کلیات
نفت خام یا پترولیوم مایعی غلیظ و قابل اشتعال به‌رنگ قهوه‌ای سیر یا سبز تیره یا سیاه است که در لایه‌های بالایی بخش‌هایی از پوسته کره زمین یافت میشود. نفت شامل آمیزه پیچیده‌ای از هیدروکربن‌هایی گوناگون است. بیشتر این هیدروکربن‌ها از زنجیره آلکان هستند؛ ولی ممکن است از دید ظاهر، ترکیب یا خلوص تفاوت‌های زیادی داشته باشند. نفت را طلای سیاه مینامند.
نفت جز سوخت‌های فسیلی به حساب می‌آید و تجدید ناپذیر است.
کلمه
نفت در زبان انگلیسی پترولیوم نامیده میشود که از دو کلمه پترا معادل یونانی واژه سنگ و کلمه اولئوم معادل واژه روغن تشکیل شده‌است.
نفت مایعی است که عمدتاً از دو عنصر آلی هیدروژن و کربن تشکیل شده و دارای مقادیر کم‌تری از عناصر سنگین مانند نیتروژن، اکسیژن و گوگرد می‌باشد و به‌صورت طبیعی در زیر زمین و به‌صورت استثنایی در روی زمین بصورت چشمه یافت میشود.
تاریخچه
اقوام متمدن دوران باستان، به‌ویژه سومری‌ها، آشوری‌ها و بابلی‌ها، در حدود چهارهزار و پانصد سال پیش در سرزمین بین‌النهرین (عراق امروزی) با برخی از مواد نفتی که از دریاچه قیر به‌دست می‌آمد، آشنایی داشتند. آنان از خود قیر به‌عنوان مادهٔ غیرقابل نفوذ برای عایق‌کاری کشتی‌ها استفاده می‌کردند. در قرون وسطی دانشمندان مسلمان با تولید نفت سفید و نفت ضروری از آن برای چراغ‌ها استفاده کردند و خیابان‌ها و حمام‌های شهر بغداد به وسیله قیر و ماسه پوشانده می‌شد. اولین میدان نفتی دنیا در باکو در قرن نهم ساخته شد که به گفته مارکو پولو که در قرن سیزده به آنجا سفر کرده محصولات آن با صد‌ها کشتی حمل می‌شد. در داستان‌ها آمده‌است که نوح نیز کشتی خود را با قیر پوشاند تا آب به درون آن نفوذ نکند.
اولین چاه اکتشافی مدرن
نفت در سال ۱۷۴۵ در فرانسه و اولین چاه استخراج نفت توسط کلنل دریک در سال ۱۸۵۹ در پنسیلوانیا حفاری شد. با توسعه و پیشرفت تکنولوژی حفاری در اواسط قرن نوزدهم و تکنولوژی تقطیر و پالایش نفت در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد غیر سوختی، جهش حیرت‌آوری بوجود آمد. بطوری‌که امروزه صنایع پتروشیمی نفش اساسی و بنیادی در رفع نیاز عمومی جامعه به عهده دارد.
بیشتر دانشمندان منشأ تشکیل نفت را گیاهان و موجودات آلی موجود در اقیانوس‌های اولیه می‌دانند. به دلیل وجود یک سلسله خواص خاص که تنها مولکول‌های آلی، مشمول آن‌ها می‌شوند. باقی‌مانده جانوران و گیاهانی (اعم از جلبک‌ها و مرجانها) که میلیون‌ها سال قبل (قبل از پدید آمدن دایناسور‌ها در محیط دریا (آب) زندگی می‌کرده‌اند، طی میلیون‌ها سال توسط لپه‌های گل و رسوبات مدفون شده‌اند و تحت فشار و دمای بالا، نبود اکسیژن و مدت زمان طولانی تبدیل به نفت و گاز گردیده و در صورت وجود این شرایط همراه با سنگ مخزن مناسب و پوش سنگ، طی مدت زمان بسیار طولانی نفت مهاجرت نموده و به مقدار زیاد در حوضچه نفتی جمع میشود.
نفت خام حالت روغنی دارد و به شکل‌های جامد (قیر‌های نفتی) و مایع دیده میشود. برخی اوقات به تمام اشکال نفت هیدروکربن نیز گفته میشود. اگر نفت در لایه‌ای رسوبی جمع گردد به‌آن محل «حوضچه نفتی» می‌گویند. از مجموع چندین حوضچه نفتی، یک «میدان نفتی» حاصل میشود. به سنگ متخلخل دربرگیرنده نفت که قابلیت تولید نفت را داشته باشد، «سنگ مخزن» می‌گویند.
