دو سناریوی محتمل تقابل ایران و آمریکا در خاورمیانه، پوتین درباره ایران دقیقا چه گفت؟ دیپلماسی آسیایی ظریف، انتصاب جانشین و معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران، پارلمان اصلاحات به انتخابات ۹۸ می‌رسد؟، احکام شبهه‌انگیزِ زندان برای سه نویسنده، آقای برانکو جام نوش جان، تسهیل روند استرداد محکومان ایران و روسیه، پرسپولیس قهرمان تکراری و بستن تنگه هرمز ـ ورود به جنگ؛ هر دو تئوری اسرائیلی از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز شنبه ۲۸ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شدند که سفر ظریف به آسیای دور با عناوینی همچون دیپلماسی آسیایی ظریف (ایران)، دیپلماسی ظریف پس از اولتیماتوم (آفتاب یزد)، دیپلماسی هشدار (اعتماد) و همکاریِ چینی (همدلی) در صفحات نخست تعدادی از روزنامه‌ها برجسته‌تر از سایر اخبار منعکس شده است. با این حال تعداد دیگری از روزنامه‌ها امروز نیز مثل هفته گذشته موضوع تنش میان ایران و آمریکا را در یادداشت‌ها و گزارش‌ها و گفت و گوی‌های تحلیلی خود مورد توجه قرار دادند.
روزنامه آرمان با انتخاب عنوان بخش عمده‌ای از کنگره علیه جنگ و وطن امروز با انتخاب ترامپ جاخالی داد! این موضوع را از نظر دور نداشتند. دیدار حجت الاسلام رئیسی با تشکل‌های دانشجویی و مباحث مطرح در آن جلسه نیز در بیشتر روزنامه‌های امروز بازتاب داشته است. تشویق اعلام کنندگان فساد از عناوینی است که از زبان رئیس قوه قضاییه در صفحات نخست تعدادی از روزنامه‌ها قرار گرفته است.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛
بخت‌آزمایی با آمریکا به روایت روزنامه شرق
احمد غلامی، سردبیر روزنامه شرق در سرمقاله امروز این روزنامه با عنوان بخت‌آزمایی با آمریکا نوشت: با اینکه دولت و دستگاه دیپلماسی بر این باورند که باید از هرگونه مجادله و تعارض با آمریکا در منطقه اجتناب کرد، برخی از جریان‌های سیاسی غیررسمی اعتقاد دارند تعارض، نشانه قدرت است و باید به استقبال آن رفت و از آن روی برنگرداند. این جریان، مقابله را تنها راه برون‌رفت از هژمونی آمریکا می‌داند. در این استراتژی، خصومت آمریکا با ایران یا برعکس خصومت ایران با آمریکا بختی است که باید با «ویرتو» (شجاعت سیاسی) عجین شود. از رهگذر این دیدگاه، ویرتو در مواجهه با تعارض محک می‌خورد و این استعاره‌های درهم‌تنیده بخت-ویرتو در چارچوب مناسبات قدرت تداوم پیدا می‌کنند که هریک موجب اقتدار و بقای دیگری هستند. اقتدار و بقایی که نشئت‌گرفته از فرصتی است که ویرتو به دست آورده و آن را مغتنم شمرده است. با این برداشت از سیاست، انفجار کشتی‌های نفت‌کش در بندر فجیره و انفجار خط لوله نفتی عربستان توسط حوثی‌ها، همان فرصت یا بختی است که آن را باید مغتنم شمرد. این رویکرد، چندان سنخیتی با دیدگاه دولت و دستگاه دیپلماسی آن ندارد و در ظاهر دوگانه‌ای را به‌وجود می‌آورد که نشان می‌دهد سیاست بین‌الملل ایران دچار شکاف است، اما اینگونه نیست. جریان‌های غیررسمی مترصدِ بهره‌برداری از بخت یا فرصت‌اند و دستگاه دیپلماسی در کمین نشسته است و باور دارد که به تعبیر اسپینوزا «در طبیعت هیچ شیء فردی وجود ندارد که شیء دیگر به‌لحاظ توان و قدرت بر آن پیشی نگیرد.
