بازگشت مقتدرانه زمستان، رسیدگی به اموال مسئولان اجرایی می‌شود، عبور تنبیه دانش آموزان از خط قرمز، نظر آیت‌الله مکارم شیرازی درباره مسابقه «برنده باش»، درس اجتماعی سیل، رئیس جمهور تصادفی اوکراین، استیضاح ترامپ در دوگانه کلینتون و نیکسون، بار نفت بر دوش بودجه، نگاه کیم به پوتین، مکانیسم «استانی» و «تناسبی» شدن انتخابات مجلس، بازی سه وجهی آمریکا در منطقه، فوریت‌های خوزستان، خداحافظی آقای وکیل درگذشت بهمن کشاورز و تدبیر برای سختی‌های سال ۹۸ از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز چهارشنبه چهارم اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شدند که اظهارات بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت در مجلس با تیترهایی همچون رؤیای امریکایی صفر شدن نفت ایران تعبیر نمی‌شود در صفحات نخست بیشتر روزنامه‌ها برجسته شده است. چشم انداز وضعیت فروش نفت ایران پس از تحریم‌های جدید آمریکا نیز در چندین روزنامه مورد بحث و گفت وگو شده است. همدلی این موضوع را با تیتر بار نفت بر دوش بودجه بررسی کرد. رسالت، اما سرمقاله امروز خود را به نقد سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی سال گذشته و آثار آن بر اقتصاد کشور منتشر کرد. این روزنامه گزارش اصلی امروز خود با عنوان کودکی از دست رفته به بررسی وضعیت کودکان کار و خیابان اختصاص داده و عنوان آن را تیتر یک کرده است.
درگذشت بهمن کشاورز، وکیل دادگستری که همواره با یادداشت‌ها و مصاحبه هایش در روزنامه‌ها حضوری پررنگ داشت نیز موضوع یادداشت‌ها و نوشته‌های مختلفی در تعدادی از روزنامه‌ها شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور میکنیم؛
فتنه ارز ۴۲۰۰ تومانی و بودجه زخمی کشور
محمدکاظم انبارلویی در سرمقاله امروز رسالت با عنوان فتنه ارز ۴۲۰۰ تومانی درباره سیاست‌های ارزی سال گذشته دولت نوشت: بودجه سال ۹۸ کل کشور زخمی است. این زخم از ضربت ارز ۴۲۰۰ تومانی بر پیکر مالیه عمومی کشور ایجاد شده است. عفونت ناشی از آن ارزش پول ملی را به پایین‌ترین سطح خود در یک صد سال گذشته قانون‌گذاری و مقررات‌نویسی در قالب تصویب‌نامه‌های هیأت‌وزیران رسانده است.
مسئولیت این تصمیم را هیچ شخص حقیقی در دولت به عهده نگرفت. رئیس‌جمهور گفت: «من با آن مخالف بودم.» معاون اول رئیس‌جمهور هم گفت: «من فقط آن‌را اعلام کردم.» بانک مرکزی که مسئولیت حفظ ارزش پول ملی را به عهده دارد، اعلام کرد؛ این تصمیم به پیشنهاد ما نبوده و در جای دیگر پخت‌وپز شده. شورای پول و اعتبار در این تصمیم‌سازی جایگاهی نداشته. هیچ یک از اقتصاددانان و اقتصادفهمان دولت از این تصمیم‌گیری حمایت نکردند و گفتند: ما نقشی نداشتیم! چه خوب است رئیس دولت یا یک مقام مسئول به مردم توضیح دهد که مبانی علمی و کارشناسی این تصمیم‌گیری چه بود که معیشت مردم را نشانه گرفته است. درست یک سال قبل در چنین روز‌هایی دولت چنین تصمیمی گرفت و همه معادلات و معاملات و مناسبات بودجه ۹۷ را به هم ریخت. بازار را دچار آشفتگی کرد و اغتشاش را در قیمت‌ها پدید آورد و این نابسامانی همچنان ادامه دارد. آیا پس از گذشت یک‌سال از این تصمیم نادرست کسی پاسخگو است؟
ما در بودجه ۹۸ با منابعی لاوصول و مصارفی هنگفت روبه‌رو هستیم ارز ۴۲۰۰ تومانی چندین تن طلا از ذخایر بانک مرکزی را به تاراج و ۱۸ میلیارد دلار از منابع مالی دولت را در معرض فساد رانت‌خواران قرار داد که برخی آن را «غارت ارزی» تعبیر می‌کنند. هنوز دستگاه قضائی پرده از این معما برنداشته که فرآیند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در این باره قانونی بوده یا نه؟!
