به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز دوشنبه ۲۱ مهرماه در حالی چاپ و منتشر شدند که تهدید‌های پیش روی اقتصاد و موضوع ارزش پول ملی از یک سو و عذرخواهی بی سابقه رهبر کره شمالی، طوفان قیمت در بازار خودرو و هر ۶ دقیقه یک مرگ کرونایی از سوی دیگر در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده اند.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشر شده در روزنامه‌های امروز را مرور می کنیم؛
اقتصاد ایران چه میخواهد؟
هادی حق شناس، استاد دانشگاه و تحلیلگر اقتصادی در بخشی از یادداشت خود در شماره امروز ایران نوشت: در سه دهه گذشته میلیارد‌ها دلار بانک مرکزی با نیت خیر و اینکه میخواهد نرخ دلار را تثبیت کند، به بازار تزریق کرده است، ولی اصطلاحاً در نهایت هم چوب خورده است و هم پیاز را. بر این اساس نه تنها نرخ ارز تثبیت نشده، تورم هم بر اساس نرخ ارز دولتی شکل نگرفته است. در این میان، عده‌ای سودجو و دلال، دسترسی به ارز دولتی پیدا کردند، از رانت بهره بردند و از مزیت کالا‌های وارداتی با نرخ ارز دولتی استفاده کردند و در نهایت تورم هم سیر صعودی پیدا کرده است. غلط یا درست امروز قیمت برخی از اجناس بر اساس نوسانات قیمت دلار تعیین میشود یا متأثر از قیمت دلار است. انتظارات تورمی که دلار ایجاد کرده بخشی از مشکلات متغیر‌های کلان اقتصادی و سیاست‌های کلان اقتصادی است. مردم بدرستی می‌گویند که یارانه در حد یک دلار دریافت میکنند در حالی که چند سال گذشته ارزش یارانه آن‌ها خیلی بیش از یک دلار بوده است؛ این جمله و جملاتی از این دست که در جامعه مطرح میشود، تورم انتظاری ایجاد می‌کند و دستمزد‌ها را در بخش خصوصی افزایش می‌دهد.
بنابراین شاید بتوان گفت یکی دیگر از اولویت‌های روز اقتصادی ایران این است که یکسان‌سازی نرخ ارز را انجام دهد. گرچه ممکن است که گفته شود در شرایط فعلی این کار امکانپذیر است و باید اقتصاد در یک شرایط نرمال قرار گیرد، ولی نباید یادمان برود که در شرایط نرمال دوباره ادله‌های دیگری ذکر میشود. اتفاقاً امروز که محدودیت ارز به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه وجود دارد، شاید یکسان‌سازی نرخ ارز مهمترین کاری است که این روز‌ها سیاستگذاران می‌توانند دنبال کنند. نکته دیگر اینکه اگر بپذیریم که در شرایط جنگ اقتصادی هستیم، آنگاه الزام‌های جنگ اقتصادی را می‌پذیریم؛ از مهمترین الزامات جنگ اقتصادی این است که نظام تجاری ایران متناسب با این امر شکل بگیرد؛ یعنی واردات و صادرات و اینکه منشأ ارز از کجا باشد یا اینکه وارد کنندگان و صادرکنندگان همان پروتکل‌هایی را اجرا کنند که در یک شرایط عادی اجرا می‌کردند، باید تغییر کند. بعد‌از موضوع یکسان‌سازی نرخ ارز و پذیرش شرایط جنگ اقتصادی باید به‌سمت تحول در نظام بازرگانی برویم.
نکته دیگری که این روز‌ها توجه به آن ضرورت دارد، تولید است. در ایران نزدیک به هزار شهرک صنعتی وجود دارد که تقریباً ۷۰ درصد اشتغال کشور در کارگاه‌های یک تا ۴ نفره است. توجه به بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی از منظر کاهش مقررات، کاهش بوروکراسی‌های اداری و عدم مداخله در نظام بازرگانی آن‌ها می‌تواند یک اولویت مهم باشد.
اقتصاد ایران به لحاظ بزرگی جزو ۲۰ کشور بزرگ جهان است و از نظر ظرفیت منابع زیرزمینی، روی زمینی و جغرافیایی (به‌لحاظ نقشه جغرافیایی) موقعیت بی‌نظیری در دنیا دارد. از این‌رو اقتصاد ایران به غیر از آنکه در چهارراه کریدور‌های هوایی واقع شده می‌تواند در حمل‌ونقل دریایی و ترانزیت به جایگاه خوبی برسد که متأسفانه از این ظرفیت بخوبی استفاده نشده است. ما کمتر منافع مشترک با کشور‌ها ایجاد کردیم. ما همیشه به‌کشور‌های همسایه سود یک جانبه رساندیم، بدون آنکه معادل آن سود ببریم. ما از همسایه‌ها منافع مشترک که منجر به ایجاد پیوند اقتصادی مشترک باشد نمی‌بریم، مگر آنکه آن‌ها نیازمند همکاری ما باشند.