تا قبل از حفر نخستین چاه نفتی به کمک وسایل جدید حفاری، این ماده مهم فقط از چشمه‌های سطحی نفت، یا چاه‌های کم عمق که به وسیله دست حفر می‌شد، استخراج می‌گردید و موارد استفاده از نفت خام نیز محدود بود. از زمان پیدایش نفت تا امروز فعالیت‌های اکتشافی برای کشف ذخایر جدید نفت و گاز و تأمین تقاضای بازار‌های نفت و همچنین جایگزینی حجم‌های تولید شده، بصورت مستمر در جریان است. امروز با پیشرفت تکنیک‌های اکتشافی جدید، دقت فعالیت‌های اکتشافی بیشتر شده و شانس بیشتری برای موفقیت وجود دارد، اما با وجود این پیشرفتها، اکتشاف هنوز بصورت یک فعالیت با ریسک بالا باقی مانده‌است، زیرا قدیمی‌ترین نظریه برای اکتشاف نفت، نظریه طاقدیس (Anticline Theory) است.
کاربرد این نظریه برای یافتن
نفت در قله طاقدیس‌ها ابزار موفقی بود. این نظریه به عنوان نظریه اصلی برای اکتشافات مهم نفتی در بسیاری از نقاط دنیا از جمله مسجد سلیمان ایران مورد استفاده قرار گرفت. نفت در سال ۱۸۸۰ در رسوبات دریایی پنسیلوانیا کشف شد که ارتباطی با ساختار‌های طاقدیسی نداشت و تجمع نفت و ایجاد نفت‌گیر صرفاً ناشی از تغییر رخساره رسوبات بود؛ بنابراین مشخص شد که ذخایر نفتی می‌توانند در حوزه‌های غیر چین خورده هم وجود داشته باشند. در نتیجه مفهوم نفت‌گیر‌های چینه‌ای (Stratigraphic Traps) با این کشف وارد عرصه مفاهیم نفت شد. تا اواسط دهه ۱۹۲۰، تهیه و استفاده از نقشه‌های سطحی و طاقدیس‌ها ابزار اصلی اکتشافات نفتی بود و یافتن نفت‌گیر‌های چینه‌ای به صورت تصادفی رخ می‌داد. یک منطقهٔ انتخاب شده را با مطالعهٔ نمونه‌های سنگی و لرزه‌نگاری مشخص می‌کنند. اندازه‌گیری‌ها انجام میشود و اگر مکان از نظر میزان ذخیره نفت موجود و ملاحظات اقتصادی، موفقیت‌آمیز باشد، حفاری آغاز میشود. بالای چاه ساختاری به نام «دکل حفاری» برای جادادن وسایل و لوله‌های مورد استفاده در چاه ساخته میشود. زمانی که حفاری تمام میشود، پس از تکمیل چاه حفرشده، یک جریان ثابتی از نفت را به سطح زمین خواهد آورد. به سنگ‌هایی که غالباً از سنگ‌های رستی (شیل) یا انیدریت تشکیل‌شده و خاصیت پلاستیک دارند و قسمت بالایی مخزن نفت همانند پوششی قرار می‌گیرند، «سنگ پوششی» گفته میشود.
ارزش نفت خام
نفت به‌صورت خام نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و باید در پالایشگاه نفت در برج تقطیر (مخصوص نفت) مورد جداسازی بر اساس اختلاف چگالی قرار گیرد.
ارزش نفت خام معمولاً بر اساس دو معیار وزن مخصوص و میزان گوگرد تقسیم‌بندی میشود. نفت‌هایی که وزن مخصوص، گرانروی و چگالی پایینتری دارندنفت سبک و نفت‌هایی که وزن مخصوص، گرانروی و چگالی بالاتری دارند نفت سنگین نامیده می‌شوند. نفت‌هایی که گوگرد آن‌ها کمتر است نیز نفت شیرین و نفت‌های دارای گوگرد بیشتر نفت ترش نامیده می‌شوند که معمولاً نفت‌های میادین جوان، به دلیل پختگی اندک، سنگین‌تر هستند و میزان گوگردشان بالاست. استخراج، جابجایی و پالایش نفت‌های سبک و شیرین ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است و میزان بیشتری از محصولاتی، چون بنزین، نفتا، نفت سفید و سوخت‌های جت برگرفته از نفت سفید، و گازوئیل‌های مرغوب را می‌توان از آن‌ها به دست آورد، به همین دلیل این نوع نفت‌ها بیشتر مورد علاقه پالایشگاه‌ها بوده و قیمت بالاتری دارند. شاخص‌های بین‌المللی تعیین قیمت نفت یعنی وست تگزاس اینترمیدیت و برنت از نوع نفت سبک و شیرین هستند. اما میزان نفت‌های ترش و سنگین در ذخایر نفتی دنیا بسیار بیشتر است.