تنها مرجع تعیین نرخ ارز قانون پولی و بانکی است. چطور هیئت‌وزیران با تمسک به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز دست به چنین تصمیمی زد؟ به‌طوری‌که هیچ وزیری اکنون حاضر نیست از این تصمیم دفاع و حمایت کند.
کار مراجع نظارتی در دولت، مجلس و قوه قضائیه درباره این تصمیم که معیشت مردم و ارزش پول ملی را نشانه گرفت به کجا کشید؟
آن‌ها به این پرسش می‌توانند پاسخ دهند که آیا تبصره ۳ ماده ۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا، با دور زدن قانون پولی و بانکی و وظایف بانک مرکزی درباره حفظ ارزش پول ملی می‌تواند مستند قانونی این تصمیم‌گیری باشد؟
اگر نمی‌تواند واکنش آن‌ها نسبت به این تصمیم غیرقانونی چیست؟
ارز ۴۲۰۰ تومانی مالیه عمومی را هدف قرار داده است و همه محاسبات را به هم ریخته است. ارز از ۲ نرخی به ۵ نرخی رسیده است. به همین دلیل صادر کنندگان اعم از دولتی و خصوصی ترجیح می‌دهند ارز خود را در خارج از کشور نگه دارند و با ما‌به‌التفاوت گونا‌گون آن بازی کنند.
آنچه در تبصره ۳ ماده ۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا به عنوان ساماندهی مدیریت منابع ارزی یاد شده آن است که؛ منابع ارزی را کجا خرج کنید، به چه امری اختصاص بدهید و برای چه اموری تخصیص بدهید. نه اینکه تعیین نرخ کنید! آن هم به گونه‌ای که تیر خلاص به ارزش پول ملی بزنید و تمام قوانین و مقررات موضوعه در مورد تعیین برابری نرخ ارز را نادیده بگیرید؟!
ارز ۴۲۰۰ تومانی یک تهدید جدی است. دولت این تهدید را باید با «رونق تولید» و «تقویت زیرساخت‌های صادرات» و «برنامه‌ریزی برای بازگشت ارز صادرات به کشور» به فرصت تبدیل کند. دولت باید از تولید حمایت کند تا علاوه بر رفع نیاز‌های داخلی کشاورز، باغبان، صنعت کار، دامدار و مرغدار بتواند محصول خود را صادر کند.
اگر زیر ساخت‌های صادرات مهیا نباشد محصول روی دست تولید کنندگان می‌ماند و ضایع می‌شود. اگر زیرساخت‌های صادرات مهیا باشد، اما ارز حاصل از صادرات به کشور برنگردد اقتصاد ملی آسیب می‌بیند، کاهش ارزش پول ملی ادامه پیدا می‌کند. سلامت فضای کسب کار به خطر می‌افتد و تورم همچنان سفره مردم را خالی‌تر می‌کند. دولت باید از فتنه ارز ۴۲۰۰ تومانی با آنچه که گفته آمد عبور کند والا این فتنه در درجه اول به دولت و سرمایه اجتماعی آن آسیب می‌زند.
پیام‌ها و پیامد‌های تصمیم جدید آمریکا درباره نفت ایران
حمیدرضا شکوهی طی یادداشتی که روزنامه مردمسالاری در شماره امروز خود منتشر کرده درباره پیامد‌های تصمیم جدید ترامپ درباره نفت ایران نوشت: تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا برای تحریم نفتی ایران از اردیبهشت ماه سال گذشته اعلام شد و اندک اندک و از آبان ماه، شکل عملیاتی به خود گرفت. با این حال از بین خریداران نفت ایران، چند کشور از این تحریم‌ها معاف شدند تا بتوانند در مدت زمان مشخصی تا زمان یافتن جایگزین برای نفت ایران، به خرید نفت از ایران ادامه دهند. این وضعیت تا ماه گذشته برقرار بود و هرچند میزان نفتی که این کشور‌ها از ایران می‌خریدند به مرور کاهش یافت و حتی در مورد سه کشور، خرید نفت از ایران به صفر رسید، اما عملا هشت کشور از تحریم نفتی ایران معاف بودند. تصمیم دوشنبه آمریکا برای پایان معافیت نفتی این کشور‌ها به معنای آن است که هیچ کشوری امکان خرید نفت ایران را نخواهد داشت و در غیر این صورت با برخورد آمریکا مواجه خواهد شد.