اعتقاد دارم اگر به بخش‌هایی که عمدتاً بر می‌گردد به تجارت خارجی ایران توجه شود نتیجه‌اش این میشود که تولید داخل کشور تقویت شود. ما در بخش کشاورزی، صنعت و خدمات ظرفیت بالقوه قابل توجهی داریم، ولی چرخ این سه بخش زمانی به حرکت می‌افتد که بخش بازرگانی کشور روان باشد؛ بخش بازرگانی ما نیازمند تجارت آسان است.
البته همه بر این امر واقف هستند که نظام بانکی و تجاری به‌خاطر تحریم‌های ظالمانه دچار اخلال شده است، ولی اگر بتوانیم بخش بازرگانی خارجی کشور و همچنین تولید را متناسب با تحریم‌ها تغییر دهیم و به آن آرایش جدیدی دهیم، عبور از این مرحله کار خیلی سخت و طاقت فرسایی نخواهد بود.
عذرخواهی «اون» از زاویه ما
ژوبین صفاری در سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با تیتر عذرخواهی «اون» از زاویه ما نوشت: عذر خواستن در هر فرهنگی به طور تقریبی معانی یکسانی دارد. شخصی که اشتباه یا اشتاباهاتی را مرتکب میشود و مسئولیت آن را بر عهده می گیرد، در مرحله نخست از کسانی که بابت آن اشتباهات آسیب دیده، طلب بخشش می‌کند. این طلب بخشش، اما تنها مقدمه ای است برای جبران اشتباه که مرحله تکمیلی پوزش طلبی است. عذرخواهی شاید یکی از پیچیده ترین مسائل مربوط به روابط انسانی است؛ هرچند در نگاه نخست ساده به نظر برسد. با این همه، اما عذرخواهی مسئولان و حاکمان شاید از بقیه ابعاد طلب بخشش در زیست انسانی سختتر و پیچیده تر باشد چنانکه پذیرش مسئولیت در قبال جمعیت کثیری از انسان های تحت فرمان همزمان که پسندیده است، دشوار هم به نظر میرسد.
روز شنبه، اما شاید یکی از عجیبترین عذرخواهی های سیاسی در تاریخ معاصر را شاهد بودیم. کیم جونگ اون رهبر کره شمالی در سخنرانی در روز شنبه، از ملت کشورش به دلیل مشکلاتی که با آن روبه رو بودند عذرخواهی کرد. او در یک فضای احساسی و البته در مراسم رژه ارتش و رونمایی از موشک های بالستیک همراه با ریختن اشک گفت: «خجالت می کشم، زیرا من به هیچ وجه نتوانستم در برابر اعتماد بینهایت شما، چیزی ارائه کنم.»
بررسی دلایل عذرخواهی «اون» البته می‌تواند گسترده و همراه با درنظر گرفتن انواع ملاحظات سیاسی، جامعه شناختی در جامعه بسته کره شمالی باشد، اما قطعاً عذرخواهی «اون» با توجه به دلایل ناتوانیاش در گرسنگی مردمش که به سیاست خارجی این کشور برمیگردد فقط در مرحله نخست خواهد ماند چرا که حداقل نشانه ای از تغییر در سیاست های وی دیده نمیشود. با این همه، اما در داخل کشور خودمان هم مردم همواره از فرافکنی برخی مسئولان به جای پاسخگو بودن در برابر مشکلات اقتصادی و... شکایت داشته و دارند. هرچند طی سال های اخیر برخلاف رویه گذشته هر از گاهی مسئول یا مدیری میانی درخصوص اتفاقی عذرخواهی کرده است، اما معمولاً این عذرخواهی‌ها هم در همان مرحله نخست یعنی عذرخواهی بدون جبران اشتباه جا مانده است؛ بنابراین تردیدی نیست که در این شرایط اقتصادی و معیشتی ناگوار حتی اگر مسئولان کشور نیز اقدام به عذرخواهی از مردم کنند و همه چیز بر همان روال سپری شود تاثیر چندانی نخواهد داشت.
به نظر میرسد در وضعیت فعلی آنچه می توان از مسئولان انتظار داشت، نخست شفاف سازی درخصوص چرایی به وجود آمدن این شرایط و در گام بعد قبول مسئولیت در برابر خطا‌های صورت گرفته است.
آدرس کاخ سفید دادن قطعاً پاسخ وضعیت معیشتی مردم در این شرایط نیست. مسئولان اگر در گام نخست بپذیرند که مسئولیت وضعیت موجود بر عهده آنهاست شاید بتوان از آن‌ها انتظار عذرخواهی و در ادامه جبران خطا‌ها را داشت. به نظر میرسد در این مورد هنوز از کشور کره شمالی هم عقب ماندهایم. برای ردیابی اشتباهات انجام شده توسط برخی مسئولان نیاز به جستجو‌های پیچیده نیست. بسیاری از معضلات موجود چه در اقتصاد و چه در جامعه محصول تصمیمهای غلطی است که کارشناسان بار‌ها درخصوص آن گفته اند، اما هیچ مسئولی، مسئولیت آن را برعهده نگرفته است.
