرف‌های رد و بدل شده بین مسئولان فقط نوعی جنگ حزبی و سیاسی بود و آن‌ها فقط سعی می‌کردند همدیگر را مقصر کنند و پیوسته توپ را به زمین یکدیگر می‌انداختند.
در همین رابطه نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نگاه حزبی به موضوع ریزگردهای اهواز دور از انسانیت است، گفت: «در بودجه ۹۳ مبلغ ۵۵ میلیارد تومان برای مقابله با ریزگرد‌ها اختصاص داده شد که از این میزان یک ریال هم به خوزستان اختصاص نیافت و سازمان محیط زیست گزارش هزینه‌کرد این اعتبار را ارائه بدهد».
سید شریف حسینی در واکنش به اظهارات رئیس سازمان محیط‌زیست در مورد حذف اعتبار ۶۰ میلیاردی برای مقابله با ریزگرد‌ها از بودجه ۹۴ توسط نمایندگان اظهار داشت: «حذف اعتبار ۶۰ میلیارد تومانی از بودجه ۹۴ ارتباطی با موضوع ریزگرد‌ها ندارد، این ۶۰ میلیارد تومان برای آموزش و توانمندسازی جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد برای مشارکت در محیط‌زیست بود، یعنی همایش، سمینار و کارهایی از این قبیل کار‌ها».
وی افزود: «نظر رهبر معظم انقلاب در مورد همایش‌ها و سمینار‌ها را همه می‌دانند، سمینار و همایش خوب است، اما اگر خروجی اجرایی نداشته باشد، مفید نیست».
اگر قرار باشد صحبت‌های عضو مجمع نمایندگان استان خوزستان را قبول کنیم باید گفت در شرایطی که هیچ نتیجه قابل دفاعی از بودجه ۵۵میلیاردی و عملکرد سازمان محیط‌زیست در این رابطه به دست نیامده، آیا درست است ۶۰میلیارد دیگر برای سازمان‌های مردم‌نهاد صرف کرد و وظیفه حفاظت از محیط‌زیست را به گردن آن‌ها انداخت؟
نماینده مردم اهواز در مجلس با عنوان کردن این مطلب که سازمان محیط زیست می‌توانست انجام و برپایی سمینار‌ها و کارهایی از این قبیل را در همان ۵۵ میلیارد تومان لحاظ کند، گفت: «ابتکار بداند که با فرافکنی و حرف‌های غیرواقعی نمی‌توان از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرد. در قانون بودجه سال ۹۳ مبلغ ۵۵ میلیارد تومان برای مقابله با ریزگرد‌ها، گردوغبار و احیای تالاب‌ها و مبارزه با خشکسالی اختصاص داده شد که از این میزان یک ریال هم به استان خوزستان اختصاص نیافت و سازمان محیط‌زیست باید گزارش دهد که این ۵۵ میلیارد تومان را در کجا هزینه کرده است».
مطلب فوق در مقابل گفت‌و‌گوی امروز روزنامه دولتی ایران با ابتکار معاون محیط زیست رئیس جمهور قرار می‌گیرد. ابتکار در پاسخ به این سؤال ایران که «خانم ابتکار! حرف‌های «الیاس نادران» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس باعث حذف بودجه ۶۰ میلیارد تومانی شد و تلاش‌های شما و فراکسیون محیط زیست برای بازگردان این اعتبار به نتیجه نرسید این اتفاق را چطور ارزیابی می‌کنید»، پاسخ داده است: یکی از بحث‌های اصلی محیط زیست پایش و نظارت بر وضعیت محیط زیست کشور است که تجهیزات می‌خواهد. این تجهیزات را هم در تهران داریم و هم در خوزستان که شامل ۲۰ دستگاه سنجش بسیار پیشرفته برای انواع آلاینده‌ها می‌شود. اما این سیستم خیلی ناقص است و باید گسترده‌تر شود. همینطور توانمندسازی سازمان در کنترل وضعیت صنایع کشور و مناطق تحت کنترل و نظارت ضروری است، چرا که حدود ۱۱ درصد خاک ایران به صورت پارک‌های ملی و تحت حفاظت است. اما سازمان حفاظت محیط زیست در سال‌های گذشته خیلی ضعیف نگه داشته شده است حتی در شرایطی که دولت در دوره‌های دولت نهم و دهم متورم‌تر شد، سازمان ضعیف‌تر شده است! یعنی یک بی‌توجهی عمدی در طول این سال‌ها نسبت به سازمان اتفاق افتاد و هم در پرسنل و هم تجهیزات مستهلک شده است. بنابراین اگر قرار است سازمان بتواند وظایف خود را به نحو احسن انجام بدهد باید این توانمندی و بازسازی اتفاق بیفتد.
