به گزارش «تابناک»، ویتامین D برای سلامت استخوان و تعدادی دیگر از اندام‌های بدن مانند ماهیچه‌ها، دندان‌ها و حتی تقویت سیستم ایمنی بدن، اهمیت بسیار زیادی دارد.
ویتامین دی به سختی از منابع غذایی معمولی به دست می‌آید و بیشتر از نور خورشید تأمین می‌شود. تأمین اندازۀ مورد نیاز بدن به ویتامین دی، تنها از طریق مصرف منابع ویتامین D امکان پذیر نیست و باید از فرآورده‌هایی مثل شیر یا غلاتی که با این ویتامین غنی شده‌اند، استفاده کرد.
کمبود ویتامین دی عوارضی دارد که در این مقاله به آنها اشاره می‌کنیم.
علایم کمبود ویتامین دی
*درد و ضعف ماهیچه‌ها
ماهیچه‌ها برای داشتن عملکرد درست، به مقادیر معینی از ویتامین D نیاز دارند. کمبود ویتامین D می‌تواند منتهی به دردناک و ضعیف شدن ماهیچه‌ها شود. این همان حسی است که اغلب، زمانی آن را تجربه می‌کنید که به عفونتی ویروسی مانند آنفولانزا دچار شده‌اید. شدت این درد از نسبتا ملایم تا شدید متغیر است و اگر کمبود ویتامین دی جبران نشود، در طول زمان بدتر می‌شود.
*سردرد و سرگیجه
سردرد و سرگیجه به‌عنوان یکی از علائم فشار خون بالا رایج است و معمولا کسانی که کمبود ویتامین D دارند، از فشار خون بالا شکایت می‌کنند. فشار خون بالا، یکی از «قاتلان خاموش» نامیده می‌شود، زیرا با وجود اینکه عامل خطری برای سکته قلبی و مغزی است، ولی در برخی افراد هیچ علائم هشداردهنده‌ای وجود ندارد و آنها متوجه بالا بودن فشار خون خود نمی‌شوند. اگر سردرد و سرگیجه دارید و گمان می‌کنید که شاید فشار خون‌تان بالا باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
* عفونت‌های مکرر
اگر متوجه شده‌اید که به طور مکرر به عفونت ادراری یا مشکلات تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا دچار می‌شوید، این احتمال وجود دارد که سیستم ایمنی بدن شما به اندازه‌ی کافی قوی نباشد. یکی از دلایل ضعف سیستم ایمنی بدن کمبود ویتامین D است که در سلول‌های سیستم ایمنی، در غلظت بالا یافت می‌شود و برای عملکرد مناسب آنها ضروری است. در مطالعه‌ای مشخص شد که احتمال مبتلا شدن به سرماخوردگی یا آنفولانزا در کودکانی که ویتامین D به میزان زیاد در سیستم ایمنی بدن آنها وجود دارد، کمتر است.
*مشکلات گوارشی
اگر وضعیت پزشکی خاصی مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهاب روده (IBD) در مورد شما تشخیص داده شده است، یا اگر مشکلاتی مانند سوزش معده یا یبوست دارید، ویتامین D می‌تواند موجب کاهش سرعت عبور مواد غذایی در بدن شما شود. همچنین به خاطر داشته باشید که میان بیماری های گوارشی مانند سلیاک و سایر مشکلات سلامت، رابطه‌ای قطعی وجود دارد.
*عرق بیش از حد
یکی از علایم کمبود ویتامین دی عرق کردن است. اگر متوجه شده‌اید که بیش از حد عرق می‌کنید، و هیچ دلیل واضحی مانند تب، هوای گرم یا تمرین ورزشی شدید، برای آن وجود ندارد، این مسئله را نیز باید با پزشک خود در میان بگذارید. هنوز مشخص نشده است که چرا کمبود ویتامین D منجر به این مشکلات می‌شود، ولی با این حال، این مسئله در تحقیقات پزشکی، تثبیت شده و قطعی است.