مراحل تصفیه نفت
عملیات تصفیه نفت عبارت است از تقطیر نفت خام به منظور تجزیه مواد مشکله آن که عمل تقطیر بطور مداوم انجام میشود. یعنی اینکه مستمر نفت خام داغ وارد قسمت پائین ستون میشود و مواد مختلف هر کدام در سطح مناسب (از بالا تا پائین) خود به خارج جریان می‌یابد. در این تقطیر سازی موادی سبک که به آن‌ها ماده گاز پالایشگاهی نام دارد به صورت بخار میماند و برای سوختن در پالایشگاه به کار میرود که عبارتند از::گاز نفت مدای LGP))، گازولین (بنزین) و مهمترین آن‌ها نفت است که در صنایع شیمیایی است، و مواد سنگین‌ترین وجود دارد که کروسین را می‌توان نام برد و گازوئیل که برای تامین گرما به عنوان سوخت دیزلی بکار میرود.
صنایع پتروشیمی علم شیمی و صنعت پتروشیمی در پرتو فعالیت‌ها و بالندگی مغز های متفکری که عامل همه پیشرفتها و دستاورد‌های جوامع بشری است. بیش از چند دهه از پیدایش صنعت پتروشیمی در جهان نمی‌گذرد.
تعریف کلمه‌ای پتروشیمی
واژه پتروشیمی از دو کلمه پترون و شیمی ترکیب شد و معنی لغوی آن مواد شیمیائی حاصل از نفت است.
به طور کلی مواد پتروشیمی، آن گروه از محصولات شیمیائی است.
▪ محصولات پتروشیمی صنایع پتروشیمی را می‌توان به سه دسته مشخص تقسیم کرد:
۱- محصولات اصلی مانند اتیلن، پروپلین، گوگرد، بنزین، آمونیاک و .... این محصولات پایه و اساس محصولات متعدد دیگر پتروشیمی را تشکیل می‌دهند.
۲- محصولات میانی که از محصولات اصلی تولید شده و مواد اولیه کارخانه‌های تولید کننده محصولات نهایی را تشکیل می‌دهند. مانند پلی کلروروینیل (پی وی سی)، ملامین و ...
۳- محصولات نهایی که برای ساختن لوازم و ابزار مورد مصرف عموم مردم به کار می‌روند مانند:
الیاف مصنوعی، اشیای پلاستیکی و ...
▪ لاستیک: یکی دیگر از محصولات پتروشیمی لاستیک است. کاربرد لاستیک بیشتر در زمینه تولید تایر وسایل نقلیه و... به کار میرود.
▪ الیاف پلی استر: که به نام‌های داکرون و تریلن هستند و حتی از الیاف طبیعی دیگر نیز قدرت بیشتری دارند. مصرف این نوع الیاف به علت داشتن خواص گوناگون مانند چروک نشدن به سرعت زیاد شده است.
مواد پتروشیمی موارد استعمال متعدد دیگری نیز دارند. مثل حشره کش ها، مواد منفجره، مواد رنگی و ...
فراورده‌های نفتی پس از ساخت فراورده‌های حاصله از نفت و گاز پیچیده بعدی نحوه رساندن آن‌ها به خریداران خواهد بود. مثل: نرخ هزینه حمل، نحوه رساندن، مقدار فراورده‌ها و مسافت بین مراکز توزیع و مصرف کنندگان
مصارف فروارده‌های نفتی
مصارف فراورده‌های نفت عبارت است از حمل و نقل، تامین گرما و روشنائی و ایجاد برق و زمینه‌های دیگر.
مشتریان احتیاجات خود را از مراکز و انبار‌های توزیع که به آن‌ها (پایانه) یا (انبار) نامیده میشود. دریافت می‌کنند.
نــفــت عــمــدتــا بــه عــنــوان مــاده خــام صــنــایــع پــتــروشــیــمــی مــورد اســتــفــاده قــرار مــیــگــیــرد.
نفت در چند کشور الجزایر و هلند به عنوان سوخت اتومبیل و درژاپن بیشتر درتاکسی‌ها مصرف میشود.
گازوئیل در موتور‌های دیزلی، اتوبوس‌ها، وانت‌ها و ... مصرف میشود. صنعت پتروشیمی با صنعت نفت بستگی نزدیک دارند.
شانس تیم فوتبال نفت آبادان برای گرفتن امتیاز لیگ برتر فولاد نوین بیشتر از استقلال اهواز است.
کد خبر: ۵۱۴۸۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۱۵
صادقیان:
پیام صادقیان سرانجام تیم جدیدش را انتخاب کرد تا فصل آینده پیراهن زردرنگ نفت تهران را بر تن کند.
