اندوخته ها ( به طور مثال اندوخته قانونی) مبلغی است از یک ماخذ مشخص (مثل نسبتی از سرمایه) که میبایست قبل از تقسیم سود در حسابی به این عنوان .جداگانه نگهداری شود تااز خروج این مبلغ از چرخه دارائی شرکت جلوگیری گردد.ضمنا موعد تاریخ مشخصی برای آزاد شدن آن مشخص نمیباشد و بنا بر قانون و یا تصمیم سهامداران شرکت سقف مشخصی دارد . بوجود آوردن اندوخته حتما بایستی سودی موجود باشد ، اما برای بوجود آوردن ذخیره چنین الزامی لازم نیست .
همچنین اندوخته قانونی هر ساله به میزان ۵ درصد سود سال جاری در نظر گرفته میشود و این عمل تا زمانی که اندوخته قانونی به میزان۱۰ درصد سرمایه شرکت برسد الزامی و ببیشتر از ۱۰ درصد اختیاری میباشد.
ولی ذخیره ,مخزنی از هزینه های تحقق یافته پرداخت نشده است و سقف مشخصی ندارد ونیز تصمیم سهامداران شرکت در تعیین میزان آن دخالت ندارد . در واقع ذخیره به هزینه های گذشته اشاره میکند ولی اندوخته ارتباطی با هزینه ها در زمان گذشته ندارد . در بعضی کتابهای قدیمی اندوخته و ذخیره و انباشته به یک معنی مورد استفاده قرار میگرفتند.
اصطلاحات اندوخته و ذخیره در بسیاری از موارد بجای یکدیگر استفاده می گردند.اما می توان موارد کاربرد آنها را به شرح زیر تفکیک نمود:
۱. اصطلاح اندوخته در موارد زیر به کار می رود:
تخصیص و محدودیت در سود انباشته عموما بر اساس پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی و یا بموجب رعایت مفاد قراردادها و یا الزامات قانونی انجام شده و یکی از شیوه های گزارشگری تخصیص و محدودیت در سود انباشته ، نمایش مجزای آن در ترازنامه می باشد.این تخصیص و محدودیت در سود انباشته ،اندوخته نامیده می شود. مانند:اندوخته قانونی، اندوخته احتیاطی(عمومی)، اندوخته اختیاری(قراردادی) و......
۲. اصطلاح ذخیره معمولا در موارد زیر کاربرد دارد:
الف- جهت حسابهای دارایی ها که اینگونه حسابها نشان دهنده کاهش شناسایی شده در بهای تمام شده برخی اقلام دارایی بوده و باعث می گردند که داراییها مذکور به خالص ارزش بازیافتنی منعکس شوند.مانند: ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، ذخیره کاهش ارزش موجودیها و سرمایه گذاریها.
نکته : هرچند استهلاک انباشته نیز یک نوع حساب دارایی می باشد ولی به جهت تفاوت در نوع کاهش در داراییهای ثابت مشهود(استهلاک، کاهش ارزش داراییهای ثابت مشهود محسوب نمی شود) از اصطلاح ذخیره در این خصوص استفاده نمی شود.
ب- جهت بدهیهایی که زمان تسویه و یا تعیین مبلغ آنها، توام با ابهام نسبتا قابل توجه است.مانند: ذخیره مزایای پایان خدمت، ذخیره مالیات بر درآمد، ذخیره تضمین کالا و ..........
