در مورد فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
نبض خبر
معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: «با توجه به اینکه ”مایکرو ویو“ را در علوم فیزیک "ریزموج" می‌گویند، ما در حوزه صنایع غذایی از کلمه موج و لفظ پختن استفاده و ”موج‌پز“ را معادل ”مایکروویو“ تصویب کردیم.» توضیح نسرین پرویزی درباره انتخاب این واژه عجیب را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۷۷۳۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۲
نبض خبر
فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه فارسی «اردو زدن» را معادل واژه فرنگی «کمپینگ» تصویب کرد؛ معادلی که جاافتاده بوده و مشخص نیست فرهنگستان دقیقاً چه کاری کرده است؟ توضیح معاون واژه گزینی فرهنگستان را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۷۵۷۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۱۴
نبض خبر
فرهنگستان زبان و ادب فارسی واژه «اخراج» را معادل واژه فرنگی «دیپورت» تصویب کرد. این در حالی است که دهه‌هاست برای دیپورت از واژه اخراج استفاده می‌شود و مشخص نیست فرهنگستان دقیقاً چه اقدامی انجام داده است. توضیحات معاون واژه گزینی فرهنگستان را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۷۴۳۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۰۷
نبض خبر
سید حسن خمینی در حین انتقاد به شیوه عقب افتاده و پیشا اینترنتی سانسور کتب و سخت گیری‌ها در مسیر انتشار یک کتاب با مجوز رسمی، به تمسخر یکی از واژه‌هایی پرداخت که فرهنگستان زبان و ادب فارسی با ریاست همیشگی غلامعلی حدادعادل انتخاب کرده است. حرف‌های حجت الاسلام خمینی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۷۱۷۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۴
تابناک بررسی می کند
فرهنگستان زبان فارسی بارهاو بارها در طول حدود 90 سال تلاش، کلمات زیبا و دقیقی را در برابر معادل‌های خارجی انتخاب کرده اما مدت‌هاست که بسیار از این انتخاب‌ها نه تنها جا نمی‌افتند، که بساط شوخی و نشاط را فراهم می‌کنند.
کد خبر: ۱۲۶۹۹۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۱۶
«قابلیت‌های عکاسی این گوشی نیز بهبود یافته و هر "تصدانه" با دقت بیشتری اطلاعات را ثبت می‌کند. دوربین‌ها به سنسوری با دقت چند ده "مگاتصدانه" مجهز است که...»
کد خبر: ۱۲۶۹۸۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۱۴
به بهانه مصوبه جدید فرهنگستان زبان و ادب پارسی؛
فرهنگستان زبان و ادب پارسی واژه «گرایه» را به جای «ترند» پیشنهاد کرده است. اما گرایه یا همان ترند چیست و چه کاربرد‌هایی دارد؟
کد خبر: ۱۲۶۵۶۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۳
نبض خبر
به گفته نسرین پرویزی معاون واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، واژه فارسی «گرایه» برآمده از گرایش را معادل واژه تِرِند | Trend تصویب کرد، چرا که به تصویر این فرهنگستان، ترند به معنای چیزی است که مردم به آن علاقه نشان می‌دهند! این در حالی است که این واژه به کل اشتباه است و ترند در اغلب کارکردها به معنای روند است و نه علاقه! به عنوان نمونه در جمله «One region is attempting to buck the trend of economic decline / یک منطقه در تلاش است تا روند افت اقتصادی را کاهش دهد» خبری از علاقه نیست و بنابراین اساساً ترجمه فرهنگستان اشتباه است. توضیحات بامزه پرویزی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۶۵۵۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۳
نبض خبر
نسرین پرویزی معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکید کرد همان طور که در حوزه‌های پزشکی در ترکیباتی مانند بهداشت، بهداری و بهورز از واژه «به» به معنی سلامت استفاده شده‌است، واژه «به‌آزمایی» پیشنهاد و معادل چکاپ فرنگی تصویب شد. این در حالی است که واژه چکاپ جاافتاده و انتظار می‌رود فرهنگستان به جای واژه گزینی برای واژه های جاافتاده، برای صدهای واژه انگلیسی که روزانه تولید می‌شود، پیش از استفاده عمومی، جایگزین انتخاب کند و نه واژه‌هایی که چند نسل از آن استفاده کرده‌اند. اظهارات پرویزی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۵۹۸۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۵
نبض خبر
نسرین پرویزی معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه کوییز / quiz از پرکاربردترین واژه‌های فرنگی در فضاهای آموزشی است، گفت: «همین پرکاربردبودن، فرهنگستان را مجاب کرد تا در جدیدترین معادل‌گزینی برای واژه‌های فرنگی، برای کوییز معادلی فارسی و مناسب تعیین کند. فرهنگستان پیش از این برای واژه فرنگی "تست"، آزمون را مصوب کرده بود و چون "کوییز" به امتحانات مقطعی و کوچک تر اطلاق می شود، با افزودن کاف تصغیر به کلمه آزمون، واژه فارسی "آزمونک" ساخته و مصوب شد.» به کارگیری یک ک تصغیر برای واژه گزینی، صدای عده‌ای را درآورده که آیا واقعاً بودجه واژه گزینی صرف چنین امور ساده‌ای می‌شود؟! این موضوع از آن جهت بیشتر مورد بحث قرار گرفته که quiz لزوماً آزمون کوچک نیست و بر اساس تعریف آکسفورد: «a competition or game in which people try to answer questions to test their knowledge» و بنابراین «آزمون علمی» معادل دقیق برای کوئیز است، نه آزمونک! آنچه معاون فرهنگستان گفته را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۵۳۲۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۲
نبض خبر
فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، واژه فارسی «شکلک» را معادل واژه فرنگی «ایموجی» تصویب کرد.
