خبرهای خوش اقتصادی نوبخت، ۸۵ درصد سود بانکی در جیب ۲.۵ درصد سپرده گذاران، پشت پرده ناآرامیهای عراق، رد مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی، دلالی ارز مسافرتی، اعتراضاتی همرنگ با پوششهای مختلف، ۳۰۰ هزار شغل با نوسازی بافتهای فرسوده، لایحه شفافیت برای مبارزه با فساد، جریان خاموشیها روی مدار شایعات، اروپا حساب خود را از امریکا جدا میکند؟ و مذاکره با عربستان ممکن است، از عناوینی هستند که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده اند.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز چهارشنبه ۲۷ تیرماه در حالی بر پیشخوان مطبوعات کشور قرار گرفتند که تغییر رویه و ترمیم کابینه اولین انتظار از دولت برای حل مشکلات، ردپای برخی سلبریتیها و مسئولان در پرونده ثامنالحجج، دلایل ناآرامیهای دی ماه به روایت رئیس کمیته امداد و غرب منهای ترامپ از رویا تا واقعیت از عناوینی است که در صفحات نخست تعدادی از آنها برجسته شده است.
روزنامه جوان با انتخاب عنوان دولت با اقتدار ارزسفرهای تفریحی را قطع کند به عنوان تیتر یک از دولت خواست ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص یافته به قشری خاص برای سفرهای تفریحی را اصلاح کند. این روزنامه همچنین با چاپ تصویری از پوتین و ترامپ در مرکز صفحه نخست عنوان ملاقات ترامپ ـ پوتین معادله سوریه را تغییر نداد را تیتر کرد.
روزنامه اعتماد که تصویر رئیس کمیته امداد را در نیم صفحه نخست خود قرار داده، از متن گفت وگویی که با او درباره دلایل ناآرامیهای دی ماه و وضعیت اقتصادی کشور انجام داده، عنوان شورش دیماه شورش فقرا نبود را تیتر یک انتخاب کرد.
روزنامه خراسان در گزارش اصلی امروز خود با عنوان ۸۵ درصد سود بانکی در جیب ۲.۵ درصد سپرده گذاران خلأ مقررات گذاری برای کنترل رفتار سودبگیران کلان بانکی را یکی از مشکلات اساسی در این حوزه دانسته است.
روزنامه قانون نیز در تیتر یک امروزش با درج تیتر رد مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی خبر مخالفت مجمع تشخیص و شورای نگهبان با رأی نمایندگان درباره لایحه پالرمو را برجسته کرده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم؛
همه دستگاهها و نهادها درها را باز کنند
صادق نیکو طی یادداشتی که در روزنامه رسالت چاپ شده است نوشت: برخیها از خدا خجالت نمیکشند. طبیعتاً از قانون هم نمیترسند. این آدمها گاهی در لباس مسئولین هستند و گاهی در لباس تاجر و بازرگان و فعال اقتصادی و... حتی نگران دستگاههای نظارتی و حسابرسیها نیستند؛ اما تقریباً همه اینها از خلق خدا بهشدت میترسند! در مقابل افکار عمومی هم از خدا میترسند هم قانون را محترم میشمارند و هم به منویات رهبری پایبندی نشان میدهند. دوای درد این جماعت فقط شفافیت است! اگر مقابل افکار عمومی قرار بگیرند دست از پا خطا نمیکنند.
شفافیت نصفه و نیمه و انتشار ناقص لیست واردکنندگان نشان داد که برخی از وابستگان مسئولین اقدام به واردات کالا با ارز دولتی کردهاند. این لیست نشان داد برخی از سادهترین محصولات غیرضروری که چند دهه در ایران تولید میشود، هنوز با ارز دولتی به کشور وارد میشود. همین لیست ناقص نشان داد که کدام شرکتها و حتی دستگاههای دولتی و عمومی برخلاف مأموریت خود اقدام به واردات کردهاند. طبیعی است که این لیست نهتنها جامعه را سیراب نکند بلکه عطش آگاهی از لیست کامل و حتی دائمی واردات را در میان افکار عمومی و رسانهها افزایش دهد. از وزارت محترم اقتصاد و دارایی و همچنین گمرک تقاضا میکنیم درب اطلاعات واردات را بدون سانسور و بهصورت آنلاین و همیشگی در اختیار مردم قرار دهد. تا مشخص شود چه کالایی و توسط چه کسانی و در چه حجمی وارد کشور میشود!