شیء مذکور هرچه باشد شیء قدرتمند دیگری وجود دارد که آن را از میان بردارد». تکیه‌گاه این اندیشه بر چالش استوار است. گویا چنین مقدر شده که خواه شیء خواه فرد در این رابطه گرفتار باشد. از این‌رو دستگاه دیپلماسی تصمیم دارد با وجود تحریم‌های سنگین آمریکا دوام بیاورد تا انتخابات آمریکا در اوایل سال آینده فرابرسد. دولت و دستگاه دیپلماسی باور دارند با شکستِ احتمالی ترامپ در مذاکرات کره شمالی و جنگ قدرت در ونزوئلا دست بالا را پیدا خواهند کرد و دولت جمهوری‌خواهان در مصاف انتخاباتی با دموکرات‌ها دچار بحران و تباهی خواهد شد. در این مصاف نتیجه هرچه باشد و هر دولتی که روی کار بیاید، شاید به مطالبات برحق ایران تن بدهد. پس استراتژی ایران، ایستادگی و پایداری و نشستن در کمین بحران و تباهی است. به تعبیر اسپینوزا «اگر در موضوعی واحد دو فعل متضاد برانگیخته شود، ضرورتا باید در هر دو یا فقط در یکی از آن‌ها تغییری رخ دهد تا تضاد آنان با یکدیگر متوقف شود». می‌توان گفت: غلبه یک تضاد بر دیگری، استراتژی دیپلماسی رسمی ایران است. دیپلماسی غیررسمی بر آن است تا بخت‌های به وجود آمده را واقع‌گرایانه بفهمد و بر آن مسلط شود.
دستگاه دیپلماسی و نیرو‌های سیاسی غیررسمی دو کارکرد متفاوت در سیاست داخلی و خارجی دارند. کارکردی متضاد که به نتیجه‌ای یکسان منتهی می‌شود. آنچه این نیرو‌ها را توانمند می‌کند، دست بر قضا اصالت در اختلافات و تضادهایشان است. از رهگذر همین تضادهاست که سیاست داخلی و خارجی، پویا و گاه پُرتنش است. دو رویکرد، دو توان، که دو مواجهه برمی‌انگیزد. دوگانه قدرتی که شاید آنتاگونیسم خود را در سیاست داخلی تا حدودی از دست داده است، اما در سیاست خارجی همچنان پابرجاست. دور از انتظار نیست که پویایی نشأت گرفته از تضاد در سیاست خارجی، در بزنگاهی به سیاست داخلی نیز سرایت کند و آن را در شکل و قالبی دیگر احیا سازد. اصالت این تضاد‌ها گاه چنان شدید است که ناخواسته اتفاقی بروز پیدا می‌کند و مخالفان و منتقدان را در باور‌های خود به تردید وامی‌دارد. استعفای ظریف، دم‌دستی‌ترینِ این نمونه‌هاست.
با تساهل می‌توان دو تلقی از سیاست در ایران را کدگذاری کرد؛ رویکرد ماکیاولی و رویکرد اسپینوزایی که هریک در شرایطی کارکرد ویژه خود را دارند و خواسته ناخواسته جریان‌های سیاسی داخلی و خارجی را از عملکردهایشان متأثر می‌کنند.
