به گزارش «تابناک»؛ روزنامههای امروز پنجشنبه نهم بهمن در حالی چاپ و منتشر شد که دفاع روحانی از وزیر ارتباطات و اعلام آمادگی برای احضار و محاکمه به خاطر کاهش ندادن پهنای باند اینترنت، وزیر خارجه جدید آمریکا میراث دار پمپئو، شورشهای ضد محدودیت کرونا در اروپا و دعوت نشدن رئیس سازمان صدا و سیما به جلسه هیات دولت در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم؛
آلبرت بغزیان، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران طی یادداشتی با عنوان تحریم ما را به خودمان آورد، در روزنامه ایران نوشت: یکی از محاسن تحریمها این بود که ما را در شرایط ریاضتی و بهینه منابع ارزی قرار داد. تحریمها ما را در راستای حمایت از تولید داخلی و مقاومت ملی سوق داد، ما را به خودمان آورد و آگاهترمان کرد؛ مباحثی که مد نظر مقام معظم رهبری هم بود. شاید هرگز به صورت طبیعی نمیتوانستیم این دستاوردها را داشته باشیم. مانند بحث کرونا که اگر ما میخواستیم آموزش مجازی و دولت مجازی و الکترونیک را راه بیندازیم، نمیتوانستیم بدون قرار گرفتن در شرایط واقعی این کار را انجام دهیم و نمیتوانستیم مردم را در شرایط اجبار غیر واقعی قرار دهیم؛ اما مردم زمانی که در شرایط واقعی قرار گرفتند، پذیرفتند و الان دوست دارند کارها را از خانه انجام دهند. تحریمها هم ما را به خودمان آورد. همان طور که شرایط جنگ ما را به خودمان آورد که آمادگی داشته باشیم تحریم هم به این صورت عمل کرد. اگر فردا تحریمها هم برداشته شود، یک سال یا دو سال بعد ممکن است با یک اتفاق دیگر با یک دولت دیگر افراطی در امریکا یک داستان جدید برای ما شروع شود. ما حتی دوران پس از تحریم را هم باید به گونهای زیرچشمی نگاه کنیم که ممکن است تحریمها برگردد. پس باید برنامهریزی ما هم به گونهای باشد که به صورت توأمان گویی تحریم ادامه دارد و هم اینکه تحریم برداشته شده است؛ یعنی این دو نگاه باید در کنار هم قرار گیرد. حتی اگر تهدیدی هم نباشد، ممکن است در هر لحظه امریکا تصمیم به تحریم بگیرد.
پس باید همیشه مواظب و آماده و محتاط بود علی رغم اینکه تجارت آزاد در برنامه هم باشد. پس ما فرض کنیم بعد از برداشتن تحریمها چیزی که اتفاق میافتاد، چیست. یعنی ایران بعد از تحریم چه وضعیتی خواهد داشت. ایرانی که در حال حاضر میتواند صادرات نفتش را ادامه دهد و پول آن برگردد. اگر تجارت راه بیفتد، یعنی آن چیزهایی که به ما نمیفروختند الان به ما میفروشند و تجارت خواهند کرد. پس مشکل است فرض کنیم تأمین قطعات و لوازم یدکی برطرف میشود. آنچه باید برای آن برنامهریزی کنیم، ارز حاصل از این قضیه است. این ارز را باید تخصیص بدهیم. یعنی اینکه آیا باید اجازه دهیم هر فردی هر کالایی خواست وارد کند یا اینکه به صادرکننده ارز بدهیم که تولیدکننده ارزش را بگیرد، تولیداتش را انجام دهد و صادرات کننده هم با اختلاف نرخ ارز تصمیم به صادرات بگیرد. این بخش به