در نهایت اینکه آموزه های اخلاقی و دینی ما همواره تاکید بر پذیرش خطا داشته است. چنانکه امیرمومنان (ع) همواره از پیروانشان خواسته اند «اعذر» یعنی «بسیار پوزش پذیر» باشند. آموزه ای که به نظر می رسد بیشتر از آنکه سرلوحه کار مسئولان ما باشد، به صورت عملی توسط مسئولان کشور‌هایی مانند ژاپن و کره جنوبی و البته حالا کره شمالی اجرا می شود.
واقعیت‌های پنهان مانده از چشم رییس دولت
غلامرضا کیامهر در بخشی از سرمقاله امروز جهان صنعت با عنوان واقعیات پنهان مانده از چشم رییس دولت نوشت: حلقه مشاوران و اطرافیان آقای رییس‌جمهور با مصلحت‌اندیشی‌های خاص خود شرایطی را فراهم نمی‌آورند تا ایشان بتوانند دقایقی از اوقات پرمشغله شبانه‌روز خود را صرف مطالعه مقالات و گزارش‌های مطبوعات و دیگر رسانه‌های موثق خبری کنند. به طور منطقی هیچ رییس دولتی حتی اگر مدرک دکترا نداشته باشد، دوست ندارد از دوران خدمت خود خاطره تلخ و آزاردهنده در افکار عمومی باقی گذارد، اما این مقصود تنها زمانی برای یک رییس دولت حاصل خواهد شد که شخصا و مستقیم در جریان واقعیت‌هایی که در ارتباط با مسائل اقتصادی و اجتماعی در جامعه می‌گذرد قرار داشته باشد و مشاوران و دستیاران نتوانند میان او و واقعیت‌ها دیواری به بلندی دیوار چین ایجاد کنند. مطبوعات و دیگر رسانه‌های مستقل و غیروابسته که اندیشه‌ای جز عشق وطن و راحتی و آسایش مردم و پیشرفت و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور در سر ندارند، امکان تحقق چنین هدف بزرگی را برای آقای رییس‌جمهور که آخرین ماه‌های دور دوم زمامداری خود را سپری می‌کند، فراهم ساخته‌اند.
آقای رییس‌جمهور تنها از طریق چنین مطبوعاتی می‌توانند با آمار‌های واقعی مربوط به شاخص‌های اقتصادی با واقعیت‌های بسیار تلخ مربوط به فقر و فلاکتی که جامعه را فراگرفته است، به بلای هولناکی که نولیبرال‌های اقتصادی با رهاسازی بازار ارز و قیمت‌ها بر سر مردم و تولید و صنعت کشور آورده‌اند، آشنا شوند و پی ببرند که بسیاری از این گرفتاری‌ها منشأ داخلی دارد و به ضعف مدیرانی که اغلب نه برمبنای ضابطه و شایسته‌سالاری که با فرهنگ رابطه‌سالاری و قوم و خویش‌سالاری عهده‌دار مسوولیت‌های بزرگ دولتی شده‌اند، مربوط میشود و باز آقای رییس‌جمهور با برقراری ارتباط مستقیم با نویسندگان، گزارشگران و اصحاب مطبوعات به واقعیت‌های دست اول و بدون رتوش از اوضاع اقتصادی کشور و زندگی مردم دسترسی پیدا می‌کردند و کمتر تحت تاثیر آمارسازی‌هایی که مشاوران و دستیاران‌شان برای خوشامد ایشان تهیه و به ایشان ارائه می‌کردند، قرار نمی‌گرفتند و در حالی که خط فقر در جامعه به بالاترین سطح خود در نیم‌قرن اخیر رسیده و سفره‌های مردم از ضروری‌ترین اقلام غذایی خالی شده و میلیون‌ها نفر در اثر بیماری کرونا شغل و منبع تامین معیشت خود را از دست داده‌اند، آقای رییس‌جمهور در یک سخنرانی نمی‌گفتند که شاخص‌های اقتصادی ما از کشور صنعتی و پیشرفته آلمان هم بهتر و مطلوب‌تر است. ای‌کاش قبل از اتمام دوره ریاست‌جمهوری آقای دکتر روحانی ایشان چنین ارتباط مستقیمی را با مطبوعات و دیگر رسانه‌های مستقل و غیروابسته به این یا آن کانون قدرت برقرار کنند و ثمرات خوب و گره‌گشای آن را هم به چشم ببینند.
چجور مسئولین روشون میشه بیان پشت تریبون و چشم تو چشم مردم بایستند و... حرفای تکراری بزنن؟ 
مسئولین ازخبر هیچی ندارند چون همه چی برای خودشون و خانوادهاشون مهیاست 