واردکنندگان خاک نگهداری گربه از خدا که خجالت نمیکشند بلکه از خلق خدا شرم کنند و دست و پای خودشان را جمع کنند. یا مثلاً سازمان امور مالیاتی لیست مالیاتهای دریافتی را همیشه در اختیار همگان قرار دهد تا مشخص شود آن ۶۰ درصدی که در ایران از دادن مالیات فرار میکنند چه کسانی هستند و چه کسی در این میان کوتاهی کرده است.
حالا که قرار است دربها قرار است باز شود و مردم به داخل سازمانها و ادارات سرک بکشند و از اجرای درست وظایف آسودهخاطر شوند، چرا ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، سازمانهای نظارتی و دستگاههای قضائی برای فروکش کردن التهابات و به احترام افکار عمومی پروندههای اقتصادی را علنی دنبال نمیکنند؟ انتشار علنی، شفاف و سریع برخورد با مفاسد اقتصادی و رانتخوارها از یکسو موجب دلگرمی و آرامش افکار عمومی میشود و از سوی دیگر مشخص میشود کدام بخش و کدام مسئول در این زمینه احتمالاً کوتاهی میکند. اگر بنای باز شدن دربها را داریم، این دربها هم بازکنیم تا شایعات بیش از این مردم را ناامید نکند و رانتخوارها از افکار عمومی خجالت کشیده و کمتر از منابع کشور میل کنند!
حالا که قرار است دولت با شعار شفافیت از گردنه فعلی عبور کند و نواقص دیگر را بپوشاند، حداقل بهتر است بهاندازه نام شفافیت تلاش کند؛ و همه دستگاهها و نهادها دربها را باز کنند و لیست مجوزها، تسهیلات، قراردادها و امتیازات را در اختیار افکار عمومی قرار دهند تا دلمان از مانور شفافیت مسئولین نسوزد.
شورش دیماه شورش فقرا نبود
روزنامه اعتماد در شماره امروز خود با رئیس کمیته امداد امام خمینی پرویز فتاح گفت وگو کرده و عنوان آن را شورش دیماه شورش فقرا نبود برگزیده است.
در ادامه بخشهایی از گفتههای او در این مصاحبه را میخوانید: امروز بحث اقتصاد، به تبع تحریم، موضوع اصلی نظام است. سه روز قبل هم هیأت دولت، خدمت رهبری رفت و حضرت آقا و رئیسجمهوری در این باره صحبت کردند. طی دو هفته اخیر هم رئیسجمهوری و سران قوا چند جلسه در این باره داشتند و ادامه هم دارد. چرا؟ چون ما تهدید شدیم. تحریم شدیم. آیا نباید همبستگیملی مان را نشان بدهیم؟ نباید مقاومت کنیم؟ مگر آقای رئیسجمهوری نمیگوید باید بایستیم؟ باید بایستیم. ایستادن یعنی چه؟ یعنی باید عقلمان را با تدبیر به کار بیندازیم و اجازه ندهیم که استکبار و امریکا، کف جامعه را به جایی برساند که عاصی شوند. هدف امریکا همین است که مردم را خسته کند و آنها را به خیابانها بکشاند ولی این آرزو به دلش میماند و با تدابیر و همدلی که ما در کشور و نظام میبینیم، امریکا هیچگاه به خواسته اش نمیرسد.
امروز و در این مقطع وظیفه داریم بیشتر در کنار دولت باشیم. به این معنا که هدف دولت و شعار رییسجمهوری، رفع فقر مطلق است. هدف ما هم همین است و غیر از این نیست. کمیته امداد برای برای رفع فقر ایجاد شده و رییسجمهوری و دولت هم همین را میگویند. خوشبختانه تدابیرمان هماهنگ است و دولت هم کمک میکند و از کمیته امداد رضایت دارند. تعامل ما هم نتیجهبخش بوده و نتیجهاش همین گزارشات خوب است. این گزارشها نتیجه هماهنگی و تعامل کمیته امداد و دولت است و نفع این تعامل به چه کسی میرسد؟ به جامعه هدف ما که افراد نیازمند هستند و ما در این وضعیت باید بیشتر، به آنها توجه کنیم چرا که گرانی و شرایط اقتصادی به آنها فشار میآورد و ما باید مراقب آنها باشیم.