برنامهریزی احتیاج دارد، با این توضیح که هم برنامهای وجود داشته باشد که تولید داخل را به عنوان اولویت قرار بدهد و یکدفعهای در واردات را باز نکند. حالا میتوانند از طریق تولید مشترک یا مونتاژ یا بعداً ساخت داخلی همکاری ادامه پیدا کند. خودروسازها که نباید به این راحتی بتوانند در کشور ما نمایشگاه بزنند. باید این گونه باشد نخست آن را مونتاژ و بعداً داخلی سازی کنیم و پس از آنکه مصرف داخل تأمین شد، صادرات داشته باشیم. مثلاً صادرات به کشورهای اطراف نباید بدون برنامهریزی باشد. ضروری است در این گونه مباحث وزارت خارجه هم حضور داشته باشد یا مثلاً موضوع «افای تی اف» باید از طرف ایران حل شده باشد که ما این پیشفرض را داشته باشیم که ساختها و زیربناهای اقتصادی باید چگونه باشند. باید حتماً وزن سیاست جایگزینی واردات بیشتر باشد یعنی اینکه جهش تولید وزن بیشتری داشته باشد و واردات را آزاد نکنیم، اما به شرط اینکه هم بتواند قیمتها را کاهش دهد و هم تولید مشترک انجام دهیم. همچنین باید در این زمینه به بخش کشاورزی اهمیت داد. نهادههای دامی در حال حاضر بیشترین مشکل را ایجاد کرده است. یعنی بخش کشاورزی باید به خودکفایی برسد، دانشگاهها را تقویت کنیم و بتوانیم از مراکز پژوهشی و تولیدی در داخل شعبه بزنیم. من مطمئنم که ممکن است موضوع تحریمها دوباره برای ایران اتفاق بیفتد و موضع امریکا عوض شود. پس باید آمادگی این را داشته باشیم که اقتصادی تابآور داشته باشیم.
حسین شریعتمداری در بخشی از سرمقاله امروز روزنامه کیهان با عنوان برادرانه با آقای توکلی نوشت: آقای توکلی بعد از یادداشتی که در آن، ادعای کذب غسل آیتالله مصباح توسط یک اَبَرسرمایهدار را مطرح کرده بود، دو یادداشت کوتاه دیگر نیز مینویسد که نشان میدهد به اشتباه خود پیبرده است، ولی همچنان این پرسش را بیپاسخ میگذارد که چرا به صراحت از اشتباه خود یاد نمیکند و از پوزش صریح که وظیفه شرعی، قانونی و ملی ایشان است خودداری میورزد؟!
ایشان در یکی از یادداشتها به دُمل چرکین فساد اشاره میکند و میپرسد آیا «به این بهانه واهی که هرچه بگوییم بالاخره درونش مستمسکی پیدا خواهند کرد، باید سکوت کنیم و چشم بر این دمل چرکین فساد که هر روز بزرگتر میشود ببندیم؟»! که باید گفت:
الف) آقای توکلی توضیح نمیدهند که اولاً چه کسی گفته است چشم بر دُمل چرکین فساد ببندید؟ ثانیاً باز هم با عرض پوزش، چرا تصور میکنید که مجموعه تحت مدیریت جنابعالی یگانه کانون پیگیری فساد است؟! و ثالثاً؛ همه این موارد چه ربطی به ادعای غیر واقعی شما دارد که غسل حضرت آیتالله مصباح را به یک اَبَر سرمایهدار نسبت دادهاید؟! رابعاً؛ وقتی با صراحت به اشتباه خود اعتراف نمیکنید و در همان حال از آنچه نوشتهاید با عنوان «نوک کوه یخ»! یاد میفرمایید، این تصور غلط را برتوهم قبلی میافزایید که انگار «غسل آیتالله مصباح توسط آن اَبَر سرمایهدار، فقط اندکی از بسیارهاست که فرمودهاید؟!