کد خبر: ۵۱۳۹۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۱۱
چند روز بعد از امضای قرارداد با نفت تهران، هافبک دو فصل گذشته پرسپولیس به تمرین باشگاه جدیدش اضافه شده است.
کد خبر: ۵۱۳۹۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۱۱
بازیکن فصل گذشته پرسپولیس بعد از مذاکره با مسوولان نفت ، با این تیم به توافق رسید.
کد خبر: ۵۱۳۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۱۰
من از هیچ‌کس در این باشگاه ناراحت نیستم و امیدوارم پرسپولیس فصل آینده با برانکو قهرمان لیگ برتر شود
کد خبر: ۵۱۲۷۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۰۷
چیزی کمتر از دو ماه به دیدار مرحله یک چهارم نهایی نفت تهران مقابل الاهلی امارات زمان باقی است اما این تیم روز به روز با از دست دادن بازیکنانش نحیف‌تر میشود.
کد خبر: ۵۱۲۳۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۰۶
مدافع فصل گذشته تیم فوتبال ذوب آهن اصفهان به تیم نفت تهران پیوست.
کد خبر: ۵۱۱۶۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۰۳
حضور علیرضا بیرانوند دروازه‌بان تیم نفت تهران در باشگاه استقلال واکنش تند مدیران نفت را در پی داشته است.
کد خبر: ۵۱۱۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۰۱
تحلیلگران می‌گویند کاهش قیمت نفت عربستان برای مشتریان اروپایی نشان دهنده این است که این کشور همچنان به دنبال دفاع از سهم بازار خود است.
کد خبر: ۴۶۴۳۳۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۱۰/۱۶
یک روز پس از تصمیم اوپک برای ثابت نگاه داشتن سقف تولید ، قیمت نفت در بورس نیویورک بیش از 7 دلار کاهش یافت و به هربشکه 66 دلار و 15 سنت رسید.
کد خبر: ۴۵۳۴۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۹/۰۷
رویترز مدعی شد ;
رویترز به نقل از منابع غیر رسمی اعلام کرد شرکت هندی اسار به ایران پیشنهاد کرده است در قبال پول نفت وارداتی از این کشور ۲.۵ میلیارد دلار فولاد به ایران صادر کند.
کد خبر: ۴۵۳۳۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۹/۰۷
آن‌چه در زیر می‌خوانید مروری است بر بیانات و اقدامات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای کاهش وابستگی اقتصاد ایران به نفت .
کد خبر: ۴۵۱۰۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۸/۲۹
دولت آلمان در گزارشی از کاهش استخراج نفت از سوی گروه داعش در خاک عراق و سوریه خبر داد.
کد خبر: ۴۴۷۴۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۸/۱۶
واردات نفت هند از ایران در طول ماه های ژانویه الی ژوئیه سال جاری میلادی به میزان 46 درصد در مقایسه با همین مدت در سال 2013 افزایش یافته است.
کد خبر: ۴۲۴۷۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۲۰
مصرف نفت جهان در پایان سال 2012 با 49.1 میلیون تن افزایش معادل 0.9 درصد رشد نسبت به سال قبل از آن به 4130.5 میلیون تن رسید.
کد خبر: ۴۲۴۲۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۱۹
فرماندار منطقه الخالص در استان دیاله عراق گفت، داعش روزانه صد تا 150 تانکر نفت از 33 چاه در دو حوزه نفت ی در استان های دیاله و صلاح الدین را قاچاق و در بازار آزاد هر یک تانکر را به بهای سه تا چهار هزار دلار به فروش می رساند.
کد خبر: ۴۲۰۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۰۷
وزارت اقتصاد اعلام کرد:
معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد از رشد 43 درصدی درآمدهای نفت ی در سال 92 نسبت به سال 91 خبر داد.
کد خبر: ۴۱۹۹۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۰۴
در نیمه نخست ۲۰۱۴
اداره اطلاعات انرژی آمریکا از درآمد نفت ی ۳۸۷ میلیارد دلاری اعضای اوپک بجز ایران در نیمه نخست ۲۰۱۴ خبر داد و پیش بینی کرد کل درآمد اوپک در سال ۲۰۱۴ با کاهش ۵۲ میلیارد دلاری نسبت به سال قبل مواجه شود.
کد خبر: ۴۱۹۵۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۰۴
کد خبر: ۴۱۹۰۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۰۲
اقتصاددان ارشد دانشگاه آکسفورد درباره تشدید تحریم های روسیه از سوی غرب و تاثیرات منفی آن بر قیمت نفت هشدار داد.
کد خبر: ۴۱۹۰۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۰۲