در اتفاقات دی ماه سال گذشته که به شهرهای مختلف هم رسید، من واقعا در این باره حساس بودم. شخصا به وزیر اطلاعات و وزیر کشور و فرمانده ناجا تلفن زدم و خواستم فهرست اسامی بازداشتشدگان که تعدادشان هم کم نبود را به من بدهند. فهرست را دادند و دریغ از اینکه یک مددجو در این فهرست باشد. پس واقعا شورش فقرا در کار نیست. باور ما این است که شورش فقرا در کار نیست. مددجویان ما فهیم و قدرشناس نظام و انقلاب و مسوولان هستند. البته بین مددجویان ما هم، مانند عموم جامعه، دختر و پسر و جوان هست و مطلبی و نکتهای دارند، اما واقعا تایید نمیکنم که مددجویان ما هم داخل آن اعتراضات شده باشند. ضمن آنکه مردم ما هم میدانند امروز ریشه این فشارها از کجاست. مگر نمیبینند که رییسجمهوری امریکا، هر روز علیه این مردم حرف میزند؟ مگر نمیبینند که میخواهد مانع از فروش دارو به ایران شود؟ مردم میفهمند که او دشمن است. چرا با ما این بازی را میکند؟ ما چه کردیم؟ چه گناهی داریم؟ مردم ما فهیم هستند و این فهم، قدرت تحمل و مقاومت و تاب آوری ما را بالا میبرد. آنچه مردم را اذیت میکند اتفاقات داخلی ماست. چرا باید در فروش سکه اشکال باشد؟ چرا در ارز ٤ هزار و ٢٠٠ تومانی اشکال باشد؟ چرا خودرو اینطور وارد شود؟ این، اعتراض مردم است و درست است و همه ما این اعتراض را داریم، آقای رییسجمهوری هم اعتراض دارد و رهبر عزیزمان هم معترض است. این بیعدالتیها و بعضی سوءاستفادهها روحیه مردم را جریحهدار میکند و طبیعی است که باید از مردم بپذیریم. این هم صداقت مردم را نشان میدهد. مردم عدالت و انصاف و صداقت و راستی مسوولان را میخواهند و بسیار خوب است که مردم چنین مطالبهای داشته باشند. من همیشه گفتهام که باید به مطالبات مردم احترام بگذاریم. چطور ما تصاویر مطالبات مردم فرانسه را پخش میکنیم؟ مردم فرانسه دو شب قبل بعد از مسابقه فوتبال چه کردند؟ آیا شورش مدنی کردند؟ جوان بودند و به هیجان آمدند و چند هزار ماشین را هم تخریب کردند. آیا این شورش فقرا بود؟ ما باید مطالبات مردمی را به درستی بفهمیم و این مطالبات را با منطق و عقلانیت بپذیریم. این حق مردم است که حرفهایشان را بیان کنند.
آیا ایران ثروتمند است؟
علیرضا سلطانی کارشناس اقتصاد انرژی طی یادداشتی در شماره امروز روزنامه شرق نوشت: باوری دیرپا در ذهن ایرانیان نقش بسته، مبنی بر اینکه ایران کشوری ثروتمند است. پیدایش منابع نفت و بعدها گاز که ایران را تبدیل به یکی از دارندگان بزرگ ذخایر این دو ماده مهم کرد، مبنای اصلی این باور است. این باور بیش از یک قرن است که بر روندهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه ایران سایه افکنده است. ایرانیان سالهاست با رؤیا و سودای ثروتمندی کشور گذران امور میکنند، بدون اینکه در عمل طعم ثروتمندی را بچشند و از آن لذت ببرند. هرچند این باور از نظر روانی انرژی مثبتی برای یک جامعه محسوب میشود، اما باید اذعان کرد وجود آن درصورتیکه به شکل باور باقی بماند، مانند آنچه درباره ایران مصداق دارد، از یک طرف مانع بزرگی برای کار و حرکت جامعه و به معنای کاملتر توسعه است و از طرف دیگر، زمینه را برای سوءاستفاده از آن فراهم میکند.