ب) برادر عزیزمان آقای دکتر توکلی در یادداشت دوم، اندکی روشنتر به موضوع پرداختهاند، ولی کماکان از اعلام صریح اشتباهی که مرتکب شدهاند و عذرخواهی در قبال آن خودداری ورزیدهاند! ایشان در یادداشت دوم مینویسند: «مقصود ما این مقدس سازیهای ویرانگر بود نه علامه مصباح (!)» و ادامه میدهند «وقتی هشدار دادیم که علما و امراء از ثروتمندان ظاهرالصلاح بپرهیزند، کدهایی به اصحاب ثروت و قدرت دادیم. ممکن است برای عموم مردم، گرفتن پیام آنها مشکل باشد، اما آنها که بسان موریانه از درون در حال جویدن پایههای اقتدار حکومت هستند، خوب متوجه هستند و باید حواسشان را جمع کنند»! خُب جناب توکلی عزیز! این هشدار جنابعالی قابل تقدیر است، ولی به ادعای خلاف واقع شما درباره غسل پیکر مطهر حضرت آیتالله مصباح چه ربطی دارد؟! حضرتعالی با آن ادعای کذب، به ساحت پاک و مقدس حضرت ایشان اهانت کردهاید و آن فقیه وارسته و عالم زاهد و برجسته را به همسویی با کلانسرمایهداران متهم کردهاید! آنوقت میفرمایید «مقصود ما این مقدس سازیهای ویرانگر بود نه علامه مصباح»!
ج) برادر گرامی، جناب آقای دکتر توکلی، امام راحل ما -رضوان الله تعالی علیه- که میدانم از دلدادگان حضرتش هستید، میفرمودند «چه کسی گفته است حرف مرد یک کلام است». انسان آزاده وقتی مرتکب اشتباهی میشود، به خاطر آن با صراحت و شجاعت از مردم پوزش میخواهد.
قاسم محبعلی، مدیرکل سابق وزارت امور خارجه طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی با عنوان آمریکا بدون مذاکره به «برجام» بازمیگردد، در آرمان ملی نوشت: به نظر نمیرسد بازگشت آمریکا به برجام دفعتا صورت بگیرد؛ بلکه از قبل هم قابل پیشبینی بود که این بازگشت موکول خواهد شد به اینکه از طریق دیپلماسی، مذاکراتی صورت بگیرد و دو طرف ایران و آمریکا، اقداماتی را که پیشتر انجام دادهاند درارتباط با کاهش تعهدات و خروج از برجام، یا در زمان تعریفشده یا بهتدریج برگردانند و بعد از این مرحله آمریکا به برجام بازگشته باشد و ایران هم به نقطهای رسیده باشد که تعهدات خود را انجام داده باشد.
اینکه ایران اعلام میکند آمریکا به برجام بازگردد، چنین اتفاقی نمیافتد و به نظر میرسد مذاکراتی را لازم داشته باشد و بعید است آمریکا بدون مذاکره به برجام بازگردد. یک معاهده نیست، یک برنامه بود که طی آن، در صورت انجام آنچه شورای امنیت انتظار داشت، تحریمها برداشته شود. آنها مدعی هستند که ایران برخی از تعهدات خود را نادیده گرفته و آمریکا هم از برجام خارج شده است. برای بازگشت آمریکا به برجام ایران نیازی به مذاکره ندارد. نقطه حساس اینجاست که برجام دو سال پایانی خود را طی میکند و در سال ۲۰۲۳ به پایان میرسد، لذا اگر در این چندماه طرفین به توافق نرسند، عملا به نظر نمیرسد که دیگر موضوع اجرای این برجام خیلی موردنظر باشد، بلکه آینده برجام و مذاکرات برای اینکه بعد از ۲۰۲۳ برجام چه شود، در دستورکار طرفین برجام قرار خواهد گرفت. این انتظار که آمریکا به یکباره به برجام بازگردد و تحریمها برداشته شود و بعد ایران تعهدات خود را انجام دهد مثل قضیه مرغ و تخممرغ است. موضع ایران از این جهت که در ارتباط با برجام هیچ مذاکره جدیدی صورت نخواهد گرفت، منطقی است و قابل دفاع. اما طرفین مدعی هستند که باید برای بعد از اتمام برجام، موضوع مورد بحث قرار بگیرد. چراکه در ۲۰۲۳ در پایان برجام، شورای امنیت باید مجددا تشکیل جلسه دهد.