دیگر سؤال مهم ایران از ابتکار این است که «طیفی از نمایندگان که عموماً منتسب به یک جناح خاص هستند، شما را متهم به سیاسی کاری می‌کنند، چرا؟» و وی پاسخ داده: فکر می‌کنم ریشه این مشکل به دستاوردهای خوب و امیدوار‌کننده‌ای بر می‌گردد که در دل مردم امیدواری به این دولت را افزایش داده است. به اعتقادی که در بین مردم نسبت به دولت اعتدال پدیده آمده است؛ فکر می‌کنم این طیف نمایندگان، با این مسأله یک مقداری مشکل سیاسی دارند و سعی می‌کنند کارآمدی دولت را در جاهایی که دستاورد داشته است کمرنگ کنند. در موضوعی مثل آلودگی هوا ما دستاوردهای ملموسی داشتیم. البته مشکلات هنوز حل نشده و ادامه دارد اما کاهش آن بحران‌ها، حذف گوگرد و حذف بنزن از سوخت بنزین و کاهش آلودگی هوا اتفاق بزرگی است که در یک مقطع خیلی کوتاهی اتفاق افتاد و مردم آن را احساس کردند. یعنی تلاشی هست که می خواهند دستاورد‌ها را نادیده بگیرند. از طرفی بالاخره خیلی از اعضای دولت دکتر روحانی، یک هویت سیاسی در کنار هویت و مسئولیت اجرایی دارند. ولی من تلاشم این است که به هیچ عنوان با هویت سیاسی خود «سیاسی کاری» نکنم. ولی بالاخره این هویت سیاسی من است که اعتقاد دارم نهادهای مدنی می‌توانند نقش بسیار کلیدی در بالندگی و رشد اجتماعی کشور ایفا کنند.
قم از دولت خشنود است؟
روزنامه‌های هوادار دولت، در صفحه اول خود سهم قابل توجهی را به اعلام رضایت مراجع و علمای قم از دولت اختصاص داده‌اند. تیترهای این روزنامه‌ها نتیجه دیدارهای نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهور در قم است. هفته گذشته نیز آشنا مشاور رئیس جمهور به قم رفته بود و رئیس جمهور نیز در آستانه سفر به قم است.
ایران در شروع مطلبی با تیتر «استقبال گرم مراجع از نماینده دولت» نوشته است: در ادامه سفرهای مسئولان دولتی به قم و در آستانه سفر رئیس جمهوری به این استان، محمد نهاوندیان رئیس دفتر رئیس جمهوری نیز با حضور در این شهر با برخی از مراجع عظام تقلید دیدار و گفت‌و‌گو کرد. نهاوندیان در شرایطی، پنجشنبه، پای به این شهر مذهبی گذاشته است که در روزهای اخیر برخی تندرو‌ها دغدغه‌های سیاسی و جناحی خود درباره مسائل مختلف و از جمله حوزه فرهنگی را به مواضع و خواسته‌های علما و مراجع نسبت داده‌اند. آن‌ها با فضاسازی‌های رسانه‌ای خود می‌کوشند تا ادعای ناهمخوانی برخی برنامه‌ها و اقدام‌های دولت با دیدگاه‌ها و توصیه‌های علما و مراجع را القا کنند. اما فضای حاکم بر تبادل نظر رئیس دفتر روحانی با مراجع قم، حکایت از آن داشت که تندرو‌ها در تخریب اعتبار دولت نزد علما، توفیقی نداشته‌اند. نهاوندیان، هدف گذاری‌ها، دستاورد‌ها و موانع دولت در حوزه‌هایی مانند فرهنگ، اقتصاد، بهداشت و درمان و مذاکرات هسته‌ای را برای میزبانان خود تشریح کرد و مراجع قم نیز با بیان دیدگاه‌ها و توصیه‌های خویش و قدردانی از تلاش دولت تدبیر و امید، تندروهایی را که مانع خدمت‌رسانی کابینه به مردم می‌شوند، مورد انتقاد قرار دادند.
اعتماد نیز در شروع گزارشی با تیتر «قم: خشنود از روحانی» نوشته: رفت و آمدهای دولتی‌ها به قم زیاد شده است: رفت و آمدهایی که هفته آینده به اوج خود خواهد رسید: زمانی که پایتخت مذهبی ایران میزبان رئیس جمهوری و هیأت همراهش خواهد بود. قم در حالی خود را برای این میزبانی آماده می‌کند که در روزهای آخر هفته‌های پیش، مقاماتی از دولت با حضور در این شهر به دیدار مراجع تقلید و آیات عظام شتافتند. در حالی که پنجشنبه دو هفته پیش حسام‌الدین آشنا راهی قم شده بود، پایتخت مذهبی ایران در روز پنجشنبه گذشته همزمان میزبان محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیس جمهوری و همین طور سید رضا صالحی امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور بود. نکته برجسته در سفر اخیر دولتی‌ها به قم حمایت مراجع تقلید از سیاست‌های دستگاه اجرایی کشور بود: حمایت‌هایی که در برخی موارد با انتقادات مطرح علیه دولت تفاوت و فاصله چشمگیری داشت.