گذار از روسیه گرایش به شرق دور
محمود اشرفی در سرمقاله امروز روزنامه همدلی با عنوان گذار از روسیه گرایش به شرق دور نوشت: نگرش دیپلماسی روسیه را باید درآخرین اظهارات پوتین در مورد مناقشه ایران و امریکا جستجو کرد. اظهاراتی که حاکی از بی‌تفاوتی و به دور از روابط دیپلماتیک تنگاتنگ ایران و روسیه بود. این سخنان از سوی محافل دیپلماتیک به عنوان موضعی منفعلانه به شمارآورده شد. این در حالی است که به باور من در دیپلماسی موضع انفعال اساسا وجود ندارد. کنش‌های دیپلماتیک تنها درسه حالت جانبدارانه؛ محدویت و کاهش سطح جانبداری و یا مخالفت، آشکار می‌شود. در مناقشه اخیر ایران و آمریکا، دستگاه دیپلماسی روسیه خارج از دایره روابط دیپلماتیک جاری و در مرز‌های محدویت عمل کرده است. کنش سیاسی روسیه این آموزه را برای دستگاه دیپلماسی ایران داشت که تمامی تمهیدات سیاسی و دیپلماتیک خود را درآن سوی مرز‌های شمالی متمرکز نسازد. گشادگی دیپلماتیک ایران و نگاه به شرق و سفر وزیرخارچه به ژاپن و چین در راستای این حرکت سیاسی است. این کنش سیاسی دستگاه دیپلماسی ایران را نمی‌توان یک چرخش سیاسی برآورد کرد، اما این پیام را به روسیه می‌دهد که ظرفیت‌های دیپلماسی قابلیت نا محدودی برای اتخاذ گرایش‌های جدید دارد و این امر شایددر میان مدت به زیان منافع ملی روس‌ها باشد.
گرایش و نگاه ایران به شرق ازچند منظر قابل تامل است. ژاپن کشوری نیازمند به انرژی وخواهان ثبات در حوزه‌های تامین نفت به ویژه خلیج فارس است. در اینجا نقش ژاپن نه به عنوان یک میانجی در مناقشه ایران و امریکا مطرح بوده بلکه اساسا این کشور قدرتمند مخالف جنگ وخواهان جلوگیری ازبروز مخاطرات در راه تامین انرژی است.
چین اصولا اهل دیپلماسی کم هزینه است. این کشور مساعی ومنابع خود را درکسب بازار‌های تجاری به کار گرفته است. اما همین قدرت تجاری سهم چین را در نقش آفرینی‌های بین‌المللی بالابرده است. ازاین قدرت چین می‌توان به عنوان دیپلماسی پنهان و قدرتمند نام برد. سیاستی که براساس آن نیازی واکنش‌های آشکار دیپلماتیک و قدرت نمایی‌های نظامی ندارد و در عوض مرز‌های بازرگانی خود را تا قاره‌های دور گسترانده است.
پیوند دیپلماتیک با هیچ کشوری از جمله دیپلماسی صلح طلب ژاپن و دیپلماسی پنهان و قدرتمند چین، قابل اتکای همیشگی نیست. اما در فراگرد بسط روابط دیپلماتیک، تضاد منافع تجاری چین و امریکا و جنگ همیشگی تعرفه‌ها و نگرانی ژاپن از ایجاد تنش در حوزه‌های تامین انرژی، عوامل مهمی برای بازی سیاسی است.
دولت سطوح بالای مسئولین اقتصادی را پالایش کند
روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز خود با عنوان ایجاد تغییر بنیادی در مسئولین اقتصادی نوشت: متأسفانه وضعیت امروز جامعه ما نشان می‌دهد موضوع اقتصاد جدی گرفته نشده و بگونه‌ای رها شده و گرفتار هرج و مرج است. برای درک صحیح این واقعیت تلخ، توجه به چند نکته کافی است، نکاتی که با زندگی روزمره مردم سروکار دارند و همه آن‌ها را لمس می‌کنند.