اگرچه گذشت زمان رؤیای ثروتمندی کشور را برای ایرانیان محقق نکرده، اما با وجود تغییر مبنای ثروتمندی کشورها و جوامع از منابع طبیعی و خام به منابع انسانی، سرمایههای اجتماعی و بهرهمندی از علم و دانش، دلکندن از این باور همچنان سخت به نظر میرسد. اما واقعیت چیست؟ آیا ایران واقعا بدون درنظرگرفتن تحول در منابع ثروتمندی و صرفا با تکیه بر منابع طبیعی و آنهم نفت و گاز، کشوری ثروتمند است؟ ایران در حال حاضر، بزرگترین دارنده ذخایر هیدروکروبوری دنیا (مجموع ذخایر نفت و گاز) به حساب میآید. ایران بر اساس آمار رسمی و تأییدشده مراجع معتبر بینالمللی، حدود ۱۵۸ میلیارد بشکه نفت (۹.۳ درصد از کل منابع نفتی دنیا) و حدود ۳۳ هزار میلیارد مترمکعب گاز (۱۸ درصد دنیا) در اختیار دارد. با توجه به محدودیت توزیع منابع نفت و گاز در دنیا و انحصار این منابع در کشورهایی معدود، وجود بزرگترین ذخایر نفت و گاز در ایران در مقایسه با دیگر کشورها و اهمیت دراختیارداشتن این منابع از نظر اقتصادی و سیاسی، عامل بزرگ ثروت به شمار میآیند، اما واقعیت این است که توان ثروتآفرینی این منبع با گذشت زمان در مقایسه با دیگر منابع و بهویژه منابع جدید ثروت که از علم و دانش نشئت میگیرد، کاهش یافته است. با یک حساب ساده، ارزش کل این منابع را میتوان تخمین زد و بعد بر اساس آن نتیجه گرفت که آیا این میزان منابع میتواند نشان از ثروتمندی ایران باشد یا نه؟ با درنظرگرفتن نرخ ۵۰ دلاری برای هر بشکه نفت، با فرض تولید همه منابع، ارزش کل منابع نفتی ایران در حال حاضر رقمی حدود هفتهزارو ۹۰۰ میلیارد دلار است. ارزش منابع گازی کشور نیز بر مبنای متوسط هر مترمکعب ۱۳ سنت، در حال حاضر و با فرض تولید همه منابع گازی، رقمی حدود چهارهزارو ۲۹۰ میلیارد دلار تخمین زده میشود؛ بنابراین جمع ارزش مالی منابع هیدروکربوری کشور، رقمی در حدود ۱۲ هزار میلیارد دلار است.
این رقم وقتی با تولید ناخالص داخلی برخی کشورها مانند آمریکا (۱۸ هزار میلیارد دلار)، چین (۱۲ هزار میلیارد دلار) و حتی ایران (۵۰۰ میلیارد دلار) مقایسه میشود، رقم بالایی به نظر نمیرسد. در واقع آمریکا در یک سال، یکونیم برابر کل ارزش ذخایر نفت و گاز ایران و چین معادل ارزش کل ذخایر نفت و گاز ایران، فعالیت اقتصادی دارند. بهاینترتیب، آیا میتوان پذیرفت ایران به لحاظ نفت و گاز کشور ثروتمندی است؟ پاسخ بهطور طبیعی منفی است. واقعیت این است که ارزش منابع طبیعی و خام در دنیا رو به کاهش بوده و خواهد بود. یک بشکه نفت پنجدلاری در سال ۱۸۷۰، در اصل ارزشی معادل ۱۲۰ دلار کنونی داشته است. ارزش نفت ۵۰دلاری فعلی نسبت به ۱۵۰ سال گذشته، بیش از دو برابر کاهش یافته است. دیگر هیچ کشوری نمیتواند بر مبنای منابع طبیعی و ذخایر معدنی خود ادعای ثروتمندی کند. امروزه در دنیا کشورهایی وجود دارند که بدون داشتن کمترین منابع طبیعی و ذخایر معدنی، در زمره کشورهای ثروتمند دنیا قرار دارند؛ از این کشورها میتوان به تایوان، سنگاپور و بسیاری از کشورهای پیشرفته دیگر اشاره کرد. مبنای ثروت این کشورها، نیروی انسانی متخصص و ماهر و همچنین تولید علم و فناوری است.