تولید نفت ایران پس از برجام تا مرز چهار میلیون بشکه در روز افزایش یافت که حدود دو و نیم میلیون بشکه از آن صادر می‌شد. با آغاز تحریم‌ها، میزان صادرات نفت ایران کاهش یافت و بنا به آمار‌های منابع مختلف، حدود یک و نیم میلیون بشکه در روز تخمین زده می‌شود. تصمیم جدید آمریکا بدین معناست که هیچ کشوری نباید این یک و نیم میلیون بشکه نفت را از ایران خریداری کند. اما آیا این تصمیم آمریکا عملیاتی است؟
طبیعتا کشور‌های خریدار نفت ایران از منطق اقتصادی خود پیروی می‌کنند و تمایل دارند به خرید نفت از ایران ادامه دهند. اما آمریکا طی ماه‌های اخیر به دنبال آن بوده تا خریداران نفت ایران را از وجود نفت جایگزین مطمئن کند. عربستان و امارات، شرکای قابل اطمینان آمریکا در این حوزه هستند و قول داده اند کمبود نفت ایران را جبران کنند. تولید نفت آمریکا نیز طی ماه‌های اخیر افزایش داشته و این کشور هم می‌تواند بخشی از کمبود نفت ایران را در بازار جبران کند. البته مشخصات نفت تولیدی در کشور‌های مختلف یکسان نیست و نفتی که جایگزین نفت ایران می‌شود، باید مشخصاتی مشابه نفت صادراتی ایران را داشته باشد. اما با این حال به نظر می‌رسد عزم آمریکا برای قطع واردات نفت چند کشور خریدار نفت ایران، جدی است و طبیعتا خریداران نفت ایران اگر جایگزینی مناسب پیدا کنند، ترجیح می‌دهند نفت جایگزین را بخرند؛ نه اینکه زیر فشار آمریکا باشند.
هنوز نمی‌توان با اطمینان گفت که آیا فروش نفت ایران به صفر می‌رسد یا خیر. اما حتی اگر فروش نفت ایران هم ادامه داشته باشد، دریافت پول نفت از خریداران و انتقال آن به ایران بسیار دشوار خواهد بود. چراکه کانال مالی اروپا روی کاغذ مانده و عملیاتی نشده و راه‌های عادی هم برای انتقال پول نفت، مسدود شده است. به غیر از این، تنها راه ایران برای حفظ مشتریان خود، دادن تخفیف به خریداران نفت است تا این مشتریان را حفظ کند و مشوقی برای تداوم خرید نفت از ایران باشد. هرچند مشکل اصلی، یعنی انتقال پول نفت به قوت خود باقیست و آنگاه شاید روش‌هایی همچون مبادله نفت با کالا بویژه با کشور‌های چین و هند، مورد استفاده قرار گیرد.
اما نکته‌ای که در این میان کمتر مورد توجه قرار گرفته و اندکی امیدبخش است، کاهش اتکای ایران به درآمد‌های نفتی در سال‌های اخیر است. کاهش صادرات نفت ایران موجب شده به مرور زمان اتکای بودجه به نفت کم شود. پس با اصلاحاتی در بودجه بویژه در بخش یارانه‌های انرژی و یارانه‌های نقدی می‌توان اثر کاهش فروش نفت را کاهش داد.
با این حال شاید مهمترین پیام تصمیم جدید آمریکا این باشد که جدیت دولت ترامپ را برای اعمال فشار به ایران اثبات می‌کند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا و مراجع بین‌المللی، میزان ریسک تصمیم آمریکا را در مورد ایران برای قیمت نفت، ریسک بالایی پیشبینی کرده بودند. افزایش قیمت نفت در بازار نشان داد که این پیشبینی صحیح بود. قطعا دولت آمریکا هم از ریسک بالای این تصمیم آگاه بود و با این حال، این تصمیم را اتخاذ کرد و این یعنی منطق سیاسی تصمیم آمریکا در مورد قطع معافیت واردکنندگان نفت ایران، بر منطق اقتصادی این تصمیم غلبه داشت. پس ترامپ برای مقابله با ایران وارد مسیری شده که اهدافی بالاتر از فشار اقتصادی بر ایران را دنبال می‌کند و این اهداف سیاسی، اتفاقا نگران کننده‌تر از تاثیرات تصمیم ترامپ بر صادرات نفت ایران است.
بارش باران‌های سیل‌آسا در فضای مجازی!
