به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز دوشنبه دهم آذرماه در حالی چاپ و منتشر شد که تیتر مجلس به دنبال توقف پروتکل الحاقی و واکنشها به آن، انتقاد ظریف از گرای برخی داخلیها به دشمن، سرنخهای رشد دوباره بورس و عناوینی مرتبط با چگونگی برخورد با عوامل و آمرین ترور شهید فخری زاده در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم؛
علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بینالملل طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی با عنوان مراقب بازیگران ضد نظم باشیم نوشت: در این آخرین روزهای حکومت دونالد ترامپ و دوستی صمیمانهای که بین پمپئو و نتانیاهو وجود دارد، با توجه به اینکه جو بایدن اعلام کرده است که به برجام برمیگردد، تا جایی که میتوانند میخواهند از این فضا استفاده کنند و آخرین زهرهایشان را به ایران بریزند. میخواهند آنقدر فضا را برای آمریکا مسموم کنند که میل دولت جدید آمریکا را از بین برود. اسرائیلیها رسما اعلام کردهاند که ما اجازه نمیدهیم که دولت بایدن با ایران مذاکره کند و بنابراین این مساله هم میتواند مورد توجه باشد که فضا آنقدر تیره و تار شود که آمریکا تغییر مسیر ندهد. شاید این اتفاق با همکاری عربستان سعودی به دلیل دیدار اخیر نتانیاهو با بنسلمان، برنامهریزی و انجام شده باشد، و اینکه از عربستان و بحرین کسب نظر شده باشد. ممکن است هماهنگیهایی انجام شده باشد، چون اکنون روابط نزدیکی دارند ولی آنچه بیشتر اهمیت دارد این است که این فضای خالی، این ۵۰ روزی که دولت ترامپ باقی مانده است، قولی که جو بایدن داده که اختلافات را برطرف کند، ممکن است بر این قضایا اثر بگذارد. سیاست بایدن متفاوت است، او به دنبال این است که در این فضای بههمریخته خاورمیانه یک نقش مثبت را ایفا کند. اساسا دموکراتها به سیاست خارجی خود اهمیت میدهند و نگاهشان به بیرون آمریکاست. بنابراین شاید میخواهند در این سیاست بایدن خلل ایجاد کنند که بعید است موفق شوند.
اقداماتی اسرائیل انجام میدهد تا ایران را وادار به واکنش سریع کند، میخواهند جنگی تمام عیار راه بیندازند. باید کاملا دقیق و با صلابت برخورد شود. اجازه دهیم اگر دیدیم انتظارات بیش از حد معمول است، آن زمان میتوانیم دست به اقداماتی بزنیم، ولی اکنون که اوضاع به نفع ما پیش میرود و نگرانی و انجام اقدامات مخالفان ایران هم به همین خاطر است، نباید موقعیت را از دست بدهیم. رژیم صهیونیستی همه تلاش خود را خواهد کرد تا مانع مذاکرات شود. این دامی است که پهن میکنند که کار را به جنگ بکشانند. بایستی مراقب بازیگران ضد نظم باشیم و دقت کنیم که چگونه کشور را در این برهه حساس میخواهیم به پیش ببریم.
ژوبین صفاری در سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با عنوان دور باطل اقتصاد پای مرغی نوشت: در خبرها آمده بود که قیمت پای مرغ از قیمت مصوب مرغ هم بیشتر شده است. درواقع قیمتی که دولت مصوب کرده است حدود ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان است که قیمت پای مرغ در بازار به ۲۷ هزار تومان هم میرسد. فارغ از اینکه این افزایش قیمت اساساً چه مقدار به خانوادههای ایرانی در دوران سخت اقتصادی فشار میآورد، اما این طنز تلخ خود، اما ماحصل تمام سیاستگذاریهای غلط اقتصادی طی دهههای گذشته است که متاسفانه هیچ تلاشی نیز برای این تغییر رویه طی این سالها دیده نشده است. دولتها همواره طی این چند دهه با پرداخت انواع یارانهها از جمله پرداخت ارز ارزان برای واردات کالاهای اساسی سعی کردهاند تا قیمتها را در بازار کنترل کنند. اما همواره این فرآیند معیوب به ضرر همه از تولیدکننده تا مصرف کننده تمام شده است. در مورد اخیر حدود ۲ و نیم میلیارد دلار ارز برای واردات خوراک دام و طیور تعلق گرفته است که نتیجه آن در مقطعی جوجه کشی و حالا گرانی مرغ و چند نرخی شدن آن منجر شده است. این ساده انگاری و عدم استفاده از تجربههای داخلی و خارجی همواره در اقتصاد تکرار شده و انگار قرار نیست مسئولان یک بار برای همیشه تکلیف خود را با شیوه سیاستگذاری در اقتصاد روشن کنند. همواره دولتها خواستهاند با دستور یا قیمتها را کنترل کنند و یا ابزار ارزی و یارانهای به کمک کنترل بازار بیایند که هر دو اینها نه به تولیدکننده خیری رسانده و نه بازار کنترل شده است. یک بار برای همیشه قاعده ساده اقتصادی را بپذیریم که با سرکوب قیمت طی چند سال نمیتوان برای همیشه آن را کنترل کرد. باید این واقعیت را پذیرفت که اقتصاد کشور به واسطه انواع مشکلات از جمله تحریمها و بالا بودن هزینه تولید با تورم روبهرو است.
کارشناسان بارها نتایج تخصیص ارز رانتی را به دولتمردان یادآور شدند، اما دولت همچنان اصرار دارد تا با همین رویه غلط ارز را به عدهای خاص بدهد تا نه تنها کمکی به بازار نشود که عدهای منافعشان را از این طریق تامین کنند.