کد خبر: ۱۲۵۱۸۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۴
نبض خبر
نسرین پرویزی معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه کلمه وب‌آوا در سال ۱۳۸۵ برای پادکست معادل‌سازی شد، تاکید کرد: «به سبب ایراد‌هایی که مخاطبان گرفتند و اینکه واژه آوا معمولا در زبان فارسی به نوعی موسیقی یا آهنگ یا آوا‌های غیر صحبت و کلام گفته می‌شود، دوباره معادل‌سازی و کلمه پادپخش تصویب شد.» به گفته معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، فرهنگستان برای واژه فرنگی ویدیوپادکست (ویدیوکست یا ودکست) نماپاد را مصوب کرده‌است؛ برای ویدیو، نما در نظر گرفته و پادپخش به پاد مختصر و نماپاد تصویب شد. این انتخاب در حالی که در فارسی کلمه پاد وجود دارد که به معنای نگهبان است و واژه جدید می‌تواند به معنای پخش نگهبان باشد! واژه انگلیسی پادکست تلفیقی از دو واژه broadcast و pod است و بخش دوم این نوواژه از iPod آمده است؛ چرا که این ابزار مرسوم اولیه برای گوش کردن پاکدست بود! با توجه به اینکه قاعدتاً با iPod نمی‌شود ویدیو تماشا کرد، انتخاب واژه نماپاد به جای ویدیوکست از واژه پادپخش نیز خنده دارتر شده است. اظهارات این مقام مسئول را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۵۰۷۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۰۹
نبض خبر
محمدعلی موحد شاعر، اديب، عرفان‌پژوه، تاریخ‌نگار، حقوق‌دان و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. این چهره برجسته متولد دوم خرداد 1302 است و دوم خرداد 1402، صدساله شد. در شب یکصدسالگی محمدعلی موحد که دوم خرداد 1402 به همت مجله بخارا و علی دهباشی و با حضور گسترده دوستداران موحد از جمله مصطفی محقق داماد، ژاله آموزگار، محمدرضا شفیعی کدکنی، شهرام ناظری، محمد ایوبی و... برگزار شد، محمد علی موحد سخنرانی کوتاهی و متواضعانه‌ای داشت. این سخنرانی کوتاه را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۱۷۶۴۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۳
زبان فارسی؛ زبان مشترکی است، که همه ایرانیان را به هم پیوند می‌دهد و ملت ما را منسجم و مرتبط می‌کند.
کد خبر: ۱۱۷۵۴۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
زنده‌یاد سمیعی گیلانی، مولف، ویراستار و مترجم، در محله سنگلج تهران در خانواده‌ای گیلانی به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت گذراند و سپس وارد دانشگاه تهران شد. وی در اواخر دههٔ 1340 به‌عنوان ویراستار در مؤسسه انتشارات فرانکلین آن زمان مشغول خدمت شد و به‌موازات آن دورهٔ کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی را در دانشگاه تهران گذراند. چند روز پیش از آغاز سال ۱۴۰۲، نیکولا رُش (Nicols Roche)، سفیر فرانسه در ایران، با حضور در منزل سمیعی گیلانی، بالاترین نشان نخل آکادمیک فرانسه، کوماندور، را به او اهدا کرد.
کد خبر: ۱۱۶۸۶۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۲
گفته می‌شود، پیشینیان در سبز کردن سبزه عید بر این باور بودند که کشت هر محصولی که در این موقع بهتر به‌عمل بیاید در آن سال مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.
کد خبر: ۱۱۱۰۵۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۲
با توجه به آنکه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، دروازه ورود بسیاری از این واژه‌ها هستند، عملاً نخستین مواجهه بخش وسیعی از کاربران ایرانی با این واژه‌ها، ترجمه‌شان خواهد بود که در محیط‌های علمی ایران به عنوان معادل در نظر گرفته شده و در نهایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مقام دیده‌بان و دروازه‌بان، این واژگان را به عنوان معادل در ساختار رسمی نیز قرار داده است.
کد خبر: ۱۰۷۱۳۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۸
گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی این فهرست را به مناسبت روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی منتشر کرده است.
فهرستی از واژه‌هایی را می‌خوانیم که توسط ابوریحان بیرونی ساخته و معادل‌سازی شده‌اند.
کد خبر: ۱۰۷۴۳۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۴
ژاله آموزگار در واکنش به نام‌گذاری کوچه‌ای به نامش گفت: اصلا خبر نداشتم، خود آن‌ها این تصمیم را گرفتند، و من از این تصمیم‌شان بسیاربسیار متشکرم. اما خودم را در این حد نمی‌دانم.
کد خبر: ۱۰۶۳۳۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۰
گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره واژه «ایدز» و جایگزین آن در زبان فارسی توضیحی ارائه کرده است.
کد خبر: ۱۰۱۸۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۰