*احساس افسردگی
در فصول گرم سال به دلیل شدت نور خورشید و افزایش فعالیت های بیرون از خانه افسردگی کاهش می یابد؛ در واقع میزان فعالیت‌ها، تفریحات و ورزش‌های خارج از خانه مسایلی هستند که بر روی خلق و خوی ما تاثیرگذار است در نتیجه در فصول سردتر مسایلی مانند افسردگی افزایش پیدا می‌کند.
* ریزش مو
بین کمبود ویتامین D و ریزش مو ارتباطی قوی وجود دارد. اگر سطوح ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن شما برای مدت زیادی کمتر از حد معمول باشد، مواد غذایی حیاتی مورد نیاز برای طی شدن یک چرخه طبیعی رشد به فولیکول‌های مو نمی‌رسد. کمبود این مواد غذایی باعث می‌شود موهای شما شکننده و حساس شوند یا دچار ریزش شوند، چرا که بدن شما توانایی کامل کردن چرخه‌ی رشد موها را ندارد.
روش‌های جذب ویتامین دی
شما می‌توانید ویتامین D را از راه‌های مختلفی دریافت کنید، از جمله:
*قرار گرفتن در معرض نور خورشید
*از طریق غذایی که می‌خورید
*از طریق مکملهای غذایی
منابع غذایی ویتامین D
مواد غذایی که به‌طور طبیعی غنی از ویتامین D۳ باشند، محدود هستند. بهترین منابع طبیعی ویتامین D شامل گوشت، ماهی چرب و روغن ماهی است. از سایر غذاهای مهم برای ویتامین د می‌توان به زرده تخم‌مرغ، پنیر و جگر گاو اشاره کرد. بعضی از قارچ‌ها حاوی مقداری ویتامین D۲ هستند و این مقدار در قارچ‌های گلخانه‌ای که در معرض نور ماوراء بنفش قرار می‌گیرند بیشتر است. البته در سال‌های اخیر بعضی از روغن‌ها، محصولات لبنی و غلات با ویتامین D غنی می‌شوند. اما برای کمبود ویتامین دی چی بخوریم؟ مواد غذایی زیر حاوی بیشترین مقدار ویتامین D هستند:
روغن ماهی کاد
ماهی سالمون
ماهی تن
آب پرتقال غنی‌شده با ویتامین دی
محصولات لبنی و گیاهی غنی‌شده با ویتامین دی
ساردین
جگر گاو
زرده تخم‌مرغ
غلات غنی‌شده
آیا ویتامین D می‌تواند مضر باشد؟
اگر در مصرف مکملهای ویتامین دی زیاده‌روی شود، مقدار این ویتامین در بدن بیش‌ازحد مجاز خواهد شد و عوارض به دنبال دارد. ازآنجایی‌که ویتامین D ویتامین محلول در چربی است بنابراین امکان دفع مازاد آن از طریق ادرار میسر نیست. از این رو احتمال مسمومیت با این ویتامین وجود دارد. البته مسمویت ویتامین دی ناشی از نور خورشید ممکن نیست چراکه بدن تنها به مقدار مورد نیاز خود از نور خورشید ویتامین D تولید می‌کند. خوشبختانه مسمومیت با ویتامین دی بسیار نادر است، اما می‌تواند منجر به هایپرکلسمی (کلسیم بیش‌ازحد مجاز در بدن) شود و متعاقب آن علائم زیر بروز کند:
حالت تهوع
افزایش تشنگی
تکرر ادرار
کاهش اشتها
یبوست
ضعف
آتاکسی (یک بیماری عصبی که باعث مشکل در کنترل عضلات و هماهنگی حرکات ارادی می‌شود.)
موردی که ویتامین دی را به طور نامعمول افزایش می‌دهد، دریافت آن از راه مکمل است. بنابراین اولین خط درمان این است که دریافت ویتامین دی از راه مکمل را متوقف کنیم. پس تمامی مکملهای ویتامین دی را کنار بگذارید.