۱- با اینکه از سه هفته قبل از ماه مبارک رمضان، هر روز تعدادی از مسئولین به مردم اطمینان دادند که ارزاق مربوط به ماه رمضان دچار گرانی نخواهند شد و همه‌چیز به اندازه کافی در انبار‌ها موجود است، اقلام ویژه موردنیاز در ماه رمضان در چنبره گرانی قرار گرفتند و تا امروز که در آستانه نیمه این ماه قرار داریم هیچ تغییری در جهت کاهش قیمت این اقلام ایجاد نشده است. این درست است که مثلاً خرما و شکر در کشور وجود دارد و از این بابت کمبودی نداریم، ولی با اینحال این اقلام بین ۳ تا ۵ برابر قیمت واقعی به مردم فروخته می‌شوند. اقلام دیگر از قبیل: گوشت قرمز و برنج نیز همچنان با قیمت‌های سرسام‌آور عرضه می‌شوند و مردم جایی برای پناه بردن از گرانی پیدا نمی‌کنند.
۲- در خارج از فضای ماه مبارک رمضان نیز افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات به‌صورت افسار گسیخته‌ای ادامه دارد و هیچ روزنه امیدی برای مهار قیمت‌ها به چشم نمی‌خورد. دستگاه‌های نظارتی و تعزیرات هر روز از برخورد با متخلفین گزارش می‌دهند، ولی مردم تغییری در قیمت‌ها نمی‌بینند و حتی در اغلب موارد با افزایش‌های لحظه‌ای مواجه می‌شوند.
۳- یکی از پایه‌های اصلی صیانت از اقتصاد هرکشوری، اعتماد مردم به مسئولین است. وقتی یک مسئول به مردم وعده می‌دهد فلان کالا را ظرف روز‌های آینده با قیمت مصوب به دست شما می‌رسانیم، باید به این وعده عمل کند. متاسفانه چنین اتفاقی نمی‌افتد و به همین دلیل مردم اعتماد خود به مسئولین را از دست می‌دهند.
۴- این درست است که عده‌ای از مردم دچار حرص خرید‌های غیرضروری هستند، ولی آنچه می‌تواند این حرص را کاهش دهد یا ریشه‌کن کند، جلب اعتماد مردم به مسئولین اقتصادی و نظارتی است. وقتی به وعده‌ها عمل نمی‌شود، نمی‌توان انتظار داشت حرص خرید کاهش یابد و یا ریشه‌کن شود.
۵- اینهم درست است که عده‌ای از سودجویان مشغول اخلال در اقتصاد هستند و با ارز دولتی بازی می‌کنند، کالا‌های داخلی موردنیاز مردم را به خارج از مرز‌ها قاچاق می‌کنند، کالا‌های موردنیاز مردم را احتکار می‌کنند و قیمت‌ها را روزانه و حتی لحظه‌ای به اراده خود بالا می‌برند، ولی نباید این واقعیت تلخ را نادیده گرفت که فقدان اراده لازم در مسئولین برای برخورد قاطع با اخلالگران، حرکت لاک‌پشتی در نظارت و متاسفانه وجود عناصر فاسد در بعضی دستگاه‌ها زمینه را برای اخلالگران آماده می‌کند و فساد اقتصادی اینگونه استمرار می‌یابد.
۶- تردید نباید کرد که دولت به یک پالایش گسترده و عمیق در بالاترین سطوح اجرائی به‌ویژه مسئولین اقتصادی نیاز مبرم دارد. با اینهمه تخلف، کم‌کاری، سوءاستفاده و فساد که در دستگاه‌های اقتصادی و نظارتی دیده می‌شود، آقای رئیس‌جمهور منتظر چه سند و مدرکی برای اثبات ناکارآمدی وزرای اقتصادی است؟ قطعاً اگر دولت مستقر کنونی با این مسئولین اقتصادی به کار خود ادامه بدهد مشکلات اقتصادی حل نخواهند شد. فرصت بیش از دو سال باقیمانده از دولت کنونی که فرصت کمی نیست نباید با این ناکارآمدی‌ها تلف شود. از این فرصت می‌توان با ایجاد تغییرات ریشه‌ای و بنیادی در مسئولین اقتصادی، به اقتصاد سروسامان داد، اعتماد مردم را جلب کرد و نقشه دشمن را که در صدد است با حربه اقتصادی به ما ضربه بزند، نقش بر آب کرد.
ازموده را ازموندن خطاست 