روزنامه جوان در گزارشی درباره وضعیت مناطق سیل زده با تیتر بارش باران‌های سیل‌آسا در فضای مجازی! در شماره امروز خود نوشت: در شرایطی که تنور شایعه درباره بارش باران‌های سیل آسا در خوزستان در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی حسابی داغ است، اما مراجعه به گزارش‌های رسمی هواشناسی حکایت از آن دارد که تا اواخر هفته جاری، جوی نسبتاً پایدار در این نقطه از کشور حاکم خواهد بود. با برقراری پایداری در اوضاع جوی رئیس سازمان مدیریت بحران هم از آغاز اقدامات برای جبران خسارات، بازسازی و ایمن‌سازی مناطق سیل‌زده خبر می‌دهد.
آرامش به مناطق سیل‌زده کشور بازگشته است و حالا زمان جبران خسارات و بازسازی مناطق سیل‌زده فرارسیده است. اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور می‌گوید: «قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل‌زده زیرنظر وزیر کشور فعالیت خود را آغاز کرده و تمامی دستگاه‌های مسئول و مرتبط نظیر وزارتخانه‌ها، نیرو‌های مسلح، نیرو‌های مردمی و هلال‌احمر در آن حضور دارند تا فرآیند بازسازی مناطق سیل‌زده به سرعت آغاز شود.»
وی با بیان اینکه بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ روستا و شهر در بیش از ۲۵ استان کشور از ابتدای امسال تاکنون درگیر باران و سیل بودند، می‌افزاید: «با هماهنگی‌های انجام شده و تأمین امکانات، منابع و ماشین‌آلات به ویژه در ایام نوروز، سیلاب در اکثر این استان‌ها به خوبی مدیریت شد و خسارات آن به حداقل رسید. البته سیل در استان‌های لرستان، خوزستان و گلستان خساراتی را برجای گذاشت و در شیراز نیز منجر به کشته‌شدن شماری از شهروندان شد.» نجار از تشکیل ۱۰۰هزار پرونده برای جبران خسارت سیل در کشور خبر می‌دهد و تأکید می‌کند: «در سال‌های اخیر ساخت‌و‌ساز‌های زیادی در مسیل‌ها صورت گرفت که این مسئله با تغییر مسیر در طبیعت منجر به بروز خسارت‌های جبران‌ناپذیر در کشور شده است؛ بنابراین یکی از مواردی که مورد تأکید قرارگاه بازسازی قرار دارد، این است که ساخت‌و‌ساز مجدد به هیچ عنوان در مسیل سیل و رود‌ها انجام نشود.».
اما اگر می‌خواهید درباره اوضاع مناطق سیل‌زده بدانید باید گفت، اوضاع کمی آرام شده است.
به گفته محمد سبزه زاری، مدیر کل هواشناسی خوزستان بررسی نقشه‌های پیش‌یابی نشان‌دهنده عبور موج ضعیفی طی امروز از فراز استان است که احتمال بارش پراکنده و رعد و برق در نیمه شمالی دور از انتظار نخواهد بود. وی در عین حال تأکید می‌کند: «تا اواخر هفته جاری جوی نسبتاً پایدار روی استان حاکم خواهد بود و انتظار بارش مؤثری را نخواهیم داشت.» فرماندار شادگان هم از ایمنی این منطقه با ایجاد ۱۲ کیلومتر سیل‌بند در بخش مرکزی و شهر شادگان خبر می‌دهد. به گفته قاسم موسوی، سرپرست فرمانداری شهرستان هویزه ارتفاع آب رودخانه نیسان در شهرستان هویزه تا ۳ متر کاهش یافته است که با توجه به این میزان کاهش ارتفاع رودخانه، خطری این شهرستان را تهدید نمی‌کند.
در سیستان افزایش دبی آب هیرمند از سوی افغانستان موجب ایجاد سیلاب شده است و تبعات این سیلاب همچنان ادامه دارد. به گفته عبدالرحمن شهنوازی با توجه به شدت سیلاب جاری شده از سوی افغانستان و مشکل ایجاد شده در بخشی از دایک نیاتک هیرمند ساکنان هشت روستای هیرمند به دلیل جاری‌شدن سیلاب از روزگذشته تاکنون تخلیه و در مکان‌های امن اسکان داده شده‌اند. علاوه بر این روستا‌های دچار سیلاب دو روستای دیگر این شهرستان نیز در معرض آبگرفتگی قرار گرفتند. وی می‌افزاید: «برخی راه‌های ارتباطی منطقه نیز به دلیل جاری شدن سیلاب مسدود شده است.»
چرا در طول چهاردهه نتوانستید اعتیاد اقتصاد به نفت را از بین ببرید ؟ 