ناگفته پیداست محاکمه سلاطین مختلف در بازارها نمیتواند درمان قطعی برای این ساختار معیوب باشد. اقتصاد کشور سالهاست از چندنرخی بودن برخی اجناس و صفهای طولانی برای دریافت کالاهای یارانهای خسته است. به نظر میرسد مداخله دولت و نهادهای حاکمیتی در هر وجه اقتصاد چیزی جز آشفتگی بیشتر نصیب بازارها نمیکند. تجربه سرکوب نرخ ارز طی سالهای اخیر نیز از جمله این تجربیات است. حالا امروز این معضل خود را در بازار مرغ نشان داده است روز دیگر احتمالا برای گوشت هم چنین خواهد شد.
به نظر میرسد سیاستگذاران باید یک بار این تصمیم سخت را بگیرند که دست خود را از سر اقتصاد بردارند تا بازار با منطق اقتصادی راه خود را پیدا کند. درصورت تداوم چنین رویکردهایی باید همواره منتظر بروز سلاطین رانتی در اقتصاد باشیم. سلاطینی که احتمالاً با انواع رابطهها ارز ارزان و یا امکانات ویژه دیگر دریافت میکنند تا به بازار کمک کنند، اما درواقع به جیب خود کمک میکنند.
سیفالرضا شهابی، کارشناس سیاسی طی یادداشتی با عنوان گزینههای ایران در مقابل تحرکات ایذایی در همدلی نوشت: ترامپ، رئیس جمهور آمریکا استراتژی ایرانستیزیاش را از سال ۲۰۱۸ با خروج از برجام عملیاتی کرد و به دنبال آن با تحریمها ادامه داد و ایران را زیر فشار شدید یا تحریمهای حداکثری اقتصادی قرار داد با این هدف که یا طبق برنامه دوازده مادهای وزیر خارجهاش آقای پمپئو اسباب براندازی جمهوری اسلامی را مهیا کند یا تهران را وادارد تا تغییر روش بدهد و به مذاکره مجدد با تیم ترامپ روی بیاورد و برجامی جدید با اعمال نظرات ترامپ به تصویب برسد. ترامپ بعد از اعمال حدود دو سال از تحریمهای اقتصادی حداکثری و حتی ترور سردار قاسم سلیمانی نتوانست به هدفش دست یابد و از سوی دیگر عدم موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری بر خشم او از ناکامی در مقابله با ایران افزود و در درگیری بین واشنگتن - تهران خودش را بازنده احساس کرد؛ بر این اساس بر آن شد تا به برخوردهای نظامی به عنوان آخرین گزینه روی آورد تا هم ضربه شدید به جمهوری اسلامی بزند و هم در آب گلآلود احتمالا به ماندگاریش در کاخ سفید کمک کند و در حالی که نتوانست با هووجنجال تقلب و سرقت آرا از پیروزی رقیب انتخاباتیاش «جو بایدن» جلوگیری کند، با ایجاد فضای امنیتی - نظامی حضورش را در کاخ سفید تداوم بخشد، به قول معروف ستون به ستون فرج است. به این خاطر در هفته اخیر، ترامپ استراتژی نظامیاش در برخورد با تهران را با مشاورانش در میان گذاشت و مورد توافق مشاوران نظامی و غیر نظامی قرار نگرفت و او را از پیمودن این راه ناهموار و بیسرانجام نهی کردند.
آخرین تیر ترکشی که ترامپ میتوانست در این تاریکی رها کند اعزام وزیر خارجهاش به منطقه و رایزنی با نتانیاهو و محمد بن سلمان برای چگونگی برخورد با تهران بود. پمپئو بعد از مذاکره با نتانیاهو در اسرائیل، راهی عربستان شد و در دو نشست جداگانه او با مقامات اسرائیل و عربستان چه گفتند و چه شنیدند چیزی به بیرون از اتاقهای دربسته درز پیدا نکرده، ولی آنچه مشخص است هر سه ضروری دانستند تا دیداری شبانه و مخفیانه و سهجانبه بین پمپئو، نتانیاهو و محمد بن سلمان داشته باشند. آنچه میتوان از این نشست و گفتوگوی سهجانبه برداشت کرد شروع حرکات ایذائی علیه جمهوری اسلامی است تا از یک طرف به بایدن نشان دهند تلآویو و ریاض با هم متحدند و نباید جانب تهران را بگیرد و از سوی دیگر، اگر تهران در جایگاه انتقام در مقابل حرکات ایذایی قرار بگیرد و دست به عکسالعمل بزند در این صورت، فضای منطقه امنیتی و جنگی خواهد شد تا بایدن از بدو ورودش به کاخ سفید با تنشهای منطقه خاورمیانه مواجه باشد و تصمیمگیری برای احیا و برگشت به برجام را برای واشنگتن با مشکل روبهرو کنند. از اینرو، تهران باید بر اعصاب خود کنترل داشته باشد و از بروز برخوردهای نظامی در هر حدی خودداری کند وگرنه شعلهور شدن جنگی که پایانش مشخص نیست، به نفع منطقه پر از التهاب خاورمیانه نخواهد بود. در چنین شرایطی بهترین راه مقابله با جنگافروزان سکوت معنادار است. به احتمال قریب به یقین از بیست ژانویه ۲۰۲۱ به بعد تحرکات ایذائی تمام خواهد شد و اگر ادامه پیدا کرد عکسالعمل حساب شده ضرورت پیدا خواهد کرد.